Wykład monograficzny: Teoretyczne i praktyczne aspekty komunikacji werbalnej 3301-2ST-WM-JF001
Wykład stanowi omówienie wybranych zagadnień z dziedziny pragmatyki, których zrozumienie rozwija wiedzę o procesie komunikacji językowej i poprawia jakość komunikacji społecznej. Uwrażliwia na potencjalne problemy w komunikacji wynikające z różnicy między znaczeniem dosłownym języka a znaczeniem komunikowanym przez nadawcę (implikatury, metafora, ironia, etc.) Wskazuje narzędzia niezbędne do analizy tego znaczenia, w ten sposób doskonaląc umiejętności interpretacyjne i retoryczne oraz ułatwiając komunikację interpersonalną. W trakcie zajęć omówione zostaną dwa modele komunikacji: teoria konwersacji (Grice) i Teoria Relewancji (Sperber and Wilson), która proponuje kognitywne podejście do procesu komunikacji i stanowi rozwinięcie i modyfikację teorii Grice'a. Oprócz klasycznej teorii implikatury autorstwa Paula Grice'a, przedstawione zostaną teorie implikatury wyrosłe na jej gruncie (Horn, Levinson). Ponadto wykład zapoznaje studentów ze strategiami manipulacji językowej i omawia zagadnienie kłamstwa, co przyczynia się do budowania odporności na manipulacje w przestrzeni informacyjnej (język propagandy). Wykład uczy zasad uprzejmości językowej rozumianej jako strategia językowa, której celem jest promowanie harmonijnych relacji i unikanie sytuacji konfliktowych, ze wskazaniem na różnice kulturowe (teoria uprzejmości G. Leecha i model uprzejmości P. Brown i S. Levinsona). Na wykładzie omawiane są także zjawisko „banter” jako przykład komunikacji fatycznej oraz pragmatyczne interpretacje metafory i ironii. Kognitywna strategia interpretacji wypowiedzi znajduje praktyczne zastosowanie w analizie mowy codziennej, języka polityki, języka mediów i reklamy.
Metody nauczania to wykład informacyjny i konwersatoryjny, dyskusja problemowa, ćwiczenia praktyczne w grupach (metoda warsztatowa).
Omawiane zagadnienia:
1. Wprowadzenie - pragmatyka (definicje, historia), podstawowe pojęcia semantyki i pragmatyki (zdanie, wypowiedź, 'proposition', kontekst, warunki prawdziwości, sąd logiczny).
2. Klasyczna teoria konwersacji i implikatury konwersacyjnej: Paul Grice (zasada kooperacji, maksymy konwersacyjne, przestrzeganie / jawne
pogwałcenie / pogwałcenie maksym, typy implikatur).
3. Teorie implikatury autorstwa Horna i Levinsona.
4. Teoria Relewancji: Dan Sperber, Deirdre Wilson (komunikacja ostensywno-inferencyjna, kognitywna/ komunikatywna zasada relewancji, eksplikatura/implikatura).
5. Prawda, kłamstwo, kłamanie. Manipulacja językowa. Język propagandy.
6. Modele uprzejmości (Leech - zasada i maksymy uprzejmości, Brown i Levinson - pozytywna / negatywna "twarz", akty zagrażające "twarzy"). Różnice międzykulturowe.
7. Zjawisko ‘banter’ i komunikacja fatyczna.
8. Pragmatyka leksykalna i metafora.
9. Pragmatyka ironii.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W01 Studenci znają i rozumieją w pogłębionym stopniu terminologię, teorię i metody badań językoznawczych odpowiadające aktualnemu stanowi zaawansowanej wiedzy w dyscyplinie językoznawstwo, zgodnie z obraną przez siebie specjalnością (oraz ścieżką kształcenia), ze specjalnym uwzględnieniem pragmatyki językowej i badań nad komunikacją werbalną w oparciu o współczesną anglo-amerykańską literaturę językoznawczą
Umiejętności
K_U01 Studenci potrafią w pogłębionym stopniu stosować terminologię, teorie i zaawansowane metody badań językoznawczych do rozwiązywania złożonych i oryginalnych problemów badawczych zgodnie z obraną przez siebie specjalnością (oraz ścieżką kształcenia) w ramach filologii angielskiej, z naciskiem na tematykę i problemy z zakresu pragmatyki i komunikacji werbalnej
Kompetencje społeczne
K_K01 Studenci są gotowi do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści
Kształcenie językowe na poziomie B2+
Po ukończeniu kursu student:
1. Zna i rozumie w pogłębionym stopniu pojęcia z zakresu pragmatyki i potrafi zastosować posiadaną wiedzę do opisu i analizy danych.
2. Rozumie komunikację językową jako zjawisko wykraczające poza znaczenie semantyczne wyrażeń, w dużej mierze zależne od kontekstu i intencji mówiącego.
3. Zna i umie porównać główne teorie komunikacji werbalnej.
4. Zna podstawowe mechanizmy analizy konwersacyjnej i potrafi zademonstrować ich działanie na przykładach.
5. Zna różnicę między znaczeniem dosłownym i niedosłownym wyrażeń językowych.
6. Jest przygotowany do dalszego kształcenia w zakresie semantyki, pragmatyki i komunikacji językowej.
Kryteria oceniania
Oceny są wystawiane na podstawie:
- krótkich zadań pisemnych i ustnych ykonywanych podczas zajęć polegających na praktycznym zastosowaniu zdobytej wiedzy do analizy danych (weryfikacja efektów: W, U, K) i
- na podstawie końcowego egzaminu pisemnego w formie pytań zamkniętych i otwartych. ustnej (weryfikacja efektów: W, U,).
Doceniane są:
- wymiana poglądów w czasie dyskusji grupowych, wypowiedzi ustne (weryfikacja efektów: W, U, K)
- praca w parach/grupach z kartą pracy. (weryfikacja efektów: W, U, K)
Literatura
Bralczyk, J. 2007. O Języku Polskiej Propagandy i Polityki. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Brown, P. & S. C. Levinson. "Politeness: some universals in language usage", in: A. Jaworski & N. Coupland (eds). 1999. The Discourse Reader. London and New York: Routledge. 321-335.
Clark, B. 2013. Relevance Theory. Cambridge University Press. (wybrane rozdziały).
Grice, P. "Logic and conversation", in P. Grice. 1989. Studies in the Way of Words. Harvard University Press: Cambridge, MA.
Huang, Y. 2007. Pragmatics. Oxford University Press.
Kisielewska-Krysiuk, Marta. 2017. “Lying and misleading within the philosophy of language: a relevance-theoretic perspective”. Anglica. An International Journal of English Studies 26.2: 79-100.
Leech, G. 1983: Principles of Pragmatics. Penguin. (wybrane rozdziały).
Leech, G. 2007. ‘‘Is there an East-West divide?’’. Journal of Politeness Research. Language, Behaviour, Culture 3(2): 167–206, ISSN (Online) 1613-4877, ISSN (Print) 1612-5681.
Sperber, D. & D. Wilson. 1998. "Relevance and irony", in: R. Carston & S. Uchida. 1998. Relevance Theory: Applications and Implications. Amsterdam: John Benjamins. 283-93.
Wilson, D. & Sperber, D. 2004. “Relevance Theory”. In L. Horn & G. Ward (eds.) The Handbook of Pragmatics. Oxford, Blackwell. 607-632.
Wilson, D. 2004. "Relevance and lexical pragmatics". UCL Working Papers in Linguistics 16.
Žegarac, V. 1998. “What is phatic communication?”, in: Current Issues in Relevance Theory, edited by V. Rouchota and A. H. Jucker. Amsterdam: John Benjamins. 327-361.
Uwagi
|
W cyklu 2025Z:
Obecność obowiązkowa. Dopuszczalne są 3 nieobecności. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: