Heart of Darkness / Jądro ciemności / Serce ciemności: Tekst Conrada w przekładzie 3301-JS2824
Na zajęciach omawiane będzie Heart of Darkness Josepha Conrada, klasyk literatury angielskiej, a następnie jego polskie wersje:
- Jądro ciemności przełożone przez Anielę Zagórską (1930)
- Jądro ciemności przełożone przez Jędrzeja Polaka (1994)
- Jądro ciemności przełożone przez Barbarę Koc (2000)
- Jądro ciemności przełożone przez Patrycję Jabłońską (2008)
- Jądro ciemności przełożone przez Magdalenę Heydel (2011)
- Serce ciemności spolszczone przez Jacka Dukaja (2017)
Dyskusja o tych tekstach, opierająca się na głównych zagadnieniach przekładoznawczych - a zwłaszcza koncepcjach z kręgu translation studies, takich jak teoria polisystemu, idea przekładu jako doświadczenia obcego, pojęcia egzotyzacji i udomowienia - stanie się punktem wyjścia do szerszych rozważań o specyfice i problematycznym charakterze literatury w przekładzie i jej (zmieniającym się) miejscu w kulturze polskiej.
Zajęcia będą obejmować:
- wnikliwą analizę oryginału, pod kątem języka i treści kulturowych;
- analizę i ocenę poszczególnych przekładów, uwzględniającą kontekst kulturowy i cel, w jakim powstały;
- refleksję nad relacją tekstu tłumaczonego do oryginału (pojęcia egzotyzacji i udomowienia);
- refleksję nad pozycją i rolą literatury w przekładzie w kulturze docelowej (teoria polisystemu Itamara Even-Zohara, idea przekładu jako doświadczenia obcego Antoine’a Bermana);
- refleksję nad statusem autora przekładu (myśl Lawrence’a Venutiego);
- kwestię recepcji i krytyki przekładów literackich w Polsce.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Dotyczy studentów rozpoczynających studia w latach 2022/2023 do
2024/2025.
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
K_W01 w sposób pogłębiony specyfikę przekładu literackiego, w tym zjawiska retranslacji, na tle dziedziny nauk humanistycznych
K_W02 w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań nad przekładem literackim, w tym nad zagadnieniem retranslacji, w ramach filologii angielskiej
Umiejętności
Studenci potrafią:
K_U01 posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu przekładoznawstwa, w tym pojęcia retranslacji
K_U03 wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego przekładu literackiego i przekładoznawstwa.
K_U04 w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe dotyczące przekładu prozy angielskiej, w tym zagadnienia retranslacji, i badać je w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_U05 rozpoznawać różnice pomiędzy alternatywnymi podejściami stosowanymi w przekładzie literackim i przekładoznawstwie
K_U08 uczestniczyć w pracy projektowej dotyczącej analizy prozy angielskiej jako materiału do przekładu na język polski i współdziałać z innymi osobami w ramach grupowych dyskusji
K_U09 przedstawić zdobytą wiedzę z zakresu przekładu literackiego i przekładoznawstwa w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej, oraz komunikować się z innymi, zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne)
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
K_K02 kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego z wykorzystaniem wiedzy o przekładzie literackim i umiejętności wnikliwej analizy przekładoznawczej uzyskanych w ramach zajęć
K_K03 wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych w ramach zajęć, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do przekładu literackiego i przekładoznawstwa, w tym zagadnienia retranslacji
K_K04 krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie analizy przekładu literackiego, w tym zagadnienia retranslacji.
Dotyczy studentów rozpoczynających studia w roku 2025/2026:
Wiedza: Absolwent zna i rozumie:
K_W01 w pogłębionym stopniu terminologię, teorię i metody badań
odpowiadające aktualnemu stanowi zaawansowanej wiedzy w
dyscyplinie językoznawstwo, w odniesieniu do zagadnień retranslacji oraz przekładu i przekładoznawstwa literackiego.
K_W04 pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i
prawa autorskiego
Umiejętności: Absolwent potrafi:
K_U01 w pogłębionym stopniu stosować terminologię, teorie i
zaawansowane metody badań językoznawczych do rozwiązywania
złożonych i oryginalnych problemów badawczych w odniesieniu do zagadnień retranslacji oraz przekładu i przekładoznawstwa literackiego.
K_U04 stosować w praktyce pojęcia i zasady z zakresu ochrony
własności intelektualnej i prawa autorskiego
Kompetencje społeczne – absolwent jest gotów do:
K_K01 krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści
K_K02 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów
poznawczych i praktycznych oraz zasięgania opinii ekspertów w
przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu.
Kryteria oceniania
Zaliczenie: 1) Regularne uczęszczanie na zajęcia i czynny udział w dyskusjach, wykonanie prac domowych (przygotowanie krótkich prezentacji); 2) Praca pisemna: analiza wybranego fragmentu Heart of Darkness w różnych przekładach, obejmująca wnikliwą ocenę krytyczną tych tłumaczeń w ujęciu translatologicznym, lub analiza nieomawianego na zajęciach przekładu.
Obecność - min. 80%
Jeśli przedmiot prowadzony jest w trybie zdalnym, student zobowiązany jest mieć włączoną kamerę i mikrofon.
Zaliczenie poprawkowe - ponowne napisanie pracy zaliczeniowej, jeśli została oceniona negatywnie. Wykonanie dodatkowych prac, jeśli praca na zajęciach nie została oceniona pozytywnie.
Literatura
Bassnett, Susan (1991) Translation Studies, London: Routledge.
Bassnett, Susan and André Lefevere (1998) Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, Clevedon: Multilingual Matters.
Berman, Antoine (2000 [1985]) “Translation and the Trials of the Foreign”, trans. Lawrence Venuti, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 284-297.
Bukowski, Piotr i Magda Heydel red. (2009) Współczesne teorie przekładu, Kraków: Znak.
Even-Zohar, Itamar (2000 [1975/revised 1990]) “The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem”, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 192-197.
Even-Zohar, Itamar (1997) “ The Making of Culture Repertoire and the Role of Transfer”, Target, 9 (2), 373-381.
Jarniewicz, Jerzy (2012) Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków: Znak.
Jarniewicz, Jerzy (2018) Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze, Wrocław: Ossolineum.
Kozak, Jolanta (2009) Przekład literacki jako metafora. Miedzy logos a lexis, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Toury, Gideon (2000 [1978/revised 1995]) “The Nature and Role of Norms in Translation” in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routlefge, 198-211.
Venuti, Lawrence (1995) The Translator's Invisibility. A History of Translation, London & New York: Routledge.
Venuti, Lawrence ed. (2000) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge.
Omawiane utwory:
Conrad, Joseph (1994 [1899]) Heart of Darkness, London: Penguin Books.
Conrad, Joseph (1994) Jądro ciemności, przeł. Jędrzej Polak, Poznań: SAWW.
Conrad, Joseph (2008) Jądro ciemności, przeł. Patrycja Jabłońska, Kraków: Wydawnictwo Greg.
Conrad, Joseph (2009) Jądro ciemności, przeł. Ireneusz Socha, Kraków: Zielona Sowa.
Conrad, Joseph (2011) Jądro ciemności, przeł. Magdalena Heydel, Kraków: Znak.
Conrad, Joseph (2017 [1930]) Jądro ciemności, przeł. Aniela Zagórska, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Conrad, Joseph (2017) Serce ciemności, przeł. Jacek Dukaj, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: