Psychoanaliza, feminizm, literatura 3301-2ST-LK-KON004
Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami freudowskiej psychoanalizy i wykazanie ciągłej aktualności i przydatności tych pojęć dla wielu dyscyplin nauki, takich jak literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, analiza popkultury (kino), krytyka polityczna, filozofia, etc. W pierwszej połowie semestru studenci czytają wybór podstawowych pism Freuda (od wczesnych studiów nad histerią poprzez fragmenty Objaśniania marzeń sennych po prace późniejsze, takie jak Poza zasadą przyjemności i Cywilizacja jako źródło cierpień). Omawianiu pism Freuda towarzyszą dyskusje na temat wybranych tekstów literackich i kulturowych (opowiadania Edgara Alana Poe, filmy lub fragmenty filmów Davida Lyncha, Francisa Forda Coppoli, Ridleya Scotta). W drugiej połowie semestru studenci powinni zapoznać się z pracami wybranych autorów, którzy korzystali z freudowskich koncepcji, przedefiniowując je i wzbogacając psychoanalizę własnymi odkryciami. Autorzy ci to między innymi Jacques Lacan, Julia Kristeva, Luce Irigaray, Slavoy Zizek i Judith Butler. Najważniejsze problemy omawiane na zajęciach to kwestia różnicy płci w ujęciu psychoanalitycznym (tożsamość jako interfejs natury i kultury), język i jego związki z ludzką psychiką (Jacques Lacan i sprawcze działanie języka w nieświadomości) zastosowania psychoanalizy w interpretacji tekstów literackich i kulturowych, psychoanaliza feministyczna (na przykład pojęcie ecriture feminine), teoria queer, a także możliwości wykorzystania freudowskiego paradygmatu w krytyce politycznej (Slavoy Zizek, elementy marksizmu). Terminy omawiane podczas kursu to między innymi: nieświadomość, popędy, struktura podmiotu, symptom, 'niesamowite' (unheimlich), alienacja, Lacanowska koncepcja 'stadium zwierciadła' i jego trzy 'rejestry kognitywne' (symboliczny, wyobrażeniowy, realny) objet petit-a, trauma, 'litera ciała'.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci i studentki znają i rozumieją:
K_W01 - w zaawansowanym stopniu specyfikę psychoanalizy i feminizmu w odniesieniu do dyscyplin naukowych w dziedzinie nauk humanistycznych
K_W02 w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań literaturoznawczych w zakresie psychoanalizy i krytyki feministycznej
K_W04 w sposób pogłębiony zasady projektowania badań literaturoznawczych, a w szczególności stosowania metod i narzędzi w formułowaniu problemów badawczych w zakresie psychoanalizy i krytyki feministycznej
K_W05 pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego
Umiejętności
Studenci i studentki potrafią:
K_U01 posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu psychoanalizy i krytyki feministycznej
K_U02 w sposób pogłębiony posługiwać się metodologią badań literaturoznawczych z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego
K_U04 w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe w kontekście psychoanalizy i krytyki feministycznej
Kompetencje społeczne
Studenci i studentki są gotowi do:
K_K05 - efektywnego funkcjonowania w kontaktach z innymi poprzez wyrażania siebie w sposób spójny, przejrzysty, logiczny i konkretny, oraz uczestniczenia w inicjatywach społecznych i kulturalnych korzystając z różnych form i mediów.
Kształcenie językowe na poziomie B2+.
Kryteria oceniania
Aktywny udział w zajęciach, krótkie prace pisemne w trakcie semestru, test końcowy
Dozwolone nieobecności - 3
Literatura
Derrida, Jacques. Archive Fever: A Freudian Impression. Trans. Eric Prenowitz. Chicago and London: The University of Chicago Press, 1997.
Felman, Shoshana. What does a Woman Want? Johns Hopkins University Press, 1993.
Fink, Bruce. The Lacanian Subject: Between Language and Jouissance. Princeton University Press, 1995.
Freud, Sigmund. Beyond the Pleasure Principle. Trans. James Strachey. New York: Liveright, 1950.
Freud, Sigmund. Interpretation of Dreams. Trans. A. A. Brill, Wordsworth Classics, 1997.
Freud, Sigmund. The Uncanny. trans. David Mclintock, intr. Hugh Haughton. Penguin, UK, 2003.
Gay, Peter. The Freud Reader. New York, London: Norton, 1989 (excerpts from: "Anna O", Three Essays on the Theory of Sexuality, Civilization and its Discontents).
Irigaray, Luce. This Sex Which is not One. Trans. Catherine Porter. Ithaca: Cornell University Press, 1985.
Lacan, Jacques, Ecrits. Trans. Bruce Fink. New York, London: Norton, 2004.
Muller, John P,; William J. Richardson, eds. The Purloined Poe: Lacan, Derrida, and Psychoanalytic Reading. The Johns Hopkins University Press, 1988.
Žižek, Slavoy. Looking Awry: An Introduction to Lacan Through Popular Culture. Cambridge, Mass. London, Engl.: MIT Press, 1992.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: