Literatura a kształtowanie się ukraińskiej tożsamości narodowej w XIX w. 3222-30LUTN3K-N

W trakcie zajęć zostanie omówiona literature ukraińska w kontekście kształtowania się idei nowoczesnego narodu ukraińskiego i kształtowania tożsamości narodowej. Szczególna uwaga zostanie poświęcona romantycznemu rozumieniu historii, historiozofi oraz rewolucji. Przeanalizujemy kategorie ludowości oraz nawiązania do natury obecne w ukraińskiej literaturze. Wreszcie omówione zostaną elementy tyrteizmu, ideę mesjanizmu oraz wzywające do wzajemności słowiańskiej.

Nakład pracy studenta
30 godzin w sali – 1 ECTS
45 godzin przygotowanie do zajęć – 1,5 ECTS
15 godzin przygotowanie do zaliczenia – 0,5 ECTS

W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Meet oraz in.zalecanych przez UW.

W cyklu 2024Z:

Omówione zostaną następujące tematy:
- Definicje tożsamości narodowej
- Literatura a tożsamośść
- Przemiany w polityce I kulturze pod koniec XVIII I na początku XIX w.
- Początki literatury nowożytnej ( przewaga poezji i dramaturgii, Eneida
Iwana Kotlarewskiego I jej narodowy charakter)
- nurt trawestacyjno- burlrskowy w literaturze ukraińskiej tego okresu
- rola Połtawy w rozwoju życia literackiego I kulturalnego
teatr na Ukrainie (Połtawa, Charków) I początki nowej dramaturgii – I.
Kotalrewski I H. Kwitka-Osnowianenko (opera komiczna, komedia)
- pierwsze utwory prozatorskie w literaturze ukraińskiej – H. kwitka-
Osnowianenko. Dominacja sentymentalizmu
- Powstanie I znaczenie Uniwersytetu Charkowskiego (1805) dla rozwoju
kultury I literatury ukraińskiej.
- Początki prasy na Ukrainie.
- Preromantyzm – P. Hułak-Artemowski. Autor przeróbek ballad polskich I
niemieckich. Tłumacz I propagator twórczości A. Mickiewicza
- Próby odejścia od kotlarewszczyzny do literatury poważnej.
Romantyzm
- Rozwój nowożytnej myśli społecznej I filozoficzno-religijnej na Ukrainie.
Rola Historii Rusów I pierwszych prac historycznych na Ukrainie.
Zainteresowania ludoznawcze. Zbiory pieśni ludowych Certelewa I
Maksymowicza. Pojawienie się almanachów. Przełom romantyczny w
literaturze ukraińskiej – uwarunkowania społeczne I historyczne.
- Rozwój ukraińskiego romantyzmu z uwzględnieniem “geografii”, czasu
oraz osobliwości każdego etapu: Charków, Galicja, Kijów.
- Charkowska szkoła romantyków (lata 20.-30.) - Ł. Borowykowski, M.
Kostomarow, A. Metłyński I inni. Sentymentalno-mroczny charakter poezji,
idealizacja przeszłości.
- Tragedie historyczne M. Kostomarowa
- Romantyzm w Galicji (lata 30.) - odrodzenie narodowe, działalność
“Ruskiej Trójcy” (M. Szaszkiewicz, I. Wahyłewicz, J. Hołowacki):
wydawnicza, oświatowa, przekłądowa, literacka, naukowa I krytyczna.
Almanach Rusałka Dnistrowaja – początkiem piśmiennictwa ukraińskiego
na tych terenach.
- Okres kijowski (lata 30.-50.) - kulminacyjny punkt ruchu romantycznego na
Ukrainie. Powstanie, działalność I znaczenie Bractwa Cyryla I Metodego.
- Życie I twórczość Tarasa Szewczenki – czołowej postaci literatury
ukraińskiej, największego wieszcza narodowego.
- Poezja Szewczenki – od ludowości do poezji politycznej I refleksyjno-
religijnej, od historyzmu do historiozofii. Róznorodność form poetyckich:
liryka, satyra, pamflet, proklamacja poeztycka, utwory epicko-liryczne,
misterium historyczno-filozoficzne. Nurt historyczno-patriotyczny I
społeczno-obyczjowy w poezji T. Szewczenki. Radykalizm I rewolucjonizm.
Biblia w twórczości poety. Ewolucja poglądów na zadanie poety I poezji.
Zmiana stosunku do historii I roli B. Chmielnickiego w dziejach Ukrainy.
- Szewczenki w stworzeniu narodowej literatury ukraińskiej o europejskim
wymiarze.
- Nowe romantyczne gatunki. Rozwój I przeobrażenie ballady, dumka,
poematy, tragedia historyczna, proza romantyczna.

- Charakterystyka wydarzeń I procesów społeczno-politycznych drugiej
połowy XIX w. Reforma uwłaszczeniowa 1861 r. Ukazy 1863 I 1876
skierowane przeciwko literaturze I językowi ukraińskiemu.
- Rola czasopisma “Osnowa” w procesie literackim lat sześdziesiątych XIX
w.
- Specyfika rozwoju ukrainskiego realizmu od nurtu etnograficzno-
romantycznego do naturalizmu.

- Działalność I twórczość Iwana Franki – najwybitniejszej na Ukrainie
postaci po Szewcznce. Czynny udział pisarza we wszystkich dziedzinach
życia politycznego, społecznego, naukowego, literackiego I kulturalnego.
Programowa służba narodowi I ojczyźnie. Bliskie I wieloaspektowe związki z
Polakami. Poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki, historyk literatury I
teatru, publicysta. Poezja Franki nowym etapem rozwoju poezji w literaturze
ukraińskiej. Różnorodność treściowo-formalna poezji lirycznej, społecznej,
patriotycznej, filozoficznej. Bogactwo problemowe poematów. Proza
tendencyjno-publicystyczna. Nowatorskie ujęcie tematyki robotniczej.
Naturalizm. Twórczość I publicystyka w języku polskim.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Założenia (opisowo)

Przed rozpoczęciem cyklu dydaktycznego student powinien posiadać wiedzę o historii i dawnej literaturze ukraińskiej.

Koordynatorzy przedmiotu

Katarzyna Jakubowska-Krawczyk

Tryb prowadzenia

Ogólnie:

w sali

W cyklu 2024Z:

zdalnie

W cyklu 2023Z:

zdalnie

Efekty kształcenia

Student zna i rozumie w zaawansowanym stopniu historię i konteksty literatury ukraińskiej K1_W07
Student potrafi wyszukiwać, krytycznie analizować i oceniać, selekcjonować i użytkować informacje dotyczące literatury ukraińskiej K1_U03
Student potrafi planować i organizować pracę indywidualną oraz w zespole K1_U12
Student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści K1_K01

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia przedmiotu i dopuszczenia do końcowego zaliczenia jest:
• systematyczne przygotowanie na zajęcia zadanego materiału - ocena ciągła, kształtująca 50 %
• przeprowadzenie i pisemne zaprezentowanie indywidualnego projektu badawczego 50 %

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym wedle następujących kryteriów przedstawionych w formie progów procentowych
60% – 68% - 3 (ocena dostateczna)
69% - 77% - 3+ (ocena dostateczna plus)
78% - 86% - 4 (ocena dobra)
87% - 93% - 4+ (ocena dobra plus)
94% - 97 % - 5 (ocena bardzo dobra)
98% -100% - 5 ! (ocena bardzo dobra z wykrzyknikiem)

Kryteria oceny:
- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne
aspekty – 5,0 (ocena bardzo dobra)
- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne
aspekty z niewielką liczbą błędów lub nieścisłości – 4,5 (ocena dobra plus)
- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych (mniej
istotnych) aspektów – 4,0 (ocena dobra)
- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych
aspektów oraz z istotnymi nieścisłościami – 3,5 (ocena dostateczna plus)
- osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia z pominięciem istotnych aspektów
lub z poważnymi nieścisłościami – 3,0 (ocena dostateczna plus)
- brak osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia – 2,0 (ocena niedostateczna)

Student ma prawo do 3 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia.
Zajęcia podczas, których student był nieobecny może zaliczyć w trakcie dyżuru wykładowcy.
Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.

Student ma prawo przystąpić do egzaminu w sesji poprawkowej w takiej samej formie, jak w sesji podstawowej i pod warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu.

Literatura

I. Kotlarewski, Eneida
I. Kotlarewski, Natałka Połtawka
Lewko Borowykowśkyj, Marusia,
Ambrosij Metłyński, Bandura, Smert' bandurysta, Ridna mowa
Mykoła Kostomarow, Spiweć Mytusa
Markian Szaszkewycz, Bolesław Krywoustyj pid Hałyczem, Naływajko, Ruska mowa,
Jakiw Hołowacki, Smert' myłych
Iwan Wahylewycz, Madej
Taras Szewczenko, Kobzar,
Pantelejmon Kulisz, Czorna rada, Do Kobzaria
I. Franko, Z werszyn I nyzyn, Ziwjale lystia, Mojsej, Zachar Berkut (fragm.)

D. Czyżewskij, Istorija ukraińskoji literatury, Ternopil 1995.
Istorija ukrainśkoji literatury XIX st. u 3 kn. Za red. M. T. Jacenka, Kyiv 1993-95.
S. Kozak Preromantyzm ukraiński, Warszawa 2003.
G. Grabowycz, Narysy do istorii ukraińskoji literatury, Kyiv 1998.
S. Kozak, Ukraińscy spiskowcy I mesjaniści. Bractwo Cyryla I Metodego, Warszawa 1990.
W. Mokry, “Ruska Trójca”. Karta z dziejów życia literackiegi Ukraińców w Galicji w pierwszej połowie XIX w., Kraków 1997.

W cyklu 2024Z:

S. Kozak, Ukraińscy spiskowcy I mesjaniści. Bractwo Cyryla I Metodego,
Warszawa 1990.
W. Mokry, Literatura i myśl filozoficzno-religijna ukraińskiego romantyzmu,
Kraków 1996.
W. Mokry, “Ruska Trójca”. Karta z dziejów życia literackiegi Ukraińców w
Galicji w pierwszej połowie XIX w., Kraków 1997.
W. Iwaszkiw, Ukrainśka romantyczna drama 30-80 rokiv XIX st., Kyiv 1981.
O. Zabużko, Filosofija ukrainśkoji idei ta jewropejśkyj kontekst, Kyiv 1993.
P. P. Pyłypowycz, Literaturno krytyczni statti, Kyiv 1993.
S. Jefremov, Literaturno-krytyczni statti, Kyiv 1993.
T. Komaryneć, Idejno-estetyczni isnovy ukrainśkoho romantyzmu, Lviv
1983.

Uwagi

W cyklu 2023Z:

Zajęcia ONLINE

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3222-30LUTN3K-N w USOSweb