Wstęp do badań nad kulturą regionu 3224-D1WBKR
W toku zajęć zaprezentowane zostaną kluczowe kategorie teoretyczne i podejścia metodologiczne zaczerpnięte z historii idei oraz historii kultury, które tworzą fundament wiedzy dla specjalistów zajmujących się problematyką kulturową regionu.
Program obejmuje analizę refleksji nad Europą Środkowo-Wschodnią jako obszarem kulturowym, wraz z omówieniem kryteriów jego wyodrębniania. Przedstawione zostaną także wybrane koncepcje naukowe dotyczące takich zjawisk jak m.in. etnos, naród, nacjonalizm oraz formy i aspekty życia społecznego — m.in. państwo, społeczeństwo obywatelskie, religia i relacje wyznaniowe, rola inteligencji w strukturze społecznej, kultura narodowa i lokalna, tożsamość kulturowa, granice, wielokulturowość, opór społeczny, kontrkultura, kontestacja oraz instytucjonalizacja kultury.
Analiza tych zagadnień zostanie osadzona w kontekście najważniejszych nurtów i współczesnych koncepcji teoretycznych w badaniach nad historią kultury.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: student zna i rozumie:
- w podstawowym stopniu ujęcia teoretyczne i metodologiczne nauk humanistycznych, przede wszystkim kulturoznawstwa (ze szczególnym uwzględnieniem jego interdyscyplinarności); rozumie ich wzajemne związki i inspiracje, posiada elementarną wiedzę na temat szkół i kierunków badawczych, z odniesieniem do dziedzictwa kulturowego oraz historycznych i współczesnych uwarunkowań społeczno-politycznych Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W01)
- posiada podstawową znajomość terminologii nauk o kulturze, z uwzględnieniem specyfiki ich rozwoju w Europie Środkowo-Wschodniej. Orientuje się w głównych kierunkach badawczych, najważniejszych tekstach oraz kluczowych przedstawicielach tej dziedziny w regionie. Rozumie również podstawowe pojęcia i terminy z zakresu dyscyplin pokrewnych (takich jak socjologia, antropologia kulturowa, czy historia idei), które są niezbędne do analizy i interpretacji zjawisk kulturowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W02)
- w podstawowym zakresie różne modele kultury przedstawione z perspektywy antropologicznej, takie jak kultura tradycyjna, szlachecka, mieszczańska i masowa. Rozumie ogólne cechy tych modeli, ich przemiany na przestrzeni dziejów oraz to, jak wzajemnie na siebie wpływały. Potrafi rozpoznać, w jaki sposób te formy kultury przejawiają się w symbolach, znakach i obrazach obecnych w przestrzeni kultury – w sztuce, literaturze i historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W03)
- w podstawowym stopniu historię i współczesność regionu oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne związane z wyodrębnianiem Europy Środkowo-Wschodniej jako regionu, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K1_W04)
- w podstawowym zakresie temat europejskiego i globalnego kontekstu procesów kulturowych i potrafi odnieść ją do specyfiki kultury regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Rozumie, jak te procesy wpływały i nadal wpływają na rozwój kultury, sztuki, literatury oraz zjawisk językowych w regionie, a także na przemiany polityczne, społeczne i gospodarcze zachodzące w różnych okresach historycznych (K1_W05)
- w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W06)
- w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości w kulturze regionu (K1_W07)
- w podstawowym stopniu zasady działalności instytucji kultury i dziedzictwa narodowego oraz orientuje się we współczesnym życiu kulturalnym i jego uwikłaniach w dyskursy polityczne i społeczne regionu Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W10)
Umiejętności: student potrafi:
- wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł potrzebne do przygotowania przydzielonych zadań i lektur z zakresu badań kultury w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (K1_U01)
- formułować i analizować problemy badawcze, dobierać metody i narzędzia badawcze, oraz prowadzić pod kierunkiem opiekuna naukowego proste badania z zakresu kulturoznawstwa i dyscyplin pokrewnych, dotyczących regionu Europy Środkowo-Wschodniej (K1_U02)
- rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) na temat kultury regionu (K1_U03)
- posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla kulturoznawstwa i badań regionu w typowych sytuacjach profesjonalnych (K1_U04)
- przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju dwóch wybranych krajów Europy Środkowo-Wschodniej; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury krajów Europy Środkowo-Wschodniej, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05)
- samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku polskim i obcym, na wybrane tematy z zakresu problematyki krajów regionu w zwierciadle badań nad kulturą regionu i prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (K1_U08)
Kompetencje społeczne: student gotów jest do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy w zakresie badań kultury regionu Europy Środkowo-Wschodniej (K1_K01)
- efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy w zakresie kultury regionu (K1_K02)
Kryteria oceniania
1. Organizacja zajęć
Zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.):
1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa (§ 9 ust. 2).
2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot (§ 2 ust. 4).
Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, które należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami przedstawionymi przez prowadzącego.
Nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach w wyznaczonym terminie powodują utratę I terminu zaliczenia. Student ma prawo zaliczyć nieobecności i podejść do egzaminu w terminie poprawkowym.
Zajęcia prowadzone będą w formie konwersatorium, dyskusji (dopuszczalne są także inne metody aktywizujące, jak np. burza mózgów, grupy zadaniowe, i inne) na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w niej podczas co najmniej 50% zajęć. Zajęciom w zależności od tematu towarzyszyć będzie prezentacja multimedialna.
2. Metody oceniania:
Na końcową ocenę składają się – aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (50%) w formie dyskusji i rozmowy o lekturze. Krótka praca pisemna na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (50%).
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Na zajęciach prowadzący monitoruje aktywność, a z racji konwersatoryjnego charakteru zajęć - studenci zachęcani są do możliwie najaktywniejszego udziału w zajęciach. Na zajęciach także może zostać przeprowadzone krótkie niezapowiedziane kolokwium, dotyczące przygotowania zadanej lektury.
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunku studiów organizowanym w ISIEŚW jest sprawne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i redakcji tekstów. Studenci mogą posługiwać się narzędziami SI tylko w sytuacjach, w których prowadzący dopuszcza ich użycie.
Literatura
Literatura zostanie podana studentom na pierwszych zajęciach, podobnie jak konspekt do zajęć wraz z zagadnieniami oraz tematami. Opracowania ogólne i przykładowe:
Ash T. G., Pomimo i wbrew. Eseje o Europie Środkowej, przeł. A. Husarska, Londyn 1990
Burke P., Historia kulturowa. Wprowadzenie, przeł. Hunia J., Kraków 2012
Jedlicki J., Narodziny inteligencji 1750-1831, Warszawa 2008
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996
Miłosz Cz., Rodzinna Europa, Warszawa 1990
Parfianowicz-Vertun W., Europa Środkowa w tekstach i działaniach. Polskie i czeskie dyskusje, Warszawa 2016
Walicki A., Naród, nacjonalizm, patriotyzm, Kraków 2009.
(…)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: