Historia myśli kulturoznawczej 3224-D2HISMK
W ramach wykładu poszczególne bloki tematyczne będą nawiązywały do kluczowych zagadnień tradycji intelektualnej, ukazując zarówno ich historyczny kontekst. Zajęcia będą ilustrowane konkretnymi prezentacjami i przykładami koncepcji, autorów i praktyk badawczych, co pozwoli na lepsze zrozumienie ewolucji myślenia o kulturze.
Proponowana tematyka zajęć:
1) Zagadnienia wstępne (pojęcie kultury, opozycja natura – kultura, kryteria klasyfikacji nurtów myśli kulturoznawczej, periodyzacja)
2) Mit o Prometeuszu, Herodot i etnografia barbarzyńców, antropocentryzm Renesansu, pojęcie stanu natury
3) Oświecenie i Romantyzm i spory o naturę i kulturę (Jean-Jacques Rousseau i Johann Gottfried Herder)
4) Ewolucjonizm klasyczny (m.in. Lewis Henry Morgan, Edward Burnett Taylor, James George Frazer)
5) Dyfuzjonizm (wynalazki kulturowe, konflikt kulturowy, zderzenie kultur)
6) Funkcjonalizm (antropologia społeczna, badania terenowe)
7) Zajęcia ćwiczeniowo-warsztatowe
8) Socjologizm (myślenie prelogiczne, partycypacje, wyobrażenia zbiorowe, fakty społeczne, Emil Durkheim i uczniowie)
9) Franz Boas (badanie historyczne, relatywizm kulturowy)
10) Marksizm (walka klas, alienacja, ideologia, Karol Marks, Fryderyk Engels)
11) Konfiguracjonizm (Ruth Benedict, wzory kultury)
12) Psychokulturalizm
13) Antropologia rytuału (proces rytualny, dramat społeczny)
14) Antropologia ekologiczna
15) Antropologia ekonomiczna
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do testu – 30 godzin (1 ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie:
- w zaawansowanym stopniu ujęcia teoretyczne i metodologiczne nauk humanistycznych, przede wszystkim kulturoznawstwa (ze szczególnym uwzględnieniem jego interdyscyplinarności); rozumie ich wzajemne związki i inspiracje, posiada elementarną wiedzę na temat szkół i kierunków badawczych, z odniesieniem do dziedzictwa kulturowego oraz historycznych i współczesnych uwarunkowań społeczno-politycznych Europy Środkowo-Wschodniej (K_W01)
- w zaawansowanym stopniu terminologię nauk o kulturze z uwzględnieniem perspektywy badawczej Europy Środkowo-Wschodniej (kierunki, teksty, badacze z zakresu nauk o kulturze) i specyfiki rozwoju tych nauk w krajach regionu; zna terminologię dyscyplin pokrewnych, niezbędną w poznawaniu i rozumieniu zjawisk kultury krajów regionu (K_W02)
- w stopniu zaawansowanym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka, mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje
w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej (K_W03)
- w zaawansowanym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K_W07).
Umiejętności: absolwent potrafi:
- wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł z zakresu historii kultury w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (K_U01)
- formułować i analizować problemy badawcze, dobierać metody i narzędzia badawcze, oraz prowadzić pod kierunkiem opiekuna naukowego proste badania z zakresu kulturoznawstwa i dyscyplin pokrewnych, dotyczących regionu Europy Środkowo-Wschodniej (K_U02)
- rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) na temat historii kultury (K_U03)
- posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla kulturoznawstwa w typowych sytuacjach profesjonalnych (K_U04)
- samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku polskim i obcym, na wybrane tematy z zakresu teorii kultury oraz problematyki krajów regionu (kultura, polityczne, społeczne i gospodarcze źródła, konsekwencje i konteksty zjawisk kulturowych, literatura i język jako media i świadectwa kultury, media audiowizualne i elektroniczne, relacje i więzi społeczne i religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy
na forum grupy (K_U08).
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K_K01)
- efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K_K02).
Kryteria oceniania
1. Organizacja zajęć
1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa.
2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot.
3) W przypadku zajęć o wymiarze 30 godzin w semestrze dopuszczalne jest opuszczenie 2 zajęć bez usprawiedliwienia w semestrze, opuszczone zajęcia należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami prowadzącego zajęcia. Wymagania te prowadzący podaje na pierwszych zajęciach.
Kolizje terminów zajęć nie stanowią podstawy do uznania nieobecności za usprawiedliwioną.
2. Metody oceniania
Przedmiot kończy się pisemnym zaliczeniem na ocenę. Test weryfikujący wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w trakcie semestru - zestaw pytań.
3. Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składają się: wynik testu (100%).
Ocenę niedostateczną można wpisać jedynie na skutek niesatysfakcjonujących wyników w nauce, potwierdzonych oceną z testu.
4. Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Przykładowa literatura:
Barnard A., Antropologia. Zarys teorii i historii, tłum. S. Szymański, Warszawa 2006 (lub późniejsze wydania).
Historia antropologii. Szkoły, autorzy, teorie, tłum. K. Marczewska, Warszawa 2011.
Barnard A. i Spencer J. (red.), Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej, tłum. M. Barbaruk-Fereńska, Warszawa 2012.
Barth F., Gingrich A., Parkin R., Silverman S., Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, tłum. J. Tegnerowicz, Kraków 2007.
Fereński P. J., Gomóła A., Wójcicka M., Zdrodowska M., (red.) Kulturoznawstwo polskie. Przeszłość, przestrzeń, perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018.
Mencwel A., Wstęp: wyobraźnia antropologiczna, [w:] Godlewski G., Kolankiewicz L., Mencwel A., Rodak P., Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa 2005, s. 9-20.
Mencwel A., Godlewski G., Kołakowski A. i inni (red.), Kulturologia polska XX wieku, tom 1: A-K, Warszawa 2013.
Mencwel A., Godlewski G., Kołakowski A. i inni (red.), Kulturologia polska XX wieku, tom 2: L-Ż, Warszawa 2013
Szacki J. Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.
Zajęcia prowadzone w trybie wykładu. Szczegółowa bibliografia do poszczególnych tematów będzie podawana na zajęciach, jeśli będzie taka potrzeba.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: