Polska polityka wschodnia 3227-LW2PW4O
1. Uwarunkowania historyczne, geopolityczne i ideologiczne polskiej polityki wschodniej. Historyczne ścieranie się żywiołu polskiego i rosyjskiego. Ekspansja rosyjska kosztem Polski. Polska ofiarą geopolitycznej rywalizacji mocarstw w Europie Środkowej. Narodziny nowoczesnego nacjonalizmu. Mesjanizm i katolicyzm a kwestia rosyjska.
2. Dziedzictwo porozbiorowe, cordon sanitaire i konfliktowy charakter stosunków polsko-radzieckich w okresie międzywojennym. Myśl piłsudczykowska i endecka. Trudna niepodległość Polski między ZSRR a Niemcami. Polska polityka wobec mniejszości narodowych - ukraińskiej, białoruskiej i litewskiej.
3. Wpływ decyzji mocarstwowych z okresu II wojny światowej na losy Polski, przesunięcia terytorialne i zależności blokowe. Ofiary wojenne, Polska w obozie zwycięzców i pokonanych. Ograniczenia suwerenności Polski w okresie "realnego socjalizmu" i brak możliwości realizowania autentycznej polityki wschodniej. Radziecka hegemonia i implikacje przynależności blokowej dla polskiej polityki zagranicznej. Problemy w stosunkach polsko-radzieckich. Zależności gospodarcze, asymetria więzi.
4. Koncepcje polskiej polityki wschodniej u progu suwerennej Rzeczypospolitej: prometeizm i idealizm vs. realizm i pragmatyzm. "Solidarność" i pierestrojka: dwie drogi transformacji ustrojowej. Wpływ środowisk emigracyjnych, zwłaszcza paryskiej "Kultury". Epigonizm i kreatywizm. Koncepcja "dwutorowości". Przewartościowania w stosunkach Polski z państwami poradzieckimi.
5. Podstawy normatywne i instytucjonalne suwerennej polityki wschodniej. Traktaty sąsiedzkie Polski z Ukrainą, Rosją, Białorusią i Litwą. Mechanizmy konsultacyjne. Aspekty kooperacji i konfliktowości w stosunkach dwustronnych. "Problem rosyjski" w polskiej polityce bezpieczeństwa. Problemy ukraińskiej demokracji i "bolesnego" sąsiedztwa.
6. Wielowektorowość polskiej polityki wschodniej: Rosja, Ukraina, Białoruś, Litwa, Mołdawia, Gruzja. "Strategiczne" partnerstwo z Ukrainą i Litwą. Zależności w dziedzinie energetycznej i bezpieczeństwa od Rosji. Asymetria więzi gospodarczych. Integracja Polski w NATO i Unii Europejskiej - konsekwencje dla polskiej polityki wschodniej. Polityka wobec Polaków na wschodzie.
7. Udział Polski w kreowaniu polityki wschodniej Unii Europejskiej. Zależności między pozycją Polski w UE a jej relacjami z sąsiadami na Wschodzie. Polska jako promotor wartości europejskich na Wschodzie. Aktywność dyplomacji polskiej na rzecz afiliacji integracyjnych z Zachodem państw wschodnioeuropejskich.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
- Andrzej Andrusiewicz (red.), Polska i jej wschodni sąsiedzi, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1997;
- Stanisław Bieleń (red.), Patrząc na Wschód. Z problematyki polityki wschodniej III RP, Centrum Badań Wschodnich UW, Warszawa 1997;
- Przemysław Grudziński, Raport Polska-Rosja: niezgoda i współpraca, Centrum Stosunków Międzynarodowych Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa 1997;
- Michał Jagiełło, Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000;
- Grzegorz Kotlarski, Marek Figura (red.), Oblicza Wschodu w kulturze polskiej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999;
- Józef Kukułka, Traktaty sąsiedzkie Polski Odrodzonej, Ossolineum, Wrocław 1998;
- Roman Kuźniar, Krzysztof Szczepanik (red.), Polityka zagraniczna RP 1989-2002, Wydawnictwo ASKON, Warszawa 2002;
- Andrzej J. Madera, Polska polityka zagraniczna. Europa Środkowo-Wschodnia 1989-2003, Firma "SAS" Wanda Tarnawska, Rzeszów 2003;
- Agnieszka Magdziak-Miszewska (red.), Polska i Rosja. Strategiczne sprzeczności i możliwości dialogu, Centrum Stosunków Międzynarodowych Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa 1998;
- Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997;
Wojciech T. Modzelewski, Polska-Obwód Kaliningradzki FR. Polityczne uwarunkowania współpracy transgranicznej, Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2006;
- Andrzej Nowak, Od imperium do imperium. Spojrzenie na historię Europy Wschodniej, Wydawnictwo ARCANA, Kraków 2004;
- Andrzej Nowak, Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego, Wydawnictwo ARCANA, Kraków 2001;
- Andrzej Nowak (red.), Rosja i Europa Wschodnia. "Imperiologia" stosowana, Wydawnictwo ARCANA, Kraków 2006;
- Polska polityka wschodnia, Wydawnictwo "Meritum", Kraków 2000;
- Polska polityka wschodnia. Materiały konferencji zorganizowanej w dniach 28-29 października 2005 roku we Wrocławiu, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2005;
- Andrzej Skrzypek, Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944-1957, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, Pułtusk 2002;
- Andrzej Skrzypek, Mechanizmy autonomii. Stosunki polsko-radzieckie 1956-1965, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk-Warszawa 2005;
- Andrzej Skrzypek, Mechanizmy klientelizmu. Stosunki polsko-radzieckie 1965-1989, Akademia Humanistyczna w Pułtusku, Pułtusk-Warszawa 2007;
- Beata Surmacz, Współczesne stosunki polsko-ukraińskie. Politologiczna analiza traktatu o dobrym sąsiedztwie, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002;
- Grzegorz Zackiewicz, Polska myśl polityczna wobec systemu radzieckiego 1918-1939, Wydawnictwo ARCANA, Kraków 2004;
- Klaus Zernack, Polska i Rosja. Dwie drogi w dziejach Europy, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000;
"Biuletyny Ośrodka Studiów Wschodnich";
"Polityka Wschodnia";
"Polska w Europie";
"Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej";
"Rocznik Strategiczny";
"Sprawy Międzynarodowe";
"Stosunki Międzynarodowe-International Relations".
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: