Klucz do kultury regionu: konflikty - relacje (I) - Rosja, Białoruś 3224-D9KRrb
Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów w pogłębionym stopniu z najważniejszymi procesami związanymi z rozwojem stosunków interkulturowych, zachodzącymi w Rosji i Białorusi w XX wieku. Zjawiska te będą tu analizowane przez pryzmat formowania się odrębności danej kultury i tożsamości jej uczestników, z uwzględnieniem kontekstu religijnego, językowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego. Szczególny nacisk położony zostanie na omówienie tych aspektów, które mają charakter konfliktogenny w stosunkach międzynarodowych i są przedmiotem różnych i sprzecznych wyobrażeń zbiorowych. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.
Omówione zostaną następujące problemy:
1. Kształtowanie rosyjskiej idei narodowej a emancypacja narodów nierosyjskich na terenie Imperium Rosyjskiego na przełomie XIX i XX w.
2. Kształtowanie białoruskiej tożsamości narodowej na tle procesów narodowotwórczych w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku
3. Polska wobec białoruskich aspiracji narodowych i dążeń niepodległościowych w XX wieku
4. Sowiecka polityka narodowościowa. Konflikty etniczne na terenie ZSRS
5. Sytuacja kulturowa i językowa na Białorusi Sowieckiej
6. Polacy na Białorusi i w Rosji (do 1991 r.): liczebność, aktywność i relacje z państwem
7. Kultura rosyjska w Polsce w XX wieku (do 1989 r.)
8. Stosunki polsko-białoruskie w latach 1918-1945
9. „Wielka Wojna Ojczyźniana”: mity a rzeczywistość
10. Konflikt pamięci: najważniejsze wydarzenia XX wiek w ocenie Polaków i Białorusinów
11. Obyczajowość i życie codzienne w ZSRS
12. Ruchy dysydenckie w ZSRS: geneza, program, działalność
13. Religia w Związku Sowieckim
14. Polsko-rosyjski konflikt pamięci (na przekładzie historii XX wieku)
15. Mniejszość białoruska w Polsce po 1945 roku
Prowadzący zastrzega sobie prawo do wprowadzenia drobnych zmian.
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu zajęć:
[Wiedza:]
1) zna i rozumie w pogłębionym stopniu historię Rosji i Białorusi XX wieku oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K2_W04; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
2) zna i rozumie w pogłębionym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w Rosji i Białorusi XX wieku (K2_W06; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
[Umiejętności:]
3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K2_U01; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K2_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii Rosji i Białorusi XX wieku, a także ich specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K2_U06; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
[Kompetencje społeczne:]
6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K2_K01; Odniesienie do P7S_KK)
7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K2_K05; Odniesienie do P7S_KO)
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.)
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Zaliczenie ustne (60%)
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Podręczniki ogólne:
Bazylew Ludwik, Wieczorkiewicz Paweł, Historia Rosji, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005.
Mironowicz Eugeniusz, Białoruś, Warszawa 2007.
Riasanovsky Nicholas, Steinberg Mark, Historia Rosji, Kraków 2009.
Lektury:
Birstein V., Smiersz – tajna broń Stalina. Sowiecki kontrwywiad wojskowy podczas II wojny światowej, Kraków 2013.
Błaszczak T., Białorusini w Republice Litewskiej 1918-1940, Białystok 2017.
Boradyn Z., Niemen rzeka niezgody. Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944, Warszawa 1999.
Eberhardt P., Przemiany narodowościowe na Białorusi, Warszawa 1993.
Fursenko A., Naftali T., Tajna wojna Chruszczowa, Warszawa 2007.
Gdański J., Zapomniani żołnierze Hitlera, Warszawa 2005.
Głogowska H., Białoruś 1914—1929. Kultura pod presją polityki, Białystok 1996.
Głogowska H., Stosunki polsko-białoruskie w XX wieku: od Imperium Rosyjskiego do Unii Europejskiej, Białystok 2012.
Gomółka K., Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1992.
Gomółka K., Między Polską a Rosją. Białorusini w koncepcjach polskich ugrupowań politycznych 1918-1922 , Warszawa 1994.
Grzybowski J., Białorusini w polskich regularnych formacjach wojskowych w latach 1918—1945, Warszawa 2007.
Grzybowski J., Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939-1956, Warszawa 2011.
Heller M., Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa 2002.
Hoffmann J., Rosyjscy sojusznicy Hitlera. Własow i jego armia, Warszawa 2008.
Iwanow M., Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921-1939, Warszawa 1991.
Jarmusik E., Kościół katolicki na Białorusi 1939-1991 od zniszczenia do odrodzenia, Kraków 2012.
Karpus Z., Wschodni sojusznicy Polski w wojnie 1920 roku. Oddziały wojskowe ukraińskie, rosyjskie, kozackie і białoruskie w Polsce w latach 1919 – 1920, Toruń 1999.
Kenez P., Odkłamana historia Związku Radzieckiego, Warszawa 2008.
Koralewski J., Radzieccy Niemcy. Między deportacją a masową emigracją (1941-1991), Poznań 2010.
Łatyszonek O., Białoruskie formacje wojskowe 1917—1923, Białystok 1995.
Martin M., Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917—1991, Warszawa 1998.
Michaluk D., Białoruska Republika Ludowa 1918-1920. U podstaw białoruskiej państwowości, Toruń 2010.
Mironowicz E., Białorusini i Ukraińcy w polityce obozu piłsudczykowskiego, Białystok 2007.
Mironowicz E., Białorusini w Polsce 1944-1949, Warszawa 1993.
Mironowicz E., Tokć S., Radzik R., Zmiana struktury narodowościowej na pograniczu polsko-białoruskim w XX wieku, Białystok 2005.
Mironowicz E., Wojna wszystkich ze wszystkimi. Białoruś 1941-1944, Kraków 2015.
Nowak A., Jak rozbić Rosję? Idee polskiej polityki wschodniej (1733-1921), Kraków 1999.
Potyrała B., Fudali R., Od zwycięstwa do upadku. Siły zbrojne Związku Radzieckiego 1945-1991, Warszawa 2009.
Radzik R., Kim są Białorusini, Toruń 2000.
Smaga J., Rosja w 20 stuleciu, Kraków 2001.
Sobczak J., O Rosji nieco inaczej. Szkice i eseje z dziejów politycznych Rosji XVIII-XX w., Olsztyn 2001.
Sokołow B., ZSRR pod okupacją, Warszawa 2011.
Sołonin M., 22 czerwca 1941 czyli Jak zaczęła się Wielka Wojna ojczyźniana, Poznań 2007.
Sołonin M., Nic dobrego na wojnie, Poznań 2012.
Sołżenicyn A., Archipelag GUŁag, t.1-3, Warszawa 1990.
Suworow W., Lodołamacz, Warszawa 1997.
Szumski J., Sowietyzacja Zachodniej Białorusi 1944-1953. Propaganda i edukacja w służbie ideologii, Kraków 2010.
Turonek J., Białoruś pod okupacją niemiecką, Warszawa 1993.
Turonek J., Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi, Warszawa 1992.
Wierzbicki M., Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939—1941, Warszawa 2000.
Zajączkowski W., Rosja i narody. Ósmy kontynent. Szkic dziejów Eurazji, Warszawa 2009.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: