Metafora pojęciowa 3301-JF169
Zagadnienia opisowe kursu obejmują przede wszystkim metaforyczne rozumienie trzech podstawowych obszarów doświadczenia: życia, emocji i czasu, które – w terminach teorii metafory pojęciowej – stanowią odrębne domeny docelowe dla wielu metafor konwencjonalnych, jak np.: LIFE IS A JOURNEY, LIFE IS A GAMBLING GAME, EMOTIONS ARE FORCES, DESIRE IS HUNGER, TIME IS MOTION, TIME IS MONEY.
Analizowane są liczne przykłady językowych realizacji konwencjonalnych metafor pojęciowych; określane są one jako językowe wyrażenia metaforyczne, bądź też metafory językowe. Choć głównym celem analiz są przede wszystkim realizacje metafor pojęciowych w języku potocznym, omawiane są też realizacje takich metafor w literaturze pięknej, oraz ich przejawy pozajęzykowe (niewerbalne), np. w gestach, reklamie, malarstwie, rzeźbie, architekturze.
Podstawowe źródło danych: język angielski.
Główne terminy i zagadnienia:
• natura rzutowania metaforycznego.
• typowe domeny źródłowych i domeny docelowe.
• schematy wyobrażeniowe jako domeny źródłowe.
• rodzaje metafor (orientacyjne; strukturalne, obrazowe).
• wnioskowanie metaforyczne.
• koherencja metafor.
• systemy metaforyczne (Wielki Łańcuch Bytów i System Struktury Zdarzeń).
• uniwersalność metafor.
• metafora w akwizycji języka: metafory prymarne (uniwersalne).
• kulturowe zróżnicowanie metafor.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
lektura monograficzna
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty obowiązujące dla studentów przyjętych przed rokiem akademickim 2022/2023
Po ukończeniu kursu studenci będą posiadać:
Wiedzę na temat:
• teorii metafory pojęciowej Lakoffa i Johnsona (1980).
• metafory w języku i w myśleniu.
• pozajęzykowego (niewerbalnego) wyrażania metafor pojęciowych.
Umiejętności, które:
•pozwolą im na samodzielną analizę językowych wyrażeń metaforycznych, jak i pozajęzykowych realizacji metafor pojęciowych, np. w drukowanej reklamie, malarstwie, architekturze.
Kompetencje, które:
• ułatwią im krytyczną lekturę literatury przedmiotu na temat teorii metafory pojęciowej Lakoffa i Johnsona (1980).
• pozwolą im rozwijać zainteresowania innymi kognitywnymi podejściami do metafory i językoznawstwem kognitywnym w ogólności.
• ułatwią im współpracę ze specjalistami zajmującymi się technologią przetwarzania języka naturalnego (NLP) polegająca na rozwijaniu systemów automatycznego rozpoznawania, rozumienia oraz generowania metaforycznej mowy/metaforycznego tekstu.
• ułatwią im współpracę ze specjalistami zajmującymi się technologią przetwarzania języka naturalnego (NLP) polegającą na ulepszanie systemów tłumaczenia maszynowego.
Kształcenie językowe na poziomie B2+
Efekty obowiązujące dla studentów przyjętych po roku akademickim 2022/2023
WIEDZA
Studenci znają i rozumieją:
• podstawy teorii metafory pojęciowej Lakoffa i Johnsona (1980).
• rozróżnienie między metaforami w języku i w myśleniu.
•pozajęzykowe (niewerbalne) wyrażanie metafor pojęciowych.
UMIEJĘTNOŚCI
Studenci potrafią:
• posługiwać się narzędziami analitycznymi teorii metafory pojęciowej Lakoffa i Johnsona (1980) do opisu wyrażeń metaforycznych, jak i pozajęzykowych realizacji metafor pojęciowych, np. w drukowanej reklamie, malarstwie, architekturze.
• studiować literaturę przedmiotu na temat opisu metafor w języku i w myśleniu.
• rozpoznawać różnice pomiędzy odmiennymi podejściami metodologicznymi do badań językowymi i niewerbalnymi realizacjami metafor pojęciowych.
• przedstawiać zdobytą wiedzę w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej.
• komunikować się ze zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne), w szczególności w celu omawiania językowych wyrażeń metaforycznych, jak i pozajęzykowych realizacji metafor pojęciowych, np. w drukowanej reklamie, malarstwie, architekturze.
• krytycznie studiować lekturę literatury przedmiotu na temat teorii metafory pojęciowej Lakoffa i Johnsona (1980).
• rozwijać zainteresowania innymi kognitywnymi podejściami do metafory i językoznawstwem kognitywnym w ogólności.
•nawiązywać współpracę ze specjalistami zajmującymi się technologią przetwarzania języka naturalnego (NLP) polegająca na rozwijaniu systemów automatycznego rozpoznawania, rozumienia oraz generowania metaforycznej mowy/metaforycznego tekstu.
• nawiązywać współpracę ze specjalistami zajmującymi się technologią przetwarzania języka naturalnego (NLP) polegającą na ulepszanie systemów tłumaczenia maszynowego.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Studenci są gotowi do:
• krytycznej oceny własnej wiedzy językoznawczej i umiejętności związanych ze zbieraniem, analizą i interpretacją językowych wyrażeń metaforycznych jak i pozajęzykowych realizacji metafor pojęciowych.
• wykorzystania wiedzy i umiejętności uzyskanych w trakcie kursu, w szczególności umiejętności związanych z samodzielną lekturą i analizą tekstów naukowych do kształcenia ustawicznego oraz rozwoju osobistego i zawodowego.
• wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowanie pracy innych.
• dbałości o precyzyjne i wiarygodne formułowanie swoich myśli.
• troski o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce.
Kryteria oceniania
• Kurs prowadzony jest w formie dyskusji i zadań analitycznych wykonywanych indywidualnie i w małych grupach.
• Podstawą oceny końcowej są wyniki dwóch testów pisemnych: środsemestralnego (40%) i końcowego (60%); oba test mają formę mieszaną: kilka pytań typu "test wyboru", kilka pytań typu "test luk" i jedno pytanie otwarte.
• Dodatkowe 10% można otrzymać za nieobowiązkową pracę pisemną; na ocenę ma też wpływ aktywne uczestnictwo w dyskusjach.
• Dopuszczalne są najwyżej 3 nieobecności.
Literatura
Literatura podstawowa (podręcznik):
Kövecses, Zoltán. 2002. Metaphor. A Practical Introduction. New York: Oxford UP.
Literatura dodatkowa:
Benczes, Réka, and Bence Ságvári. 2018. “Where metaphors really come from: Social factors as contextual influence in Hungarian teenagers’ metaphorical conceptualizations of life”. Cognitive Linguistics 29 (1): 121–154.
Górska, Elżbieta. 2008. "Four arguments for patterns of metaphorical thought". Acta Philologica 35: 15-31.
Górska, Elżbieta. 2009. "On the diversity of linguistic evidence for conceptual metaphor". Studia Anglica Posnaniensia 45(2): 81-106.
Górska, Elżbieta. 2010. "LIFE IS MUSIC: A case study of a novel metaphor and its use in discourse". English Text Construction 3/2, 275-293.
Górska, Elżbieta. 2017. "The PATH schema in verbo-pictorial aphorisms on LIFE". In Route 66: From Deep Structures to Surface Meanings. A Festschrift for Henryk Kardela on his 66th Birthday, edited by Przemysław Łozowski, and Adam Głaz, 219–235. Lublin: Maria Curie-Skłodowska University Press.
Górska, Elżbieta. 2020. Understanding Abstract Concepts across Modes in Multimodal Discourse. A Cognitive Linguistic Approach. London and New York: Routledge.
Górska, Elżbieta. 2021. "Analysing language and multimodal discourse by means of the NEAR-FAR image schema". Prace Filologiczne 76: 129–150. https://doi.org/10.32798/pf.849
Kövecses, Zoltán. 2000. Metaphor and Emotion: Language, Culture and Body in Human Feeling. Cambridge: Cambridge University Press.
Kövecses, Zoltán. 2005. Metaphor and Culture. Cambridge: Cambridge University Press.
Kövecses, Zoltán. 2020. "An extended view of conceptual metaphor theory". Review of Cognitive Linguistics 18 (1): 112–130.
Lakoff, George, and Mark Johnson. 1980. Metaphors we Live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lee, David. 2001. Cognitive Linguistics: An Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Pérez-Sobrino, Paula, Elena Semino, Iraide Ibarretxe-Antuñano, Veronika Koller and Inés Olza. 2022. "Acting like a hedgehog in times of pandemic: Metaphorical creativity in the #reframecovid collection". Metaphor and Symbol 37(2): 127–139.
Stockwell, Peter. 2019. Cognitive Poetics. An Introduction. 2nd Edition. London: Routledge.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: