Gramatyka opisowa języka niemieckiego 2 3223-2LGO2NE
Zagadnienia teoretyczne
1) Pojęcie gramatyki: gramatyka opisowa, historyczna i kontrastywna. Gramatyka i pragmatyka. Działy gramatyki opisowej: fonologia/fonetyka, morfologia, składnia.
2) Fonetyka i fonologia języka niemieckiego: narzędzia artykulacyjne, produkcja głosów, jednostki segmentalne i suprasegmentalne (fonemy, warianty fonemów, sposoby anotacji, zjawiska prozodyczne).
3) Morfologia i jej działy. Ogólne pojęcia morfologii: wyraz, morfem. Rodzaje morfemów (klasyfikacja formalna i funkcjonalna).
4) Słowotwórstwo i jego główne typy (złożenia, derywacje, formacje szczególne).
5) Formotwórstwo (fleksja) i jej pojęcia (deklinacja, konjugacja, komparacja). Części mowy i kryteria ich wydzielania.
6) Czasownik, jego formy, klasy czasownika (według semantyki, składni i morfologii), kategorie gramatyczne czasownika (osoby, czasy, tryby, strony).
7) Rzeczownik: semantyczne klasy, kategorie gramatyczne, typy deklinacji. Rodzajnik i jego funkcje.
8) Przymiotnik i przysłówek. Kategorie semantyczne przymiotnika, rodzaj, liczba, przypadki (typy deklinacji przymiotnika. Stopniowanie przymiotnika i przysłówka.
9) Zaimek i jego rodzaje.
10) Przyimki
11) Partykuły
12) Konektory
13) Składnia i jej główne pojęcia: zdanie jako składnik tekstu, części zdania, relacje i zależności między członami zdania. Rodzaje zdań.
14) Elementy spójności tekstu
15) Pojęcie gramatykalizacji
Nakład pracy studenta:
60 h obecność na zajęciach – 2 ECTS
60 h samodzielna praca studenta (30h semestralnie) = 2 ECTS
● 30 godzin opanowanie umiejętności analizy gramatycznej tekstów omawianych na zajęciach – 1 ECTS
● 30 godzin - przygotowanie do egzaminu – 1 ECTS
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
Po ukończeniu przedmiotu studenci
- mają uporządkowaną wiedzę o cechach systemów fonologicznego, morfologicznego, składniowego i leksykalnego języka niemieckiego;
- mają uporządkowaną wiedzę o synchronicznym kształtowaniu się języka niemieckiego;
- mają uporządkowaną wiedzę o mechanizmach słowotwórczych i fleksyjnych języka niemieckiego;
- mają podstawową wiedzy o diferencjacji języka niemieckiego w osi diastratycznej, diafazycznej, diamezycznej, diachronicznej i diatopicznej (Niemcy, Austria, Szwajcaria);
- mają podstawową wiedzę o typologii języka niemieckiego na tle innych języków
Umiejętności:
Po ukończeniu przedmiotu studenci
- są w stanie wskazać na najważniejsze cechy strukturalne gramatyki współczesnego języka niemieckiego i ich opisać
- opisują cechy artykulacyjne spółgłosek i samogłosek niemieckich,
- rozpoznają i charakteryzują upodobnienia fonetyczne,
- określają cechy dystynktywne fonemów,
- rozróżniają fonemy i ich warianty,
- samodzielnie przeprowadzają analizę słowotwórczą derywatów,
- segmentują tekst na formy wyrazowe,
- dokonują analizy morfologicznej formy wyrazowej,
- określają części mowy,
- rozpoznają schematy składniowe oraz wzorce form i leksemów,
- rozpoznają rodzaje zdań
- rozpoznają konektory i ich funkcje
- są w stanie dokonać analizy topograficznej zdania
- zdają sobie sprawę z relacji między kategoriami gramatycznymi a logicznymi
- omawiają problemy dyskusyjne morfologii i składni
- wskazują podstawowe cechy charakterystyczne języka niemieckiego na różnych poziomach systemu na tle języków sąsiednich.
Kompetencje społeczne:
Po ukończeniu przedmiotu student
- jest w stanie ocenić stopień poprawności językowej i adekwatności tekstów w języku niemieckim
- jest gotowy do samodzielnej pracy nad rozszerzeniem znajomości języka specjalności (podać) w dalszej edukacji i pracy zawodowej
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę.
Ocena studentów na podstawie ich aktywności na zajęciach i na podstawie końcowego egzaminu pisemnego.
W przypadku konieczności przeprowadzenia zajęć w trybie zdalnym, tryb prowadzenia, metody i kryteria oceniania mogą ulec zmianie.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Helbig, Gerhard/Buscha, Joachim (1999): Deutsche Grammatik. Ein Handbuch für den Ausländerunterricht. München et al.: Langenscheidt
Engel, Ulrich et al. (2000): Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. 2 Bde. Warszawa: PWN
Thurmair, Maria (2014): Satztyp und Modalpartikeln, in: Meibauer, J. et al. (ed.): Satztypen des Deutschen. Berlin et al.: de Gruyter, 627-651
Ferraresi, Gisella (2014): Grammatikalisierung. Heidelberg: Winter
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: