Historia kultury krajów regionu - Czechy, Słowacja 3224-D1HKKRCZ
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi problemami historii kultury Czech i Słowacji na tle dziejów politycznych i społecznych od średniowiecza do rozpadu Czechosłowacji. Uwzględnione zostaną takie problemy jak tożsamość, wzajemne oddziaływanie kultur, aspekty religijne, zmiany w obyczajowości i umysłowości oraz refleksja nad sensem dziejów narodu. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego. Omówione zostaną następujące problemy:
1) Początki Czech – legendy, archeologia i państwo wielkomorawskie
2) Czechy książęce – „czeladź św. Wacława”
3) Czechy królewskie – „Korona św. Wacława”
4) Czechy husyckie
5) Czechy podiebradowskie i jagiellońskie – królestwo husytów i katolików oraz Słowacja w średniowieczu
6) Ziemie czeskie i słowackie w okresie reformacji i baroku
7) Czeskie i słowackie „odrodzenie narodowe”
8) Ziemie czeskie i słowackie od połowy XIX w. do powstania niepodległego państwa Czechów i Słowaków
9) I Republika – ideologia, polityka, narodowości, społeczeństwo
10) Syndrom monachijski i II republika – poszukiwania nowej drogi narodu czeskiego i słowackiego
11) Czesi i Słowacy w II wojnie światowej – opór, terror, kolaboracja, państwo słowackie i Powstanie 1944
12) Czechosłowacja na rozstaju między Wschodem a Zachodem (1945-1948), powojenne rozliczenia, wysiedlenie Niemców, upadek demokracji
13) Stalinowski terror i spóźniona odwilż
14) „Praska wiosna” – entuzjazm i utrata złudzeń
15) Od normalizacji, poprzez aksamitną rewolucję, do rozpadu Czechosłowacji
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)
Referat – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zaliczenia ustnego – 30 godzin (1 ECTS)
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zajęć zna i rozumie:
-w zaawansowanym stopniu historię i współczesność ziem czeskich i słowackich oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne związane z tymi krajami, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K_W04)
-w zaawansowanym stopniu kontekst europejski i globalny procesów kulturowych na ziemiach czeskich i słowackich – potrafi zastosować tę wiedzę w odniesieniu do kultury, sztuki, literatury, a także politycznych, społecznych i gospodarczych na każdym etapie ich rozwoju (K_W05)
-w zaawansowanym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych, w tym w zakresie tworzenia i rozwoju różnych form indywidualnej przedsiębiorczości na ziemiach czeskich i słowackich (K_W06).
Umiejętności: absolwent potrafi:
-wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K_U01)
-przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju ziem czeskich i słowackich; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury tych krajów, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K_U05).
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:
-krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K_K01)
-efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K_K02)
-uczestniczenia w życiu kulturalnym, korzystania z jego różnorodnych form, a także inicjowania działań w społeczeństwie oraz prezentowania zadań w przystępnej formie (K_K05).
Kryteria oceniania
I. Organizacja zajęć
1) Obecność na zajęciach objętych planem jest obowiązkowa.
2) Nie można poprawkowo zaliczać zajęć, jeśli przyczyną nieuzyskania ich zaliczenia było niespełnienie wymogu uczestnictwa w nich. W takim przypadku student może zostać warunkowo wpisany na kolejny etap studiów i powtarzać niezaliczony przedmiot.
3) W przypadku zajęć o wymiarze 30 godzin w semestrze dopuszczalne jest opuszczenie 2 zajęć bez usprawiedliwienia w semestrze, opuszczone zajęcia należy zaliczyć zgodnie z wymaganiami prowadzącego zajęcia. Wymagania te prowadzący podaje na pierwszych zajęciach.
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Merytoryczny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach.
II. Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składają się:
Merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Zaliczenie ustne (60%).
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Opracowania:
Bylina S., Rewolucja husycka, t. 1-2, Warszawa 2011, 2015.
Gąsior G., The Crossroads of Three Nations: Czechoslovak Ethnic Policy towards Railwaymen and Industrial Workers in Cieszyn Silesia, 1920–1938, „English Historical Review” 2021, Issue 582, s. 1257-1283.
Gąsior G., Czechosłowacja [w:] Sprawiedliwość, zemsta i rewolucja : rozliczenia z wojną i okupacją w Europie Środkowo-Wschodniej, red. A. Paczkowski, Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2016.
Gąsior G., Czeska refleksja na temat Rosji od odrodzenia narodowego do wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 r. – zarys problemu [w:] Wielokulturowość Europy Środkowo-Wschodniej: doświadczenia przeszłości i wyzwania teraźniejszości, red. nauk. J. Getka, J. Grzybowski, Wydawnictwa UW, Warszawa 2023, s. 152-174.
Gąsior G., Naród, tożsamość, pieniądze. Motywy aktorów nacjonalizmu gospodarczego w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim w okresie I Republiki Czechosłowackiej [w:] W poszukiwaniu tożsamości Europy Środkowo-Wschodniej : tom jubileuszowy z okazji dwudziestolecia Katedry Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, red. nauk. J. Getka, J. Grzybowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2022, s. 86-109.
Gąsior G., Polityka narodowościowa państwa na czechosłowackim Śląsku Cieszyńskim w latach 1920-1938, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
Gruchała J., Tomasz G. Masaryk, Wrocław 1996.
Iwańczak W., Jan Luksemburski : dzieje burzliwego żywota i bohaterskiej śmierci króla Czech i hrabiego Luksemburga w 21 odsłonach, Warszawa 2012.
Jokeš P., Czesi : przewodnik po historii narodu i państwa, Kraków 2020.
Kościelak L., Historia Słowacji, Wrocław 2010.
J. Macek, Jagellonský věk v českých zemích: 1471-1526, t. 1-4, Praha 2001, 2002.
Majerek R., Pamięć – mit – tożsamość : słowackie procesy autoidentyfikacyjne w okresie odrodzenia narodowego, Kraków 2011.
Majewski P. M., "Niemcy sudeccy" 1848-1948 : historia pewnego nacjonalizmu, Warszawa 2007.
Matla M., Czechy, Poznań 2014.
Orzechowski M., Heck R., Historia Czechosłowacji, Wrocław 1969.
Paner A., Książęta i królowie, czescy Przemyślidzi 872-1306 : dzieje polityczne, Gdańsk 2024.
Rychlík J., Penczew W., Historia Czech, Wrocław 2020.
Seibt F., Karol IV : cesarz w Europie 1346-1378, Warszawa 1996.
Šmahel F., Rewolucja husycka, t. 1-3, Oświęcim 2018-2020.
Špiesz A., Dzieje Słowacji na drodze do uświadomienia narodowego, Gorlice 1992.
Tarajło-Lipowska Z., Męczennik czeskiej prawdy : Karel Havlíček Borovský, Wrocław 2000.
Tomaszewski J., Czechy i Słowacja, Warszawa 2008.
Wokół praskiej wiosny : Polska i Czechosłowacja w 1968 roku, pod red. Łukasza Kamińskiego, Warszawa 2007.
Wysmułek J., Stos, od którego zgorzał cały kraj : historia rewolucji husyckiej, Kraków 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: