Historia kultury krajów regionu - Białoruś, Litwa, Polska 3224-D1HKKRBLP

Omówione zostaną następujące problemy:
1. Słowianie a Bałtowie: wzajemne relacje kulturowe do X wieku
2. Ziemie białoruskie w kręgu kultury bizantyjskiej (X – XIV w.)
3. Wielkie Księstwo Litewskie: powstanie i dziedzictwo kulturowe
4. Unie polsko-litewskie: wymiar polityczny i kulturowy
5. Przemiany etniczne i religijne na ziemiach Białorusi i Litwy w XVI – XVIII w.
6. „Kultura elitarna” i „kultura prosta” na ziemiach Białorusi i Litwy w składzie Rzeczypospolitej
7. W zaborze rosyjskim. Kultura polska na Białorusi i Litwie w XIX w.
8. Litewskie odrodzenie narodowe
9. Białoruskie odrodzenie narodowe
10. Republika Litewska w okresie międzywojennym: ideologia, polityka, życie społeczne
11. „Czerwona korienizacja”: kultura białoruska i polska w Związku Sowieckim w okresie międzywojennym
12. Białorusini i Litwini w II Rzeczypospolitej
13. Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie podczas II wojny światowej: różne formy przetrwania
14. „Depolonizacja i sowietyzacja”. Procesy etniczne i kulturowe na Białorusi i Litwie po 1945 r.
15. Kultura alternatywna: litewski i białoruski ruchy dysydenckie w ZSRS

W cyklu 2025Z:

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi problemami historii kultury Białorusi i Litwy z uwzględnieniem białorusko-polskich i litewsko-polskich związków kulturowych na tle dziejów politycznych i społecznych od średniowiecza regionu do roku 1991. Uwzględnione zostaną takie problemy jak tożsamość, wzajemne oddziaływanie kultur, aspekty religijne, zmiany w obyczajowości i umysłowości oraz refleksja nad sensem dziejów narodów. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego. Omówione zostaną następujące problemy:
1. Słowianie a Bałtowie: wzajemne relacje kulturowe do X wieku
2. Ziemie białoruskie w kręgu kultury bizantyjskiej (X – XIV w.)
3. Wielkie Księstwo Litewskie: powstanie i dziedzictwo kulturowe
4. Unie polsko-litewskie: wymiar polityczny i kulturowy
5. Przemiany etniczne i religijne na ziemiach Białorusi i Litwy w XVI – XVIII w.
6. „Kultura elitarna” i „kultura prosta” na ziemiach Białorusi i Litwy w składzie Rzeczypospolitej
7. W zaborze rosyjskim. Kultura polska na Białorusi i Litwie w XIX w.
8. Litewskie odrodzenie narodowe
9. Białoruskie odrodzenie narodowe
10. Republika Litewska w okresie międzywojennym: ideologia, polityka, życie społeczne
11. „Czerwona korienizacja”: kultura białoruska i polska w Związku Sowieckim w okresie międzywojennym
12. Białorusini i Litwini w II Rzeczypospolitej
13. Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie podczas II wojny światowej: różne formy przetrwania
14. „Depolonizacja i sowietyzacja”. Procesy etniczne i kulturowe na Białorusi i Litwie po 1945 r.
15. Kultura alternatywna: litewski i białoruski ruchy dysydenckie w ZSRS

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z historią kultury Białorusi i Litwy ze szczególnym uwzględnieniem relacji z kulturą polską na tle rozwoju politycznego i społecznego od średniowiecza do 1991 r.

Koordynatorzy przedmiotu

Jerzy Grzybowski

Efekty kształcenia

1) zna i rozumie w podstawowym stopniu historię Białorusi, Litwy i Polski do 1991 r. oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K1_W04; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
2) zna i rozumie w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w Polsce, na Białorusi i Litwie do roku 1991 (K1_W06; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
[Umiejętności:]
3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii Polski, Białorusi i Litwy do 1991 r., a także ich specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K1_U06; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
[Kompetencje społeczne:]
6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)
7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

Kryteria oceniania

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.). Dopuszcza się dwie nieobecności nieuzasadnione.
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Merytoryczny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:
Merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Zaliczenie ustne (60%).
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+

Literatura

Błachowska K., Wiele historii jednego państwa. Obraz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 roku w ujęciu historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich w XIX wieku, Warszawa 2009.
Borkowska U., Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2012.
Eberhardt P., Przemiany narodowościowe na Białorusi, Warszawa 1993.
Głogowska H., Białoruś 1914—1929. Kultura pod presją polityki, Białystok 1996.
Głogowska H., Stosunki polsko-białoruskie w XX wieku: od Imperium Rosyjskiego do Unii Europejskiej, Białystok 2012.
Gomółka K., Białorusini w II Rzeczypospolitej, Gdańsk 1992.
Gomółka K., Między Polską a Rosją. Białorusini w koncepcjach polskich ugrupowań politycznych 1918-1922 , Warszawa 1994.
Grzegorz B., Litwa współczesna, Warszawa-Poznań 1992.
Grzybowski J., Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939-1956, Warszawa 2011
Iwanow M., Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921-1939, Warszawa 1991.
Jarmusik E., Kościół katolicki na Białorusi 1939-1991 od zniszczenia do odrodzenia, Kraków 2012.
Kenez P., Odkłamana historia Związku Radzieckiego, Warszawa 2008.
Lewandowska S., Życie codzienne Wilna w latach II wojny światowej, Warszawa 2001.
Łossowski P., Litwa, Warszawa 2001.
Łossowski P., Po tej i tamtej stronie Niemna. Stosunki polsko-litewskie 1883-1939, Warszawa 1995.
Martin M., Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917—1991, Warszawa 1998.
Michaluk D., Białoruska Republika Ludowa 1918-1920. U podstaw białoruskiej państwowości, Toruń 2010.
Mironowicz E., Białorusini i Ukraińcy w polityce obozu piłsudczykowskiego, Białystok 2007.
Mironowicz E., Białorusini w Polsce 1944-1949, Warszawa 1993.
Mironowicz Eugeniusz, Białoruś, Warszawa 2007.
Mironowicz E., Tokć S., Radzik R., Zmiana struktury narodowościowej na pograniczu polsko-białoruskim w XX wieku, Białystok 2005.
Mironowicz E., Wojna wszystkich ze wszystkimi. Białoruś 1941-1944, Kraków 2015.
Motyka G., Wnuk R., Stryjek T., Baran Adam F., Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944-53, Gdańsk-Warszawa 2012.
Ochmański J., Historia Litwy, Warszawa 1990.
Paczoska A., Dzieci Jałty. Exodus ludności polskiej z Wileńszczyzny w latach 1944-1947, Toruń 2003.
Radzik R., Kim są Białorusini, Toruń 2000.
Sokołow B., ZSRR pod okupacją, Warszawa 2011.
Koczwara S., Z głębi dziejów polsko-litewskich, Wilno-Sandomierz 2012.
Szumski J., Sowietyzacja Zachodniej Białorusi 1944-1953. Propaganda i edukacja w służbie ideologii, Kraków 2010.
Turonek J., Białoruś pod okupacją niemiecką, Warszawa 1993.
Turonek J., Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi, Warszawa 1992.
Wierzbicki M., Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939—1941, Warszawa 2000.
Wisner H., Litwa. Dzieje państwa i narodu, Warszawa 1999.
Zajączkowski W., Rosja i narody. Ósmy kontynent. Szkic dziejów Eurazji, Warszawa 2009.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3224-D1HKKRBLP w USOSweb