Psycholinguistic and Sociolinguistic Aspects of Multilingualism 3223-AMMS-PSA
Kurs ma na celu zrozumienie badań empirycznych nad zjawiskiem wielojęzyczności. Zapoznaje studentów z aktualną wiedzą na temat roli transferu językowego, podobieństwa międzyjęzykowego i wiedzy metajęzykowej w uczeniu się języków. Przedstawia też zagadnienia dwujęzycznego leksykonu mentalnego i efektów facylitacji kognatów. Następnie skupia się na poznawczych i językowych konsekwencjach dwujęzyczności i wielojęzyczności dziecięcej, w tym szeroko dyskutowanej "przewagi dwujęzycznej". Poprzez analizę i omówienie językoznawczych i psycholingwistycznych badań empirycznych zapewni studentom zrozumienie paradygmatów badań z udziałem osób wielojęzycznych. Kurs ma na celu przede wszystkim pogłębienie wiedzy studentów na temat metodologii ilościowych badań empirycznych. Będzie również wspierać zdolność studentów do syntezy wiedzy, definiowania interesujących problemów badawczych, rozumienia metodologii badań empirycznych i analizy statystycznej wyników badań. Kurs poszerzy również umiejętności studentów w zakresie prezentowania i omawiania wyników badań empirycznych.
Tematy omawiane na kursie:
1. Wprowadzenie: Kim jest osoba jednojęzyczna i dwujęzyczna? Wielojęzyczność i różnojęzyczność: to samo czy różni się od dwujęzyczności?
2. Językowe konsekwencje dwujęzyczności i wielojęzyczności: transfer i wpływy międzyjęzykowe. Podobieństwo międzyjęzykowe i jego konsekwencje dla przyswajania języka.
3. Podejścia lingwistyczne do dwujęzyczności i wielojęzyczności. Różnice między jakościowymi i ilościowymi badaniami osób wielojęzycznych.
4-5. Im więcej języków tym lepiej? Rola podobieństwa międzyjęzykowego i wiedzy metajęzykowej w nauce języków. Badania korelacyjne, porównania grupowe i eksperymenty w badaniach nad wielojęzycznością.
6. Psycholingwistyka wielojęzyczności. Jak badać reprezentacje języków w umyśle? Eksperymenty wewnątrz-osobowe.
7-8 Mentalne konsekwencje dwujęzyczności. Dwujęzyczny leksykon mentalny i efekty facylitacji kognatów.
9. Mentalne konsekwencje dwujęzyczności: Czy wielojęzyczność zmienia nasze umysły i sposób, w jaki postrzegamy świat?
10. Jak prowadzić badania nad dziećmi wielojęzycznymi? Operacjonalizacja zmiennych i kontrola zmiennych w badaniach nad rozwojem dzieci dwujęzycznych i wielojęzycznych.
11-12. Poznawcze i językowe konsekwencje dwujęzyczności i wielojęzyczności dziecięcej. Czym jest "przewaga dwujęzyczna"?
13. Aktualne debaty na temat przewagi dwujęzycznej/ wielojęzycznej: Czy wielojęzyczność przyspiesza naukę języka? Czy wpływa na umiejętności poznawcze i metapoznawcze?
14. Podsumowanie.
15. Egzamin
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie
- na poziomie zaawansowanym aparat pojęciowo-terminologiczny stosowany w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości
- na poziomie zaawansowanym główne kierunki rozwoju i najważniejsze osiągnięcia w obszarze wielojęzyczności i wielokulturowości
- na poziomie zaawansowanym współczesne tendencje badawcze w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości
- najnowszą metodologię badawczą stosowaną w obszarze wielojęzyczności i wielokulturowości
- związki między językiem a naukami o kulturze i religii oraz naukami socjologicznymi
Umiejętności: absolwent potrafi
- przygotować w języku angielskim prace pisemne w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości (w tym prace mające znamiona tekstu naukowego)
- wyszukiwać, analizować i użytkować informacje, wykorzystując dostępne źródła
- rozpoznać różne gatunki tekstów oraz przeprowadzić ich pogłębioną analizę i interpretację z zastosowaniem zróżnicowanych metod
- merytorycznie argumentować z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułować wnioski
- integrować wiedzę właściwą dla wielojęzyczności i wielokulturowości
- samodzielnie opracować i przedstawić wystąpienie ustne na wybrany temat w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości z wykorzystaniem literatury przedmiotu
- formułować, analizować i syntetyzować problemy badawcze w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości oraz dobierać adekwatne metody i - narzędzia pozwalające na rozwiązanie tych problemów, dokonać prezentacji opracowanych zagadnień przy wykorzystaniu różnych form i metod
- pracować samodzielnie i w grupie w celu zdobywania wiedzy i rozwijania umiejętności badawczych w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości
- posługiwać się językiem angielskim w mowie i piśmie zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ wg ESOKJ
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do
- uznawania znaczenia wiedzy oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku wystąpienia problemów
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i umiejętności w zakresie wielojęzyczności i wielokulturowości
Kryteria oceniania
Aktywne uczestnictwo (dyskusje i zadania): 30%
Zadanie (prezentacja artykułu): 40%
Egzamin końcowy: 30%
Literatura
Antoniou, M. (2019). The advantages of bilingualism debate. Annual Review of Linguistics, 5, 395-415.
Berthele, R., & Udry, I. (2022). Multilingual boost vs. cognitive abilities: Testing two theories of multilingual language learning in a primary school context. International Journal of Multilingualism, 19(1), 142-161.
Bialystok, E., & Viswanathan, M. (2009). Components of executive control with advantages for bilingual children in two cultures. Cognition, 112(3), 494-500.
Castro S., Wodniecka Z., Timmer K. (2022) Am I truly monolingual? Exploring foreign language experiences in monolinguals. PLoS ONE 17(3): e0265563. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0265563
Cook, V. (2016). Premises of multi-competence. In: V. Cook & L. Wei (eds.) The Cambridge Handbook of Linguistic Multi-competence (pp. 1-25). Cambridge: CUP.
De Angelis, G, and Selinker, L. (2001). Interlanguage Transfer and Competing Linguistic Systems in the Multilingual Mind. In: J. Cenoz., B. Hufeisen & U. Jessner (eds) Cross-linguistic influence in Third Language Acquisition: psycholinguistic perspectives (pp. 42-58). Multilingual Matters.
De Angelis, G. (2005) Multilingualism and Non-native Lexical Transfer: An Identification Problem. International Journal of Multilingualism, 2(1),1-25. DOI: 10.1080/17501220508668374
De Angelis, G. (2019). The bilingual advantage and the language background bias. Theory and Practice of Second Language Acquisition, 2(5), 11-23.
Dewaele, J. (2010). Multilingualism and affordances: Variation in self-perceived communicative competence and communicative anxiety in French L1, L2, L3 and L4. IRAL, 48(2-3), 105-129. https://doi.org/10.1515/iral.2010.006
Falk, Y., Lindqvist, C., & Bardel, C. (2015). The role of L1 explicit metalinguistic knowledge in L3 oral production at the initial state. Bilingualism: Language and cognition, 18(2), 227-235.
Fan, S. P., Liberman, Z., Keysar, B., & Kinzler, K. D. (2015). The exposure advantage: Early exposure to a multilingual environment promotes effective communication. Psychological science, 26(7), 1090-1097.
Festman, J. (2019). Lecture 9. The Psycholinguistics of Multilingualism. In: D. Singleton and L. Aronin (eds.) Twelve Lectures on Multilingualism. (pp. 233-269). Bristol: Multilingual Matters.
Grosjean, F. (1998). Studying bilinguals: Methodological and conceptual issues. Bilingualism: Language and cognition, 1(2), 131-149.
Haman E., Wodniecka Z., Marecka M., Szewczyk J., Białecka-Pikul M., Otwinowska A., Mieszkowska K., Łuniewska M., Kołak J., Miękisz A., Kacprzak A., Banasik N. and Foryś-Nogala M. (2017b) How Does L1 and L2 Exposure Impact L1 Performance in Bilingual Children? Evidence from Polish-English Migrants to the United Kingdom. Frontiers in Psychology 8:1444. DOI: 10.3389/fpsyg.2017.01444
Ivanova, I., & Costa, A. (2008). Does bilingualism hamper lexical access in speech production?. Acta psychologica, 127(2), 277-288.
Lemhöfer, K., & Dijkstra, T. (2004). Recognizing cognates and interlingual homographs: Effects of code similarity in language-specific and generalized lexical decision. Memory & cognition, 32, 533-550.
Marecka, M., Szewczyk, J., Otwinowska, A., Durlik, J., Foryś-Nogala, M., Kutyłowska, K., & Wodniecka, Z. (2021). False friends or real friends? False cognates show advantage in word form learning. Cognition, 206, 104477.
Mieszkowska, K., Otwinowska, A. (2015) Is A2 in German Better than B2 in French when Reading Danish? The Role of Prior Language Knowledge when Faced with an Unknown Language. In: G. De Angelis, U. Jessner i M. Kresic (eds). Crosslinguistic Influence and Crosslinguistic Interaction in Multilingual Language Learning (pp. 213-234). London: Bloomsbury Academic.
Otwinowska, A., Mieszkowska, K., Białecka-Pikul, M., Opacki , M. & Haman, E. (2020): Retelling a model story improves the narratives of Polish-English bilingual children, International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 23:9, 1083-1107. DOI: 10.1080/13670050.2018.1434124
Spechtenhauser, B., & Jessner, U. (2024). Complex interactions in the multilingual mind: Assessing metalinguistic abilities and their effects on decoding a new language system in trilingual learners. Lingua, 301, 103678.
Starreveld, P. A., De Groot, A. M., Rossmark, B. M., & Van Hell, J. G. (2014). Parallel language activation during word processing in bilinguals: Evidence from word production in sentence context. Bilingualism: Language and Cognition, 17(2), 258-276.
Thierry, G., Athanasopoulos, P., Wiggett, A., Dering, B., & Kuipers, J. R. (2009). Unconscious effects of language-specific terminology on preattentive color perception. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(11), 4567-4570.
Timmer, K., Ganushchak, L. Y., Ceusters, I., & Schiller, N. O. (2014). Second language phonology influences first language word naming. Brain and language, 133, 14-25.
Traxler, M. J. (2011) Chapter 11. Bilingual Language Processing (only pp. 415-432). In: M. J. Traxler Introduction to psycholinguistics: Understanding language science. John Wiley and Sons.
Vanhove, J. (2016). The early learning of interlingual correspondence rules in receptive multilingualism. International Journal of Bilingualism, 20(5), 580-593.
Vanhove, J. (2019) Metalinguistic knowledge about the native language and language transfer in gender assignment. Studies in Second Language Learning and Teaching 2, 397-419.
Wiseheart, M., Viswanathan, M., & Bialystok, E. (2016). Flexibility in task switching by monolinguals and bilinguals. Bilingualism: Language and Cognition, 19(1), 141-146.
Wu, Y. J., & Thierry, G. (2010). Chinese–English bilinguals reading English hear Chinese. Journal of Neuroscience, 30(22), 7646-7651.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: