Klucz do kultury regionu: konflikty - relacje (II) - Ukraina 3224-D10KKRU
Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów w pogłębionym stopniu z najważniejszymi procesami związanymi z rozwojem stosunków interkulturowych, zachodzącymi we współczesnej Ukrainy. Zjawiska te będą tu analizowane przez pryzmat formowania się odrębności danej kultury i tożsamości jej uczestników, z uwzględnieniem kontekstu religijnego, językowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego. Szczególny nacisk położony zostanie na omówienie tych aspektów, które mają charakter konfliktogenny w stosunkach międzynarodowych i są przedmiotem różnych i sprzecznych wyobrażeń zbiorowych. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.
Omówione zostaną następujące problemy:
1. Sztuka oporu: jak kultura ukraińska przedstawia rewolucyjne wydarzenia w
Ukrainie (lata 2005 i 2014): street-art, „pomarańczowe kino”, poezja i muzyka
Majdanu, film „Zima w ogniu” reż. Jewgienij Afiniejewski, Muzeum Rewolucji
Godności w Kijowie i in.
2. Aneksja i okupacja Krymu w kulturze: ukraińska literatura, kino, muzyka o
stracie i oporze (film „Czerkasy”, reż. Tymur Jaszczenko, film dok. „Krym, jak
to było”, reż. Kostiantyn Klackin, książki „Za Perekopem jest ziemia”,
Anastasija Łewkowa; „Dom soli”, Switłana Taratorina; „Zaginiona wyspa.
Księga reportarzy z okupowanego Krymu”, Natalia Humeniuk)
3. Wojna na Donbasie w kulturze ukraińskiej: kino, literatura i sztuka (film
„Donbas” rez. S. Łoznycia, film „Kiepskie drogi”, reż. N. Worożbyt; film
„Ziemia błękitna niby pomarańcz”, reż. I. Ciłyk ; powieść Tamary Dudy
„Córeczka”; powieść Serhija Żadana „Internat”)
4. Postawy i losy ludzi kultury w realiach wojny na przykładzie wybranych dzieł
najnowszej kultury ukraińskiej (Film „Mith”, reż. Leonid Kanter; film
„Porcelanowa wojna”, reż. Sława Leontijew; książka Wołodymyra Wakułenki
„Zmieniam się…”; Wołodymyr Rafijenko, powieść „Mondgreen” i in.)
5. Totalitaryzm i wolność jednostki: analiza książki Stanisława Asiejewa
„Świetlana Droga: obóz koncentracyjny w Doniecku”.
6. Świadkowie tragedii: jak ukraińscy artyści pokazują losy cywilów w czasie
wojny (film „20 dni w Mariupolu”, reż. Mstysław Czernow; film „Bucza”, reż.
Stanisław Tiunow; film „Ziemia błękitna niby pomarańcz”, reż. I. Ciłyk).
7. Exodus: temat uchodźców wojennych oraz osób wewnętrznie
przemieszczonych we współczesnej kulturze ukraińskiej (powieść „Drabina”,
Eugenia Kuzniecowa; „Nie wiem jak o tym pisać: Zbiór opowiadań i esejów”,
red. Irena Karpa; film „„Ten deszcz nigdy się nie skończy”, reż. Alina Horłowa;
film „A w oddali ujadały psy”, reż. Simon Lereng Wilmont)
8. Ukraiński wojskowy we współczesnej kulturze ukraińskiej: między
rzeczywistością a mitem (film „Cyborgi”, reż. Akhtem Seitablaev; film „2000
metrów do Andrijiwki”, reż. Mstysław Czernow; film „Nasze kociaki”, reż.
Tychyj; plakaty Jermołenki i in.)
9. Kobieta na wojnie: obrazy, doświadczenia i wyzwania we współczesnej
kulturze ukraińskiej (Jewhenija Podobna „Dziewczyny obcinają warkocze”;
Jewhenija Podobna, „Jej wojna”; Julia Ilucha „Moje kobiety”, film „Alisa w
krainie wojny”, reż. A. Kowałenko; film „Niewidzialny batalion” reż. A.
Horłowa, I. Ciłyk; i in.)
10. Zwierzęta na wojnie: symbolika, empatia i obrazy kulturowe we
współczesnej kulturze ukraińskiej (film „My, nasze zwierzęta i wojna”, reż.
Anton Ptuszkin; Pies Patron w literaturze i filmach animacyjnych dla dzieci)
11. Gdzie był Bóg? Metafizyczne i religijne doświadczenie Ukraińców w czasie
wojny we współczesnej kulturze współczesnej.
12. „Oblicza wojny. Osobisty wybór i odpowiedzialność w czasach próby” (na
podstawie książki „Wojna od tyłu” Andrija Lubki)
13. Od solidarności do obojętności – obraz reakcji świata na tragedie wojny w
dziełach kultury.
14. Sztuka naśladuje życie czy na odwrót? Analiza książki Olgi Onuch i
Henryego E. Hale „Efekt Zełeńskiego”
15. Niezagojone rany: doświadczenie traumy i jej przeżywanie we współczesnej
kulturze ukraińskiej (film „Do domu” rez. Achtem Seitabłajew; Okean Elzy
„Misto Marii” i in.).
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć w sali – 30 godzin (1 ECTS)
|
W cyklu 2024L:
1. Sztuka oporu: jak kultura ukraińska przedstawia rewolucyjne wydarzenia w Ukrainie (lata 2005 i 2014): street-art, „pomarańczowe kino”, poezja i muzyka Majdanu, film „Zima w ogniu” reż. Jewgienij Afiniejewski, Muzeum Rewolucji Godności w Kijowie i in. 2. Aneksja i okupacja Krymu w kulturze: ukraińska literatura, kino, muzyka o stracie i oporze (film „Czerkasy”, reż. Tymur Jaszczenko, film dok. „Krym, jak to było”, reż. Kostiantyn Klackin, książki „Za Perekopem jest ziemia”, Anastasija Łewkowa; „Dom soli”, Switłana Taratorina; „Zaginiona wyspa. Księga reportarzy z okupowanego Krymu”, Natalia Humeniuk) 3. Wojna na Donbasie w kulturze ukraińskiej: kino, literatura i sztuka (film „Donbas” rez. S. Łoznycia, film „Kiepskie drogi”, reż. N. Worożbyt; film „Ziemia błękitna niby pomarańcz”, reż. I. Ciłyk ; powieść Tamary Dudy „Córeczka”; powieść Serhija Żadana „Internat”) 4. Postawy i losy ludzi kultury w realiach wojny na przykładzie wybranych dzieł najnowszej kultury ukraińskiej (Film „Mith”, reż. Leonid Kanter; film „Porcelanowa wojna”, reż. Sława Leontijew; książka Wołodymyra Wakułenki „Zmieniam się…”; Wołodymyr Rafijenko, powieść „Mondgreen” i in.) 5. Totalitaryzm i wolność jednostki: analiza książki Stanisława Asiejewa „Świetlana Droga: obóz koncentracyjny w Doniecku”. 6. Świadkowie tragedii: jak ukraińscy artyści pokazują losy cywilów w czasie wojny (film „20 dni w Mariupolu”, reż. Mstysław Czernow; film „Bucza”, reż. Stanisław Tiunow; film „Ziemia błękitna niby pomarańcz”, reż. I. Ciłyk). 7. Exodus: temat uchodźców wojennych oraz osób wewnętrznie przemieszczonych we współczesnej kulturze ukraińskiej (powieść „Drabina”, Eugenia Kuzniecowa; „Nie wiem jak o tym pisać: Zbiór opowiadań i esejów”, red. Irena Karpa; film „„Ten deszcz nigdy się nie skończy”, reż. Alina Horłowa; film „A w oddali ujadały psy”, reż. Simon Lereng Wilmont) 8. Ukraiński wojskowy we współczesnej kulturze ukraińskiej: między rzeczywistością a mitem (film „Cyborgi”, reż. Akhtem Seitablaev; film „2000 metrów do Andrijiwki”, reż. Mstysław Czernow; film „Nasze kociaki”, reż. Tychyj; plakaty Jermołenki i in.) 9. Kobieta na wojnie: obrazy, doświadczenia i wyzwania we współczesnej kulturze ukraińskiej (Jewhenija Podobna „Dziewczyny obcinają warkocze”; Jewhenija Podobna, „Jej wojna”; Julia Ilucha „Moje kobiety”, film „Alisa w krainie wojny”, reż. A. Kowałenko; film „Niewidzialny batalion” reż. A. Horłowa, I. Ciłyk; i in.) 10. Zwierzęta na wojnie: symbolika, empatia i obrazy kulturowe we współczesnej kulturze ukraińskiej (film „My, nasze zwierzęta i wojna”, reż. Anton Ptuszkin; Pies Patron w literaturze i filmach animacyjnych dla dzieci) 11. Gdzie był Bóg? Metafizyczne i religijne doświadczenie Ukraińców w czasie wojny we współczesnej kulturze współczesnej. 12. „Oblicza wojny. Osobisty wybór i odpowiedzialność w czasach próby” (na podstawie książki „Wojna od tyłu” Andrija Lubki) 13. Od solidarności do obojętności – obraz reakcji świata na tragedie wojny w dziełach kultury. 14. Sztuka naśladuje życie czy na odwrót? Analiza książki Olgi Onuch i Henryego E. Hale „Efekt Zełeńskiego” 15. Niezagojone rany: doświadczenie traumy i jej przeżywanie we współczesnej kulturze ukraińskiej (film „Do domu” rez. Achtem Seitabłajew; Okean Elzy „Misto Marii” i in.). |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu zajęć:
[Wiedza:]
1) zna i rozumie w podstawowym stopniu historię najnowszą Ukrainy oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K2_W04; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
2) zna i rozumie w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych we współczesnej Ukrainy (K2_W06; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
[Umiejętności:]
3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K2_U01; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K2_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących współczesności Ukrainy, a także jej specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K2_U06; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
[Kompetencje społeczne:]
6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K2_K01; Odniesienie do P7S_KK)
7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K2_K05; Odniesienie do P7S_KO)
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie z Regulaminem studiów na WLS.
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Zaliczenie obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Zaliczenie ustne (60%)
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Anna Nasiłowska, Ukraińskie powieści wojenne – przeszłość, przyszłość, fikcje, „Teksty
drugie”, 2022, nr 3, s. 336–346
https://rcin.org.pl/ibl/Content/237581/WA248_273722_P-I-2524_nasilowska-ukrainskie_o.pdf
Natalia Tkaczyk, Literatura ukraińska wobec wojny, „Twórczość”, nr. 6, 2022.
https://tworczosc.com.pl/artykul/literatura-ukrainska-wobec-wojny/
Agata Szwedowicz, Ukraińska literatura - dwa lata w obliczu wojny, Dzieje.pl, 24.02.2024
https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/ukrainska-literatura-dwa-lata-w-obliczu-wojny
Justyna Sobolewska, Wojna w Ukrainie. Książki, które pomogą zrozumieć, „Polityka”,
02.03.2022
https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/2156865,1,wojna-w-ukrainie-ksiazki-ktore-
pomoga-zrozumiec.read
Piotr Kieżun, Trzy książki o wojnie w Ukrainie, po które warto sięgnąć, „Kultura Liberalna”, Nr
789 (8/2024) 20 lutego 2024
https://kulturaliberalna.pl/2024/02/20/piotr-kiezun-plokhy-krywcow-ksiazki-o-wojnie-w-
ukrainie/
Jakowenko N., Historia Ukrainy od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku, Lublin 2000.
Michna E., Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu Słowiańszczyzny Wschodniej i Zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce, „Polska Akademia Umiejętności. Pracy Komisji Wschodnioeuropejskiej”, t. VIII, Kraków 2004.
Michna E., Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu Słowiańszczyzny Wschodniej i Zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce, „Polska Akademia Umiejętności. Pracy Komisji Wschodnioeuropejskiej”, t. VIII, Kraków 2004.
Michna E., Łemkowie: grupa etniczna czy naród, Kraków 1995.
Mironowicz E., Polityka zagraniczna Ukrainy (1990-2010), Białystok 2012.
Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942—1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006.
Motyka G., Wnuk R., Stryjek T., Baran A., Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej, Gdańsk-Warszawa 2012.
Riabczuk M., Dwie Ukrainy, Wrocław 2004.
Serczyk W., Historia Ukrainy, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001
Stryjek T., Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość, Warszawa 2007
|
W cyklu 2024L:
Anna Nasiłowska, Ukraińskie powieści wojenne – przeszłość, przyszłość, fikcje, „Teksty drugie”, 2022, nr 3, s. 336–346 |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: