Wstęp do językoznawstwa 3222-20WJ1K
I. Podczas konwersatorium uczestnicy będą się zapoznawać z językoznawstwem jako dyscypliną nauki, której przedmiot można w różnorodny sposób wyznaczać i opisywać.
II. Początkujący student filologii ukraińskiej zdobędzie podstawową wiedzę z zakresu głównych gałęzi językoznawstwa. Powinna mu ona pomóc w poznawaniu i opisywaniu tych języków naturalnych, którymi się interesuje.
III. Tematyka
1. Zagadnienia wstępne. Przedmiot językoznawstwa - język. Język jako system semiotyczny na tle innych systemów znakowych.
2. Cechy definicyjne języka naturalnego..
3. System językowy a tekst (langue - parole). Różne rozumienia pojęcia tekstu. Okaz i typ. Teksty tworzone i reprodukowane, przekształcenia tekstów.
4. Komunikacja językowa..Typy aktów mowy. Zasady konwersacyjne. Zachowania językowe a kultura.
5. Funkcje języka i tekstu.
6. Struktura języka: słownik i gramatyka. Hierarchiczna budowa języka (obraz ogólny). Fonologia.
7. Morfologia; słowotwórstwo a fleksja. Części mowy - kryteria klasyfikacji.
8. Składnia; schematy zdaniowe i ich realizacje tekstowe; składnia zależnościowa.
9. Słownik. Klasyfikacje jednostek leksykalnych. Podstawy leksykologii. Definiowanie znaczeń.
10. Leksykografia. Klasyfikacja słowników. Indeksy a tergo. Listy wyrazów i korpusy tekstów a słowniki.
11. Słownik ogólny i słownik przekładowy jako typy słowników. Porównanie na wybranych przykładach.
12. Podstawy typologii. Uniwersalia językowe. Język polski wśród innych języków. Słowiańska rodzina językowa.
13. Typy badań lingwistycznych. Językoznawstwo wśród innych nauk. Zastosowania językoznawstwa.
14. Formalne rozumienie języka. Gramatyki formalne. Przetwarzanie tekstu jako przedmiot lingwistyki informatycznej. Modele generatywne.
15. Badania językoznawcze w Polsce i na świecie (przedmiot i metody). Ważne ośrodki językoznawcze.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. Kazimierz Polański, Wrocław 1993 (lub wyd. następne).
Encyklopedia języka polskiego, (poprzednio: Encyklopedia wiedzy o języku polskim), red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław 1991 (lub wyd. następne).
Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, wyd. 2. Lublin 2001.
Aitchison, Jean: Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, Warszawa 2003.
Apresjan, Jurij D.: Koncepcje i metody współczesnej lingwistyki strukturalnej, Warszawa 1971.
Bańko, Mirosław: Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Warszawa 2001.
Bednarek, Adam i Grochowski, Maciej: Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1987.
Bobrowski, Ireneusz: Składniowy model polszczyzny, Kraków 2005.
Chomsky, Noam: Zagadnienia składni ogólnej, Warszawa 1976.
Dalewska-Greń, Hanna: Języki słowiańskie, Warszawa 1997.
Grochowski, Maciej: Zarys leksykologii i leksykografii, Toruń 1982.
Grzegorczykowa, Renata: "Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy" [w:] Język a kultura 4, Wrocław 1991.
Hockett, Charles F.: Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968.
Język polski. Kompendium, red. M. Derwojedowa, H. Karaś, D. Kopcińska, Warszawa 2005.
Lyons, John: Semantyka, t.1, Warszawa 1984, rozdz. III.
Łuczyński, Edward i Maćkiewicz, Jolanta: Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2000.
Majewicz, Alfred: Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.
Mecner, Paweł: Gramatyka umysłu, Kraków 2005.
Milewski, Tadeusz: Językoznawstwo, Warszawa 2004 (lub wyd. poprzednie).
Piotrowski, Tadeusz: Zrozumieć leksykografię, Warszawa 2001.
Przybylska, Renata: Wprowadzenie do nauki o języku, Kraków 2003.
Saloni, Zygmunt i Świdziński, Marek: Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2001, wyd. V.
Saussure, Ferdinand de: Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961, 22-36, 77-85 (lub wyd. następne).
Szupryczyńska, Maria: Wstęp do językoznawstwa, Toruń 1988
Weinsberg, Adam: Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983 , rozdz. I-III.
Wierzbicka, Anna: O języku dla wszystkich, Warszawa 1967.
Wierzbicka, Anna: "Genry mowy", [w:] Tekst a zdanie, red. Teresa Dobrzyńska, Elżbieta Janus, Warszawa 1983, 125-138.
Wierzbicka, Anna: Język-umysł-kultura, Warszawa 1999.
Wierzbicka Anna: Semantyka, Lublin 2006.
Zbiór zadań z językoznawstwa, przekład i opracowanie Włodzimierz Gruszczyński, Warszawa 1990.
Żmigrodzki, Piotr: Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003, wyd 2 Katowice 2005.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: