Przedmiot fakultatywny: Historiografia i mitologia historyczna w wyobraźni imperialnej i narodowej XIX-XX wieku (Europa Wschodnia - Rosja - ZSRR - przestrzeń postsowiecka) 3224-PRZEDF94
Kurs koncentruje się na problemach roli historiografii w procesach
formowania się i zmiany tożsamości imperiów i narodów w regionie
Europy Wschodniej (Środkowo-Wschodniej) w XIX-XX wieku; jego
celem jest zrozumienie roli wiedzy historycznej jako ważnego elementu kultury historycznej społeczeństwa i czynnika wpływającego na kształtowanie jego tożsamości. Pokazano podobieństwa i różnice między imperialnymi i postimperialnymi narracjami narodowymi narodów, które stanowiły zarówno "imperialny rdzeń", jak i "imperialne peryferie".
W trakcie zajęć omawiane będą następujące zagadnienia:
1. Europa Wschodnia: tożsamość i granice regionu;
2. Europa Wschodnia i Rosja w XIX-XX wieku.
3. Historia historiografii jako problem historii intelektualnej;
4. Historia historiografii jako dyscyplina w ramach nauki
historycznej i jako część kultury historycznej społeczeństwa;
5. Historiografia jako forma pamięci zbiorowej i źródło tożsamości;
6. Mit i wyobraźnia jako analityczne kategorie badań historyczno-
kulturowych;
7. Imperium i naród w perspektywie "nowej historii imperialnej"
8. Historiografia imperialna i narodowa;
9. Struktura i główne cechy narracji tożsamości;
10. Primordializm, konstruktywizm i etnosymbolizm o roli
przeszłości i pamięci w procesie kształtowania tożsamości
zbiorowej;
11. Historiograficzne narracje imperialnej tożsamości Rosji;
12. Tworzenie obrazów przeszłości narodowej w ramach
historiografii imperialnej;
13. Transformacje historiografii radzieckiej i tożsamość radziecka;
14. Historiografie narodowe republik radzieckich i procesy
formowania tożsamości narodowych;
15. Rozpad tożsamości radzieckiej i tworzenie postsowieckich
historiografii;
Zajęcia będą prowadzone w formie konwersacji z elementami wykładu na podstawie tekstów zaproponowanych przez prowadzącego zajęcia uczestnikom, które będą stanowić podstawę do refleksji nad rolą historiografii w kształtowaniu i przemianach tożsamości w Europie Wschodniej i przestrzeni poradzieckiej.
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza (student zna i rozumie):
- kompleksową naturę języka, ze szczególnym uwzględnieniem
kontekstu kulturowego krajów regionu, specyfikę literatur
poszczególnych krajów EŚW, dostrzega podobieństwa i różnice
między nimi oraz szeroko rozumiany kontekst interkulturowy,
ma wiedzę na temat wpływu wydarzeń historycznych,
społecznych i politycznych na proces literacki w regionie, zna
twórczość najważniejszych pisarzy oraz dzieła należące do
kanonu literatur krajów EŚW, posiada wiedzę na temat
najważniejszych tendencji i kierunków, jak również
dominujących gatunków we współczesnych literaturach krajów
regionu oraz dostrzega wyzwania przed nimi stojące [K_W09].
Umiejętności: absolwent potrafi
- wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać
potrzebne informacje z różnych źródeł [K_U01}
- odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej,
wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych,
dotyczących literatury krajów regionu, a także specyfiki regionu jako całości w kontekście globalnym, logicznie je konstruować,
odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji
komunikacyjnych [K_U06].
- porozumiewać się za pomocą różnych kanałów i technik
komunikacyjnych na tematy literaturoznawcze, dotyczące krajów
regionu [K_U07].
- samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku
polskim i obcym na wybrane tematy z zakresu literatury oraz
prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy [K_U08].
- posługiwać się minimum dwoma językami obcymi na poziomie
min. B2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia
Językowego [K_U09].
- planować i organizować pracę indywidualną oraz w zespole,
planować i realizować proces samodzielnego zdobywania
wiedzy, w tym wiedzy specjalistycznej, po zakończeniu studiów
[K_U10].
- stosować współczesne technologie komunikacyjne i
informacyjne w swojej pracy [K_U11].
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i
uzupełniania zdobytej wiedzy i umiejętności [K_K01]
- efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w
tym w społeczeństwie odmiennym kulturowo, podejmowania
pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach
zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze
rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy [K_K02].
Kryteria oceniania
I. Organizacja zajęć
1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa.
2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot.
3) W przypadku zajęć o wymiarze 30 godzin w semestrze dopuszczalne jest opuszczenie 2 zajęć bez usprawiedliwienia w semestrze, opuszczone zajęcia należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami prowadzącego zajęcia.
Wymagania te prowadzący podaje na pierwszych zajęciach.
II. Kryteria oceniania
Aby uzyskać ocenę pozytywną na zaliczenie semestru, należy
przygotować jedną prezentację wybranego zagadnienia oraz wykazywać się aktywnością podczas zajęć.
Skala ocen:
99 – 100% - 5 (celujący)
93 - 98% - 5 (bardzo dobry)
87 - 92% - 4,5 (dobry plus)
77 - 86% - 4 (dobry)
71 - 76% - 3,5 (dostateczny plus)
60 - 70% - 3 (dostateczny)
Literatura
Baár M., Historians and Nationalism: East-Central Europe in the
Nineteenth Century. Oxford University Press, 2010.
Dialog kultur pamięci w regionie ULB, red. A. Nikžentaitis, M.
Kopczyński, Warszawa. Muzeum Historii Polski. 2014.
Discourses of Collective Identity in Central and Southeast Europe
(1770–1945). Texts and Commentaries. Editorial Committee/AHMET
ERSOY, MACIEJ GÓRNY, VANGELIS KECHRIOTIS, MICHAL
KOPEČEK, BOYAN MANCHEV, BALÁZS TRENCSÉNYI, MARIUS
TURDA. Vol. I-IV. Central European University Press. Budapest; New
York. 2006-2014.
Foletti I.. Russian Imperialism and the Medieval Past. Leeds. Arc
Humanities Press, 2024.
Historiografia krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Polska,
Czechosłowacja, Wegry, Rumunia, była Jugosławia, Bułgaria, red. J.
Kłoczowski, P. Kras, Lublin. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
1997.
Khapaeva D., Putin’s Dark Ages. Political Neomedievalism and Re-
Stalinization in Russia. Routledge. 2024.
Górny M., Przede wszystkim ma być naród Marksistowskie
historiografie w Europie Środkowo-Wschodniej. Warszawa. Trio,
2007.
Kuzio T., Historiography and National Identity among the Eastern
Slavs: Towards a New Framework, National Identities 3, no. 2 (2001). P.
109–132.
A Laboratory of Transnational History Ukraine and Recent Ukrainian
Historiography/ Edited by G. Kasianov and Ph. Ther. Central European
University Press. Budapest New York. 2009.
Leerssen J., National Thought in Europe. A Cultural History.
Amsterdam University Press, Amsterdam, 2006.
Masłowski M., Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej.
Studium Europy Wschodniej UW, Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa 2020.
Mythes et symboles politiques en Europe centrale/ sous la direction de
Ch. Delsol, M. Maslowski et J. Nowicki, Paris. Presses Universitaires de
France.PUF, 2002.
Nationalizing the Past. Historians as Nation Builders in Modern Europe/
ed. by S. Berger and Ch. Lorenz. PALGRAVE MACMILLAN. 2010.
Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red.
S. M. Nowinowski, J. Pomorski, R. Stobiecki, Łódź: Wydawnictwo
Naukowe. 2008.
Rampart Nations: Bulwark Myths of East European Multiconfessional
Societies in the Age of Nationalism/ ed. by L. Berezhnaya, H. Hein
Kircher. Berghahn Books. 2022.
Stobiecki R., Historiografia PRL. Zamiast podręcznika, Łódź:
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2021.
Карев, Д. В. Белорусская и украинская историография конца XVIII –
начала 20-х гг. XX в. в процессе генезиса и развития национального
исторического сознания белорусов и украинцев. – Вильнюс: ЕГУ,
2007.
Касьянов Г. Украина и соседи: историческая политика. 1987-2018.
М.: Новое литературное обозрение, 2019.
Колесник І., Українська історіографія: концептуальна історія. - К.:
Інстрпут історії України НАН України, 2013.
Копосов Н. Память строгого режима: История и политика в
России. - М.: Новое литературное обозрение, 2011
Леонтьева О.Б. Историческая память и образы прошлого в
российской культуре XIX – начала ХХ вв. – Самара: ООО «Книга»,
2011.
Мобилизованное Средневековье: в 2 т. Т. I: Медиевализм и
национальная идеология в Центрально-Восточной Европе и на
Балканах/ ред. Д. Е. Алимова и А. И. Филюшкина. - СПб.:
Издательство С.-Петербургского университета, 2021.
Мобилизованное Средневековье: в 2 т. Т. II: Средневековая история
на службе национальной и государственной идеологии в России /
ред. А. И. Филюшкина. - СПб.: Издательство С.-Петербургского
университета, 2022.
Национальные истории в советском и постсоветских
государствах. / ред. К. Аймермахера, Г. Бордюгова. Предисловие Ф.
Бомсдорфа. - М.: Фонд Фридриха Науманна, АИРО-ХХ, 2003.
Национальные истории на постсоветском пространстве – II/ ред.
Ф. Бомсдорфа, Г. Бордюгова– М.: Фонд Фридриха Науманна,
АИРО-ХХI, 2009.
Плохій С., Великий Переділ. Незвичайна історія Михайла
Грушевського. Київ. Критика. 2011.
Плохий С., Козацький міф. Книжный Клуб «Клуб Семейного
Досуга». 2018.
Плохий С., Происхождение славянских наций. Домодерные
идентичности в Украине и России. «OMIKO», 2018
Прошлое для настоящего: История-память и нарративы
национальной идентичности: коллективная монография, ред. Л.П.
Репиной. — М.: Аквилон, 2020.
Тихонов В.В. Полезное прошлое. История в сталинском СССР. М.:
Новое литературное обозрение, 2023
Шнирельман В.А. В погоне за предками : Этногенез и политика. —
М..- СПб. : Нестор-История, 2024.
Teksty źródłowe oraz opracowania będą na bieżąco weryfikowane przez prowadzącego zajęcia.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: