Ograniczenia w procesie przekładu na przykładzie tłumaczenia utworów wokalnych 3301-JS2825
Zajęcia składają się z dwóch podstawowych modułów:
- moduł teoretyczny oparty na prezentacji wybranych zagadnień z zakresu teorii, semiotyki oraz pragmatyki przekładu;
- moduł praktyczny skoncentrowany wokół analizy porównawczej wybranych przekładów utworów wokalnych.
Zagadnienia omawiane na zajęciach:
1. Wprowadzenie do teorii przekładu (m.in. przedmiot badań; definicje tłumaczenia; klasyfikacja tłumaczeń; modele tłumaczenia).
2. Normy i ograniczenia w przekładzie (klasyfikacja norm wg Toury’ego i Chestermana, ograniczenia jako element pomocny w procesie tłumaczenia).
3. Semiotyczne uwarunkowania przekładu (trzy typy tłumaczenia wg Jakobsona, tłumaczenie intersemiotyczne, znaki niejęzykowe a tłumaczenie, związki między obrazem a tekstem).
4. Pragmatyczne uwarunkowania przekładu (elementy pozajęzykowe, manipulacja w przekładzie).
5. Typologia tekstów, funkcje języka, cel tłumaczenia (typologia tekstów wg Reiss, teoria skoposu, adekwatność i ekwiwalencja, przekład jako wtórna oferta informacji).
6. Multimodalność, polisemiotyczność, multimedialność, kanały komunikacji (pojęcie tekstu, medium komunikacji, multimodalność a polisemiotyczność).
7. Omówienie modelu ograniczeń w procesie przekładu (właściwości modelu badawczego, elementy procesu tłumaczenia, ograniczenia językowe i pozajęzykowe).
8. Przekład meliczny – ogólne uwarunkowania i ograniczenia (istota singability, dominanta w utworze wokalnym).
9. Analiza porównawcza – tłumaczenie wybranych utworów wokalnych (muzyka rozrywkowa).
10. Tłumaczenie utworów scenicznych – tłumaczenie operowe (przekład arii operowych, tłumaczenie utworów operetkowych).
11. Tłumaczenie utworów scenicznych – tłumaczenie operowe w formie nadpisów.
12. Tłumaczenie utworów scenicznych – musical.
13. Tłumaczenie utworów wokalnych w produkcjach audiowizualnych – przekład meliczny/tłumaczenie w formie dubbingu.
14. Tłumaczenie utworów wokalnych w produkcjach audiowizualnych – tłumaczenie w formie napisów.
15. Zaliczenie końcowe.
Uczestnicy kursu będą rozwijać umiejętności na poziomie akademickim, m.in. krytycznej analizy artykułów naukowych, prezentowania wybranych zagadnień w formie ustnej, formułowania i analizowania problemów badawczych z zakresu przekładoznawstwa, jak również posługiwania się ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla przekładoznawstwa w czasie prowadzonych debat i dyskusji.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
mieszany: w sali i zdalnie
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student zna i rozumie:
K_W01 - w sposób pogłębiony specyfikę językoznawstwa, w tym przekładoznawstwa, na tle dziedziny nauk humanistycznych
K_W02 - w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań przekładoznawczych w ramach filologii angielskiej
Umiejętności
Student potrafi:
K_U03 - wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego tematyki z zakresu dyscypliny językoznawstwo, zwłaszcza w kontekście przekładoznawstwa
K_U04 - w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_U05 - rozpoznawać różnice pomiędzy alternatywnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w przekładoznawstwie
K_U08 - uczestniczyć w pracy projektowej, współdziałać z innymi osobami w ramach prac zespołowych i kierować pracą zespołu
K_U09 - przedstawić zdobytą wiedzę w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej, oraz komunikować się z innymi, zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne)
Kompetencje społecznie:
Student jest gotów do:
K_K02 - kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego wykorzystując wiedzę i umiejętności uzyskane w trakcie studiów
K_K03 - wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do dyscyplin reprezentowanych w programie kształcenia
K_K04 - krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie kierunku studiów
Kryteria oceniania
- obecność i aktywność na zajęciach
- przygotowanie prezentacji ustnej na podstawie wybranych tekstów omawianych na zajęciach
- czynny udział w dyskusjach
- uzyskanie pozytywnego wyniku z pisemnego testu końcowego
Dopuszczalna liczba nieobecności: trzy razy w ciągu semestru.
W celu uzyskania zaliczenia każdy ze studentów ma obowiązek przygotować prezentację dotycząca wybranego tekstu z zakresu literatury przedmiotu oraz uzyskać pozytywny wynik z testu pisemnego.
Prezentacje ocenianie są w następujących kategoriach:
- treść i zawartość merytoryczna – 0–4 pkt.
- umiejętność interpretacji i wyciągania wniosków – 0–4 pkt.
- poprawność językowo-stylistyczna i struktura prezentacji – 0–2 pkt.
Uzyskane punkty (prezentacja oraz test) zostają zsumowane oraz przeliczone na wartości procentowe; oceny są zgodne ze skalą przedstawioną poniżej:
5! – 100–98%
5,0 – 97%–92%
4,5 – 91–84%
4,0 – 83–76%
3,5 – 75–68%
3,0 – 67–60%
2,0 – 59-0%
Na ocenę końcową składa się ocena z prezentacji (40%) oraz testu końcowego (60%).
Zaliczenie poprawkowe:
- pisemny test końcowy obejmujący zagadnienia omawiane na zajęciach.
Dodatkowo w przypadku braku oceny za prezentację - pisemne streszczenie i krytyczne omówienie wybranego tekstu.
Literatura
Encyklopedie i słowniki terminologiczne:
Baker M. (red.) 1998. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London/New York: Routledge.
Dąmbska-Prokop, U. (red.) 2000. Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii Educator.
Malmkjær, K. (red.). 2018. The Routledge Handbook of Translation Studies and Linguistics. Oxon/New York: Routledge.
Millán, C. and Bartrina, F. (red.) 2012. The Routledge Handbook of Translation Studies. London and New York: Routledge
Rozdziały i artykuły:
Bosseaux, Charlotte. 2013. “Some Like it Dubbed: Translating Marilyn Monroe”. W: Music, Text and Translation, Helen Julia Minors (red.), 81-92. London: Bloomsbury.
Burton, Jonathan. 2009. “The Art and Craft of Opera Surtitling”. W: Audiovisual Translation. Language Transfer on Screen, Jorge Díaz-Cintas i Gunilla Anderman (red.), 58-70. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Chesterman, Andrew. 1997. Memes of Translation. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins. Rozdział 3 “From Memes to Norms”, s. 51-86.
Desblache, Lucile. 2009. “Challenges and Rewards of Libretto Adaptation”. W: Audiovisual Translation. Language Transfer on Screen, Jorge Díaz-Cintas i Gunilla Anderman (red.), 71-82. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Franzon, Johan. 2008. “Choices in Song Translation. Singability in Print, Subtitles and Sung Performance”. The Translator14(2): 373-399.
Gutt, Ernst-August. 1998. “Pragmatic Aspects of Translation: Some Relevance-Theory Observations”. In The Pragmatics of Translation, Leo Hickey (ed.), 41-53. Clevedon: Multilingual Matters.
Jakobson, Roman. 1959. “On Linguistic Aspects of Translation”. W: On Translation, Reuben A. Brower (red.), 232–239. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Jakobson, Roman. 1960. “Closing Statements: Linguistics and Poetics”. W: Style in Language, Thomas A. Sebeok (red.), 350–377. Cambridge, Mass.: MIT Press.
Low, Peter. 2003. ”Singable Translation of Songs”. Perspectives 11: 87-103.
Low, Peter 2013. “When Songs Cross Language Borders”. The Translator 19(2): 229-244.
Mateo, Marta. 2008. “Anglo-American Musicals in Spanish Theatres”. The Translator 14(2): 319-342.
O’Sullivan, Carol. 2013. “Introduction: Multimodality as Challenge and Resource for Translation.” Journal of Specialised Translation 20: 2-14.
Susam-Sarajeva, Şebnem 2008. “Translation and Music. changing perspectives, Frameworks and Significance”. The Translator 14(2): 187-195.
Stecconi, Ubaldo. 2007. “Five reasons why semiotics is good for translation studies”. In Doubts and Directions in Translation Studies, Yves Gambier, Miriam Schlesinger & Radegundis Stolze (eds), 15–24. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Toury, Gideon. 1995. Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins. Rozdział 2 “The Nature and Role of Norms in Translation”, s. 53-69.
Virkkunen, Riitta. 2004. "The Source Text of Opera Surtitles”. Meta 49(1), 89-97.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: