Literatura i kultura Hiszpanii I 3300-LiK-MSF-1-Z
Celem kursu jest zapoznanie studentów z kluczowymi tekstami literatury Hiszpanii od średniowiecza do końca XIX, mającymi zasadniczy wpływ zarówno na kulturę Półwyspu Iberyjskiego, jak i kulturę europejską. Zakres tematyczny zajęć obejmie szereg zagadnień, począwszy od ukazania wpływów kultury arabskiej, hebrajskiej i chrześcijańskiej na literaturę hiszpańską, poprzez prerenesansową koncepcję świata i gatunek powieści łotrzykowskiej, przeobrażenia renesansowego paradygmatu w pierwszej nowoczesnej powieści "Don Kichot z Manchy", zjawisko mistycyzmu, barokowe estetyki kulteranizmu i konceptyzmu, kulturę teatralną Złotego Wieku, mit Don Juana, aż po oświeconą krytykę społeczeństwa XVIII-wiecznej Hiszpanii, romantyczny dyskurs miłosny i dziewiętnastowieczną powieść realistyczną oraz wizję Hiszpanii końca XIX wieku zawartą w myśli filozoficznej i twórczości artystycznej przedstawicieli Pokolenia ’98.
Zagadnienia i tematyka poszczególnych zajęć:
1. Wpływy kultury arabskiej, hebrajskiej i chrześcijańskiej w literaturze hiszpańskiej (jarchas, przykłady; "Pieśń o moim Cydzie", fragmenty)
2. Dialog ze średniowieczem: album konceptualny "El mal querer" Rosalii;
3. Prerenesansowa wizja świata: Fernando de Rojas, "Celestyna", Jorge Manrique, "Strofy na śmierć ojca";
4. Ludzka i boska miłość w renesansowej poezji dworskiej i mistycznej (Garcilaso de la Vega, San Juan de la Cruz, Santa Teresa de Jesús)
5. Postać pícaro i społeczno-kulturowe uwarunkowania powieści łotrzykowskiej, ("Łazik z Tormesu" oraz "Żywot młodzika niepoczciwego zwanego Pablos", Francisco de Quevedo)
6. Przemiany paradygmatu renesansowego: "Don Kichot z Manchy" Miguela Cervantesa
7. Architektura corrales de comedias i Złoty Wiek teatru w Hiszpanii (Lope de Vega, "Nowa sztuka pisania komedii w dzisiejszych czasach" oraz "Owcze źródło"; Calderón de la Barca, "Życie snem")
8. Barokowe estetyki: kulteranizm i konceptyzm (Luis de Góngora, Francisco de Quevedo)
9. Mit Don Juana w kulturze baroku i romantyzmu: "Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość", Tirso de Molina; "Don Juan Tenorio", José Zorilla;
10. Oświecona krytyka społeczna: "Listy makorkańskie", José Cadalso;
11. Romantyczny dyskurs miłosny: Gustavo Adolfo Béquer;
12. Powieść realistyczna: "Dwór w Ulloa", Emilia Pardo Bazán
13. Hiszpańskie idearium: między modernizmem a Pokoleniem ’98 (Ángel Ganivet, Miguel de Unamuno, Juan Ramón Jiménez, Antonio Machado)
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W01 Student/ka zna i rozumie miejsce i znaczenie literaturoznawstwa oraz powiązania studiów filologicznych i kulturoznawczych z dyscyplinami nauk humanistycznych.
K_W02 Student/ka zna i rozumie w sposób usystematyzowany historię literatury hiszpańskiej do końca XIX wieku, zjawiska z zakresu literatury hiszpańskiej i ich wielopłaszczyznowy wpływ na rozwój teorii literatury
K_W03 Student/ka zna i rozumie specjalistyczną terminologię, metodologię, przedmiot i kierunki badań właściwe dla hispanistycznych studiów filologicznych.
K_W08 Student/ka zna i rozumie wieloaspektowe powiązania literatury hiszpańskiej z procesami historyczno-kulturowymi
Umiejętności:
K_U01 Student/ka potrafi zastosować podstawowe ujęcia teoretyczne właściwe dla studiów filologicznych i kulturoznawczych.
K_U13 Student/ka potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności z wykorzystaniem odpowiednich źródeł
Kompetencje społeczne:
K_K01 Student/ka jest gotów/a do krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności z zakresu literatury hiszpańskiej.
K_K02 Student/ka jest gotów/a do uczestnictwa w kulturze hiszpańskiej i polskiej korzystając z różnych form i mediów.
K_K04 Student/ka jest gotów/a do przestrzegania zasad etyki zawodowej.
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
• Metoda odwróconej klasy
• Metoda Jigsaw
• Prezentacja
• Dyskusja
• Mini-wykład
Kryteria oceniania:
Uczestnicy konwersatorium będą oceniani na podstawie obecności (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności za zajęciach), aktywności na zajęciach oraz pisemnego egzaminu końcowego. Szczegółowe informacje dotyczące zaliczenia zostaną podane na zajęciach.
Literatura
Bibliografia:
Antologia poezji hiszpańskiej, wybór i oprac. Janusz Strasburger, Warszawa, Elma Books 2000.
Aszyk, Urszula, (2006), Corrale de comedias: publiczne i stałe teatry w Hiszpanii (koniec XVI-początek XVIII wieku), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Baczyńska, Beata, (2014), Historia literatury hiszpańskiej, Warszawa, PWN.
Biernacka, Maja, (2012), Hiszpania wielokulturowa: problemy z odmiennością, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Cadalso, José, (2010), Listy marokańskie, Warszawa, Sagittarius.
Calderón de la Barca, Pedro, (2003), Życie snem, tłum. Edward Boyé, Kraków, Zielona Sowa.
Cervantes, Miguel de, (1955), Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy, tłum. Anna Ludwika Czerny i Zygmunt Czerny, Warszawa, PIW.
Cervantes, Miguel de, (2014), Don Kichot z Manczy, tłum. Wojciech Charchalis, Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
Czekając na lubego: poezja miłosna dawnej Hiszpanii, (1981), wybór i tłum. Zofia Szleyen, Kraków, Wydawnictwo Literackie.
De la Vega, Garcilaso, (2021), Sonety, tłum. Czesław Ratka, Gliwice, Wydawca Czesław Ratka.
Ibn Hazm, Ali ibn Ahmad, (1976), Naszyjnik gołębicy, tłum. Janusz Danecki, wiersze w tłum. Aleksandry Witkowskiej, Warszawa, PIW.
Jan od Krzyża, (2017), Pieśń duchowa, tłum. poematu Marcin Kurek, przekład komentarzy Carlos Marrodán Casas, oprac. Marlena Krupa, Kraków, Wydawnictwo Karmelitów Bosych.
Krupecka, Iwona, (2012), Don Kichot w krainie filozofów: o kichotyzmie pokolenia ’98 jako poszukiwaniu nowoczesnej formuły podmiotowości, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Lewis, Clive Stapes, (1974) The discarded image: an introducition to medieval and renaissance literature, Cambridge, Cambridge University Press.
Lewis, Clive Staples, (2008), Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, tłum. Witold Ostrowski, Kraków, Znak.
Menocal, María Rosa, (2006) Ozdoba świata: jak muzułmanie, żydzi i chrześcijanie tworzyli kulturę tolerancji w średniowiecznej Hiszpanii, tłum. Tomasz Tesznar, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Molina, Tirso de, (2000), Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość, tłum. Magdalena Pabisiak, Wrocław, Wydawnictwo Wacław Bagiński.
O pasterzach, Maurach, damach: hiszpańskie romance, (1960), wybór i tłum. Zofia Szleyen, Warszawa, Iskry.
Pardo Bazán, Emilia, (1984), Dwór w Ulloa, tłum. Hanna Igalson-Tygielska, Warszawa, PIW.
Pieśń o Cydzie, (2003) tłum. Anna Ludwika Czerny, Kraków, Zielona Sowa.
Quevedo, Francisco de, (1978), Życwot młodzika niepoczciwego imieniem Pablos czyli wzór dla obieżyświatów i zwierciadło filutów, tłum. Kalina Wojciechowska, wstęp Piotr Sawicki, Warszawa, PIW.
Quevedo, Francisco de, (1982), Sny; Godzina dla każdego czyli Fortuna mózgiem obdarzona, tłum. Kalina Wojciechowska, wstęp i przypisy Kazimierz Piekarec, Warszawa, PIW.
Rojas, Fernando de, (1962), Celestyna, tłum. Kazimierz Zawanowski, Warszawa, PIW.
Strasburger, Janusz, (1956), Z hiszpańskiego przekłady poezji, Warszawa, Czytelnik.
Vega Carpio, Lope Félix de, (1954), Owcze źródło, tłum. Ludwik Hieronim Morstin, oprc. Maria Strzałkowa, Wrocław, Zakład im. Ossolińskich.
Vega Carpio, Lope Félix de, (2008), Nowa sztuka pisania komedii w dzisiejszych czasach przedstawiona Akademii w Madrycie, tłum. wstęp i oprac. Urszula Aszyk, Gdańsk, Słowo/Obraz Terytoria.
Zorilla, José, (1925), Don Juan Tenorio, tłum. Stanisław Miłaszewski, Gebethner i Wolff. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/88269/edition/120406
Żywot Łazika z Tormesu, (1988), tłum. Maurycy Mann, Warszawa, Książka i Wiedza.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: