Poezja polikryzysu: ekologia, język i globalny metabolizm 3300-PEJM(KZ)-OG

Wykład zaprasza do zgłębienia relacji między poezją, ekologią i planetarną cyrkulacją materii i kapitału oraz sposobu, w jaki język poetycki może oddziaływać na nasze postrzeganie relacji między światem ludzkim i więcej-niż-ludzkim, między jednostkową relacją ze środowiskiem a globalnymi procesami wymiany. Przez pryzmat polskiej i obcojęzycznej (w przekładach) poezji ostatnich kilku dekad, będziemy eksplorować różnorodne aspekty związane z reprezentacjami pozaludzkiej przyrody ożywionej i nieożywionej, zanieczyszczeniem środowiska, utratą bioróżnorodności, a także powiązaniem tych zjawisk z globalnym systemem ekonomicznym opartym na ekstrakcji surowców.
Zajęcia będą również refleksją nad pojęciem polikryzysu – splątania kryzysów ekologicznych, społecznych i gospodarczych – oraz nad alternatywnymi modelami ekonomicznymi (takimi jak postwzrost, gospodarka cyrkularna, ekosocjalne modele sprawiedliwości). Szczególną uwagę poświęcimy relacjom między metabolizmem ciała, metabolizmem planety i cyrkulacją kapitału, które w poezji ujawniają się nie tylko jako obrazy niespełniającej się apokalipsy lecz także jako możliwe wyobrażania innego świata.
Podczas wykładu omówione zostaną także koncepcje związane z biosemiotyką, czyli badaniem biologicznych procesów w kontekście tworzenia znaczeń. Poprzez analizę poezji ekologicznej oraz dyskusje nad sposobami wykorzystania języka do budowania świadomości planetarnej i ekonomiczno-środowiskowej, będziemy poszukiwać inspiracji i strategii, które mogą przyczynić się do tworzenia bardziej zrównoważonej i odpowiedzialnej relacji człowieka z planetą.
W trakcie zajęć omówione zostaną utwory takich poetów_ek jak Paul Celan, Julia Fiedorczuk, Magdalena Lebda, Anna Adamowicz, Bianka Rolando, Stanisław Kalina Jaglarz, Forrest Gander, Adam Dickinson, Anja Utler, Esther Kinsky i inni.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

zdalnie

Koordynatorzy przedmiotu

Monika Kostro
Paweł Piszczatowski

Efekty kształcenia

– student_ka zna podstawowe zjawiska w obrębie polskiej i międzynarodowej twórczości poetyckiej ostatnich dekad związane z tematyką ekologiczną,
– student_ka zna podstawowe pojęcia i koncepcje z zakresu posthumanizmu i humanistyki środowiskowej (np. naturokultura, antropocen, chthulucen, ciemna ekologia, ekologia bez natury itp.) oraz potrafi je stosować do pracy z tekstem literackim,
– student_ka zna podstawowe pojęcia ekonomiczne odnoszące się do współczesnych debat o polikryzysie i kryzysie ekologicznym (np. postwzrost, gospodarka cyrkularna, metabolizm społeczny) i potrafi odnieść je do twórczości poetyckiej w perspektywie planetarno-środowiskowej,
– student_ka potrafi poruszać się w kontekstach interdyscyplinarnych i wielopoziomowych dyskursach naukowych w zakresie przewidzianym programem zajęć,
– student_ka rozumie zależności pomiędzy twórczością poetycką, dyskursem naukowym, postawami życiowymi i zjawiskami planetarnymi w kontekście planetarnego polikryzysu.

Kryteria oceniania

W ramach zajęć ogólnouniwersyteckich oferowanych w Programie ZIP 2.0. obowiązkową metodą weryfikacji założonych efektów uczenia się są pre test i post test, przygotowany przez wykładowcę, zgodnie ze specyfiką przedmiotu, umożliwiający weryfikację przyrostu wiedzy i umiejętności.

Test

Literatura

– Aloi, Giovanni, Susan McHugh (eds.), Posthumanism in Art and Science. A Reader, New York 2021;
– Bakke, Monika, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań 2015;
– Bennett, Jane, Vibrant Matter. A Political Ecology of Things, Durham/London 2010;
– Barad, Karen, Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie, przeł. Joanna Bednarek, w: Agnieszka Gajewska (red.), Teorie
wywrotowe. Antologia przekładów, Poznań 2012, s. 323–360;
– Braidotti, Rosi, Po człowieku, przeł. Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk, Warszawa 2014;
– Domańska, Ewa, Humanistyka ekologiczna, w: „Teksty Drugie” 2013, 1-2, s. 13-32;
– Fiedorczuk, Julia, Gerardo Beltrán, Ekopoetyka. Ekologiczna obrona poezji, Warszawa 2020;
– Fiedorczuk, Julia, Paweł Piszczatowski (ed.), Places that the map can’t contain: Poetics in the Anthropocene, Göttingen 2023;
– Haraway, Donna, Manifest cyborgów, przeł. Sławomir Królak, Ewa Majewska. w: „Przegląd Filozoficzno-Literacki”, 1 (3), 2003, s. 49–87;
– Haraway, Donna, Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene, Durham/London 2016;
– Morton, Timothy, Dark Ecology. For a Logic of Future Coexistence, New York 2016.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3300-PEJM(KZ)-OG w USOSweb