Podstawy translatoryki 3223-WS2PT

1. Typy tłumaczeń: tekstowe, ustne konsekutywne i symultaniczne oraz ich specyfika. Kwalifikacje tłumacza. Predyspozycje tłumaczy ustnych i pisemnych. Typy tłumaczy (wg.Voellnaagla, p.bibliografia). Etyka zawodowa tłumacza. Przepisy prawne dotyczące tłumaczeń. Związki tłumaczy. Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich - historia, zakres działalności, warunki przyjmowania w poczet członków. Agencja Tłumaczeń Autorskich.
2. Definicje tłumaczenia na podstawie źródeł encyklopedycznych i wybranych artykułów specjalistycznych. Różnice w teoretycznym podejściu do procesu tłumaczenia - modele układu translatorycznego i ich powiązanie z teoriami lingwistycznymi. Rola modelu w teoretycznej eksplikacji praktycznych problemów tłumaczenia.
3. Granice przekładalności - językowe i kulturowe. Bilingwinizm i bikulturyzm tłumacza. Subjęzyki i subkultury. Sposoby znajdowania ekwiwalentów obcojęzycznych dla wyrazów oznaczających zjawiska typowe dla społeczeństwa mówiącego danym językiem (nazwy geograficzne, kulinaria, terminy prawne, aluzje do kultury i języka). Nieprzekładalność leksykalna, gramatyczna i stylistyczna.
4. Warsztat pracy tłumacza. Słowniki jednojęzyczne, wielojęzyczne, specjalistyczne, encyklopedie, leksykony. Błędy w słownikach. Korzystanie ze słowników. Materiały własne: kartoteka specjalistyczna, teczki tematyczne. Samokształcenie.
5. Technika przekładu. Rozumienie tekstu. Powiązanie z realiami i sytuacją. Definicje znaczenia. znaczenie referencjalne i konotatywne, znaczenie wewnątrzjęzykowe. Ekwiwalencja, jej poziomy. Ekwiwalencja leksykalna, gramatyczna i stylistyczna. Problemy leksykalne. Polisemia i homonimia. Internacjonalizmy, neologizmy, słowa modne, luki leksykalne. Techniki tłumaczenia bezpośredniego i pośredniego: a) zapożyczenia, kalki, tłumaczenie dosłowne; b) transpozycja, modulacja, ekwiwalencja. Praktyczne zastosowanie tych technik w przekładzie różnego typu tekstów.
6. Proces przekładu. Etapy tłumaczenia. Sposoby przekazywania informacji: transformacja leksykalna, konkretyzacja, generalizacja. Transformacja gramatyczna na poziomie wyrazu, grupy wyrazowej, zdania, tekstu. Redakcja stylistyczna tekstu (ze szczególnym uwzględnieniem stylu funkcjonalnego i innych cech charakterystycznych tekstu, np. elementów dialektalnych lub socjolektu). Przygotowanie tekstu do druku. Korekta tekstu.
7. Błędy w tłumaczeniu. Interferencja między- i wewnątrzjęzykowa.
8. Kompetentna krytyka tłumaczenia.