Przedmiot fakultatywny: Literatura młodzieżowa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej 3224-PRZEDF92
Kurs koncentruje się na wybranych zagadnieniach literatury (młodzieżowej) oraz antropologii literatury krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Jego celem jest charakterystyka procesów literackich zachodzących w regionie ze szczególnym uwzględnieniem wpływu czynników historycznych oraz społeczno-politycznych na rozwój i kształt literatur poszczególnych krajów. W poszukiwaniu faktorów określających ich specyfikę główny nacisk położono z jednej strony na elementy wspólne, wskazujące na ich bliskość kulturową oraz pokrewieństwo, z drugiej zaś – odrębność i różnice między nimi.
W trakcie zajęć omawiane będą następujące zagadnienia:
1. Czym jest literatura młodzieżowa? Literatura młodzieżowa a literatura dla dzieci.
2. Rodzaje literatury młodzieżowej – literatura detektywistyczna, literatura dla dziewcząt, literatura dla chłopców, literatura przygodowa, literatura fantastyczna.
3. Zagadnienia, motywy, tematy, postacie literatury młodzieżowej, Crossover-Literatur.
4. Nagrody przyznawane literaturze dziecięcej i młodzieżowej.
5. Literatura młodzieżowa przed przełomem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej – tematyka, zagadnienia, motywy.
6. Literatura młodzieżowa po przełomie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej – tematyka, zagadnienia, motywy.
7. Literatura młodzieżowa w Polsce – przed przełomem 1989 i po przełomie – rodzaje, zmiana tematyki, współczesne problemy młodzieży.
8. Literatura młodzieżowa w Niemczech Zachodnich – ewolucja motywów, zagadnień, zmiana tematyki, współczesne problemy młodzieży.
9. Literatura młodzieżowa w Niemczech Wschodnich – tematyka, motywy, ewolucja tematyki literatury młodzieżowej od lat 50 do 80.
10. Literatura młodzieżowa w Czechosłowacji i Czechach i Słowacji
11. Literatura młodzieżowa w Ukrainie – zmiana tematyki, motywów.
12. Literatura młodzieżowa w Białorusi - zmiana tematyki, motywów.
13. Literatura młodzieżowa w Litwie - zmiana tematyki, motywów.
14. Literatura młodzieżowa w Rosji - zmiana tematyki, motywów.
15. Literatura młodzieżowa wschodnia a zachodnia.
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych tekstów lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego zajęcia/studentów, stanowiącego źródło refleksji nad specyfiką literatur krajów EŚW oraz procesu literackiego w regionie.
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie:
- kompleksową naturę języka, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu kulturowego krajów regionu, specyfikę literatur poszczególnych krajów EŚW, dostrzega podobieństwa i różnice między nimi oraz szeroko rozumiany kontekst interkulturowy, ma wiedzę na temat wpływu wydarzeń historycznych, społecznych i politycznych na proces literacki w regionie, zna twórczość najważniejszych pisarzy oraz dzieła należące do kanonu literatur krajów EŚW, posiada wiedzę na temat najważniejszych tendencji i kierunków, jak również dominujących gatunków we współczesnych literaturach krajów regionu oraz dostrzega wyzwania przed nimi stojące (K_W09).
Umiejętności: absolwent potrafi:
- wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne informacje z różnych źródeł (K_U01)
- odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej, wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych, dotyczących literatury krajów regionu, a także specyfiki regionu jako całości w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K_U06)
- porozumiewać się za pomocą różnych kanałów i technik komunikacyjnych na tematy literaturoznawcze, dotyczące krajów regionu (K_U07)
- samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku polskim i obcym na wybrane tematy z zakresu literatury oraz prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (K_U08)
- posługiwać się minimum dwoma językami obcymi na poziomie min. B2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego (K_U09).
- planować i organizować pracę indywidualną oraz w zespole, planować i realizować proces samodzielnego zdobywania wiedzy, w tym wiedzy specjalistycznej, po zakończeniu studiów (K_U10)
- stosować współczesne technologie komunikacyjne i informacyjne w swojej pracy (K_U11).
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy i umiejętności (K_K01)
- efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym w społeczeństwie odmiennym kulturowo, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K_K02).
Kryteria oceniania
I. Organizacja zajęć
1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa.
2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot.
3) W przypadku zajęć o wymiarze 30 godzin w semestrze dopuszczalne jest opuszczenie 2 zajęć bez usprawiedliwienia w semestrze, opuszczone zajęcia należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami prowadzącego zajęcia. Wymagania te prowadzący podaje na pierwszych zajęciach.
II. Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (50%) i praca pisemna lub podcast (50%).
Aby uzyskać ocenę pozytywną na zaliczenie semestru, należy przygotować jedną prezentację wybranego zagadnienia oraz wykazywać się aktywnością podczas zajęć.
Skala ocen:
99 – 100% - 5 (celujący)
93 - 98% - 5 (bardzo dobry)
87 - 92% - 4,5 (dobry plus)
77 - 86% - 4 (dobry)
71 - 76% - 3,5 (dostateczny plus)
60 - 70% - 3 (dostateczny)
Literatura
Zalecana literatura:
M. Chrobak, Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL. Między kreacją a recepcją, Kraków 2019.
Filoteknos. Literatura dziecięca. Mediacja kulturowa. Antropologia dzieciństwa, Vol. 12, red. K. Kowalczyk, S. W. Świtała, Wrocław 2022.
Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2008.
Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), tom 2, red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2009.
Literatura dla dzieci i młodzieży (1945-1989), tom 3, red. K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć, Katowice 2013.
Literatura dla dzieci i młodzieży, tom 4, red. K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć, Katowice 2014.
Literatura dla dzieci i młodzieży, tom 5, red. K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć, Katowice 2017.
K. Nun, Mädchenleben in Ost und West – DDR, Ungarn, Bundesrepublik Deutschland, Frankfurt am Mein 2001.
Światy dzieciństwa. Infantylizacje w literaturze i kulturze, red. M Chrobak, K. Wądolny-Tatar, Kraków 2001.
Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2002.
„Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie, red. B. Olszewska, O. Pajączkowski, L. Urbańczyk, Opole 2015.
Teksty źródłowe oraz opracowania będą na bieżąco weryfikowane przez prowadzącego zajęcia.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: