Instytucje i procesy decyzyjne w UE 3227-LW2PD4O

Wykład ma za zadanie omówienie aspektów struktury instytucjonalnej UE oraz procesów decyzyjnych w niej zachodzących. Głównym zadaniem jest zaprezentowanie UE jako systemu politycznego, czyli podkreślenie politologicznego ujęcia analizy nad integracją europejską. Prowadzący przekazuje wiedzę z zakresu:
- zasad funkcjonowania instytucji europejskich ich typologii i funkcji: zasady równowagi instytucjonalnej, lojalnej współpracy, federalizmu, subsydiarności, jednolitych ram instytucjonalnych, demokratyzmu; podział instytucji na organy wiodące i pomocnicze oraz ich usytuowanie w traktacie.
- pojęcia systemu politycznego UE: podkreślane są cechy wskazujące na podobieństwo systemu politycznego UE do systemu politycznego państwa narodowego (odniesienie do elementów takich jak: władza, terytorium i ludność) oraz specyfikę rozwiązań systemowych w UE na tle rozwiązań narodowych (czynniki strukturalne, funkcjonalne i aksjologiczne)
- demokratycznej legitymizacji instytucji UE: zarysowana zostaje kwestia demokracji w UE, problemów związanych z demokratyzowaniem UE; wskazane są różne możliwości legitymizowania UE (legitymizacja technokratyczne, legitymizacja na poziomie organizacji międzynarodowej) oraz legitymizacja demokratyczna, będąca wielką aspiracją UE i jej ambitnym planem do realizacji; demokracja w UE przedstawiona jest w odniesieniu do tradycyjnych reguł demokratycznej legitymizacji (jak np. bezpośrednia odpowiedzialność decydentów czy przejrzystość procesów decyzyjnych), które zestawiane są z realnymi uwarunkowaniami systemu politycznego UE (wielopoziomowość rządzenia, złożona struktura interesów);
- dynamiki reformy instytucjonalnej UE: mawiana jest kwestia procesu reformowania UE, ze szczególnym uwzględnieniem okresu od Traktatu z Maastricht do ostatnich zmian wprowadzonych na mocy Traktatu z Lizbony; zaznaczona jest problematyka charakteru zmian modernizacyjnych w UE;
- statusu prawnoustrojowego, kompetencji, struktury wewnętrznej Rady Europejskiej; statusu prawnoustrojowego: przedstawiony jest sposób działania instytucji, jej powiązania międzyinstytucjonalne, rola w procesie decyzyjnym;
- kompetencji, struktury wewnętrznej Rady Unii Europejskiej: przedstawiony jest sposób działania instytucji, jej powiązania międzyinstytucjonalne, rola w procesie decyzyjnym;
- statusu prawnoustrojowego, kompetencji, struktury wewnętrznej Komisji Europejskiej oraz Parlamentu Europejskiego: przedstawiony jest sposób działania instytucji, jej powiązania międzyinstytucjonalne, rola w procesie decyzyjnym;
- organów sądowniczych, kontrolnych i ochrony prawnej UE: Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich: opisane są i wyjaśnione specyficzne funkcje tych organów
- miejsca i roli organów doradczych w UE: Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regonów: wskazanie na ich istotną rolę w demokratyzowaniu UE, poprzez wypełnianie funkcji reprezentowania interesów różnych grup społecznych, w tym zawodowych i terytorialnych.

Ponadto ważnym celem wykładu jest zarysowanie tych zjawisk w UE, które wiążą się ze strukturą instytucjonalną (budżet UE, zjawisko komitologii, grupy interesu, system partyjny, koordynacja polityki europejskiej, administracja UE). Są one związane z funkcjonowaniem systemu instytucjonalnego i procesami decyzyjnymi, jako, że stanowią wypełnienie istotnych funkcji procesu integracji przy wykorzystaniu organów i mechanizmów decyzyjnych. Dzięki temu student uzyskuje wiedzę na temat sposobu wykorzystania różnych instytucji i mechanizmów decyzyjnych w odmiennych obszarach integracji i przy wypełnianiu różnych funkcji integracyjnych.

Wszystkie te kwestie są prezentowane z uwzględnieniem najnowszych zmian traktatowych wprowadzonych Traktatem z Lizbony. Studenci dowiadują się o rozwiązaniach sprzed zmian z Lizbony oraz uzyskują informacje na temat aktualnego stanu prawnego.

Dla zadawalającego opanowania materiału student powinien przeznaczyć około 120 godzin na pracę z notatkami i polecaną literaturą oraz udostępnianymi przez prowadzącego materiałami informacyjnymi (uwzględnia to zorganizowane 30 godzin wykładu).