Literatura białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce 3221-S2-FBA-LBMNP21
Podczas semestralnego wykładu omawiane są zagadnienia związane z piśmiennictwem białoruskim powstałym w Polsce oraz charakteryzowana twórczość poszczególnych pisarzy. Są to:
1. Andrasiuk Michaś
2. Artymowicz Nadzieja – poetka samotności, zwolenniczka tendencji modernistycznych i przeciwniczka form poezji tradycyjnej;
3. Bajena Jerzy – twórca trzeciej drogi poetyckiej, piewca ziemi ojczystej, który kłania się nisko przyrodzie białowieskiej;
4. Barski Aleś (Barszczewski Aleksander) – poeta, prozaik, tłumacz, literaturoznawca i folklorysta; głównymi tematami zainteresowań poetyckich są realia ziemi ojczystej, zachwyt przyrodą, miłość, a także osąd renegactwa i nihilizmu narodowego;
5. Bursz Jasza (Aniserowicz Jan) – przeciwnik tradycyjnej poezji białoruskiej i entuzjasta nowatorstwa poetyckiego;
6. Czykwin Jan – poeta, prozaik i literaturoznawca; autor licznych wierszy poświęconych miłości i ziemi ojczystej;
7. Hajduk Mikołaj – peta, prozaik i folklorysta, autor opowiadań historycznych, zbieracz i wydawca białoruskich bajek, legend i pieśni;
8. Hajduk Włodzimierz – główne tematy twórczości tego poety to: przywiązanie do ziemi ojczystej i miłość do matki;
9. Heniusz Jerzy – pisarz niespełnionych marzeń i możliwości, autor wierszy, opowiadań, felietonów artykułów publicystycznych i utworów dramatycznych;
10. Janowicz Sokrat – najbardziej uniwersalny spośród twórców białoruskich w Polsce – poeta, prozaik, dramaturg, publicysta; zasłynął jako autor miniatur literackich przełożonych na język angielski;
11. Łuksza Mira – poetka, prozaik i publicystka; doskonała znawczyni duszy polskiej Białorusinki;
12. Pietruczuk Wasil
13. Rudczyk Wiktor – prozaik ilustrujący zjawiska społeczne i narodowe na pograniczu białorusko-polsko-ukraińskim;
14. Szachowicz Michaś
15. Szatyłowicz Dymitr – poeta tradycjonalista, przywiązany do ziemi ojczystej; opisał własny udział w walce z Wermachtem jako żołnierz Armii Czerwonej;
16. Szwed Wiktor – najbardziej płodny poeta spośród Białowieżan; autor licznych wierszy dla dzieci, tradycjonalista;
17. Wołkowycki Jerzy – białoruski działacz, wieloletni redaktor tygodnika Białorusinów w Polsce „Niwa”, publicysta i poeta; tworzył również pod pseudonimem Jurka Zubrycki;
18. Janka Żamojcin
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
absolwent zna i rozumie:
w zaawansowanym stopniu specyfikę przedmiotową i metodologiczną badań
literaturoznawczych;
w zaawansowanym stopniu terminologię literaturoznawczą;
w zaawansowanym stopniu właściwe różnym szkołom badawczym zasady interpretacji wytworów kultury;
w zaawansowanym stopniu fakty i przemiany historyczne oraz ich znaczenie
we współczesnym życiu kulturalnym, społecznym, gospodarczym i politycznym;
w zaawansowanym stopniu teorie i koncepcje z zakresu historii idei;
absolwent potrafi:
wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje
z wykorzystaniem źródeł różnojęzycznych, w tym źródeł internetowych;
formułować i analizować problemy badawcze z zakresu literaturoznawstwa, dobierać metody i narzędzia badawcze;
posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami
właściwymi dla literaturoznawstwa w czasie komunikowania się z otoczeniem
oraz w czasie debat i dyskusji;
rozpoznać różne rodzaje wytworów literatury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację w szerszym kontekście;
merytorycznie argumentować oraz formułować wnioski z wykorzystaniem poglądów innych autorów w języku polskim i obcym;
przygotować wystąpienia ustne w języku polskim i obcym dotyczące zagadnień
szczegółowych, z wykorzystaniem ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł;
samodzielnie planować i realizować własne uczenie się przez całe życie;
absolwent jest gotów do:
krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści;
uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych
i praktycznych oraz sięgania po opinie ekspertów;
prawidłowej identyfikacji i rozstrzygania dylematów zawodowych zgodnie z tradycjami i zasadami etyki zawodowej;
inicjowania działań na rzecz interesu publicznego i środowiska lokalnego, działając w sposób przedsiębiorczy
Kryteria oceniania
Obecność i aktywność na zajęciach, bieżące przygotowanie do zajęć, bieżące kontrolne sprawdziany ustne i pisemne, końcowy egzamin ustny.
W czasie egzaminu zadawane są pytania obejmujące zagadnienia prezentowane w trakcie zajęć.
I. Liczba pytań: 3.
II. Punktacja pytań: od 3 do 0.
III. Przelicznik punktów na oceny:
4,5-5 pkt. – dst (3,0)
5,5-6 pkt. – dst+ (3,5)
6,5-7 pkt. – db (4,0)
7,5-8 pkt. – db+ (4,5)
8,5-9 pkt. – bdb (5,0)
9+ pkt. – bdb! (5!)
Pkt. 3
Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki z wykorzystaniem różnych wyznaczników (filozoficznego, światopoglądowego, poetologicznego itp.), przywołuje nazwiska przedstawicieli (również drugoplanowych) wykazuje szczegółową znajomość treści lektur, przeprowadza całościową analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), podaje różne stanowiska badawcze, umieszcza twórczość pisarza i dzieło w procesie historycznoliterackim. Wypowiedź ma charakter spontaniczny, całościowy, przemyślany, student szeroko posługuje się terminologią specjalistyczną.
Pkt. 2
Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje znajomość treści lektur, przeprowadza analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), umieszcza twórczość pisarza i dzieło w kontekście epoki. Wypowiedź ma charakter płynny, student posługuje się terminologią specjalistyczną.
Pkt. 1
Student: w ograniczonym zakresie, po zadaniu pytań dodatkowych charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje podstawową znajomość treści lektur, przeprowadza analizę na poziomie podstawowym (odwołując się jedynie do treści), wymienia jedynie niektórych przedstawicieli kierunku i ich dzieła, wskazuje jedynie konstytutywne cechy epoki, okresu lub kierunku literackiego. Wypowiedź jest urywana; składa się z informacji niepowiązanych ze sobą, student wymaga naprowadzania przez egzaminatora.
Wymogi na ocenę 5!
- 3 pkt. za każde pytanie,
- spełnienie wymogów za 3 pkt. oraz dodatkowo: wiedza i umiejętności spoza programu nauczania, znajomość lektur spoza listy lektur, odwołania do literatury światowej.
Dopuszczalna liczba nieobecności: dwa razy w ciągu semestru.
Zaliczenie w II terminie odbywa się na zasadach dla I terminu
Literatura
I. Literatura główna:
1. Андрасюк Міхась, Фірма, Беласток 2000.
2. Андрасюк Міхась, Мясцовая гравітацыя, Беласток 2004.
3. Андрасюк Міхась, Белы конь, Беласток 2006.
4. Артымовіч Надзея, Роздумы, Беласток 1981.
5. Артымовіч Надзея, Сезон у белых пейзажах, Беласток 1990.
6. Артымовіч Надзея, З неспакойных дарог, Мінск 1993.
7. Баена Юрый, Лісты блакітных успамінаў, Бельск Падляскі, 1991.
8. Баена Юрый, Крык дзікай ружы, Беласток, 2004..
9. Барскі Алесь, Белавежскія матывы, Беласток 1962.
10. Барскі Алесь, Жнівень слоў, Беласток 1967.
11. Барскі Алесь, Мой бераг, Мінск 1975.
12. Барскі Алесь, Блізкасць далёкага, Беласток 1983.
13. Барскі Алесь, Лірычны пульс, Мінск 1987.
14. Беларускія пісьменнікі Польшчы. Другая палова ХХ стагоддзя, Мінск 2000.
15. Валкавыцкі Георгій, Разнагоддзе, Беласток 1991.
16. Валкавыцкі Георгій, Віры. Нататкі рэдактара, Беласток 1991.
17. Валкавыцкі Георгій, (Сідар Макацёр), Макатразмы, Беласток 1997.
18. Валкавыцкі Георгій, Белая вязь, Беласток 1998.
19. Валкавыцкі Георгій, У каменным крузе, Беласток 2000.
20. Валкавыцкі Георгій, Міжчассе, Беласток 2003.
21. Гайдук Мікола, Трызна. Апавяданні, Мінск 1991.
22. Гайдук Мікола, Паратунак. Гістарычнае эсэ, Мінск 1993.
23. Гайдук Мікола, Легенды Беласточчыны, Беласток 1997.
24. Гайдук Уладзімір, Ракіта, Беласток, 1971.
25. Гайдук Уладзімір, Блакітны вырай, Беласток, 1990.
26. Гайдук Уладзімір, Пах аернага хлеба, Беласток, 1998.
27. Лукша Міра, Дзікі птах верабей, Беласток 1992.
28. Лукша Міра, Wiersze tutejsze, Białystok 2003.
29. Лукша Міра, Бабскія гісторыі, Беласток 2001.
30. Мартынюк Жэня, Белы гарлачык, Беласток 2004.
31. Петручук Васіль, Пожня, Беласток 1987.
32. Чыквін Ян, Іду, Беласток 1969.
33. Чыквін Ян, Святая студня, Беласток 1970.
34. Чыквін Ян, Неспакой, Беласток 1977.
35. Чыквін Ян, Светлы міг, Мінск 1989.
36. Чыквін Ян, Кругавая чара, Беласток 1992.
37. Чыквін Ян, Свет першы і апошні, Беласток 1997.
38. Чыквін Ян, Крэйдавае кола, Беласток 2002.
39. Шатыловіч Дзмітры, Эцюды падарожжа, Бельск Падлсяскі, 1992.
40. Шатыловіч Дзмітры, Маё Падляшша, Беласток, 1993.
41. Шаховіч Міхась, Прамінанне, Беласток 1978.
42. Шаховіч Міхась, Святая ноч, Беласток 1979.
43. Шаховіч Міхась, Напевы, Беласток 1987.
44. Шаховіч Міхась, Кліч, Мінск 1993.
45. Шаховіч Міхась, Пад сузор’ямі, Беласток 1998.
46. Швед Віктар, Жыццёвыя сцежкі, Беласток 1967.
47. Швед Віктар, Мая зялёная зубровія, Мінск 1990.
48. Швед Віктар, Родны схоў, Беласток 1991.
49. Швед Віктар, Вершы Натальцы, Беласток 1998.
50. Яновіч Сакрат, Загоны, Беласток 1969.
51. Яновіч Сакрат, Сярэбраны яздок. Аповесць, апавяданні, замалёўкі, гумарэскі, Мінск 1978.
52. Яновіч Сакрат, Самасей. Аповесць. Апавяданні, Мінск 1992, (Варшава 1981)..
53. Яновіч Сакрат, Доўгая смерць Крынак, Бельск – Беласток 1993.
54. Яновіч Сакрат, Лістоўе, Беласток 1995.
55. Яновіч Сакрат, Дзённікі 1987 -1995, Беласток 1997.
56. Яновіч Сакрат, Запісы веку, Беласток 1999.
57. Яновіч Сакрат, Не жаль пражытага, Беласток 2002.
58. Яновіч Сакрат, Пад знакамі Арла і Пагоні, Крынкі 2003.
59. Poźniak Telesfor, Аntologia poezji białoruskiej XX wieku, Wrocław 1997.
60. Janowicz Sokrat, Białoruś, Białoruś, Warszawa 1987.
ІІ. Literatura pomocnicza:
1. Баршчэўскі А., Творцы беларускага літаратурнага руху ў Польшчы 1958 – 1998, Мінск 2001.
2. Раманчук Анатоль, Гарыць мая свяча. Творчая індывідуальнасць Яна Чыквіна, Беласток 2000.
3. Сляза пякучая айчыны. Творчы партрэт Яна Чыквіна, Беласток 2000.
4. Тварановіч Галіна, Пад небам Айчыны. Літаратурна-крытычныя артыкулы, Беласток 2005.
5. Чыквін Ян, Далёкія і блізкія. Беларускія пісьменнікі замежжа, Беласток 1997.
6. Чыквін Ян, Беларуская літаратура Польшчы. Бібляграфічны даведнік 1957 – 1998, Беласток 1998.
7. Чыквін Ян, Па прызванні і абавязку. Літаратурна-крытычныя артыкулы, Беласток 2005.
8. Шлях па прамой часу 1958 –2008, пад рэдакцыяй Яна Чыквіна, Беласток 2008.
9. Шырын Акінэр, Сучасныя беларускія пісьменнікі ў Польшчы, Беласток 1982.
10. Charytoniuk Grażyna, Literatura białoruska w Polsce. Bibliografia przekładów za lata 1945 – 1994, Białystok 1996.
11. Siwek Beata, Ojczyzna duża i mała. Poeci białoruskiego stowarzyszenia literackiego „Białowieża” wobec problematyki ojczyźnianej, Lublin 2004.
12. Zaniewska Teresa, Podróż daremna. Szkice o poezji białoruskojęzycznej w Polsce, Białystok 1992.
13. Zaniewska Teresa, A dusza jest na Wschodzie. Polsko-białoruskie związki literackie, Białystok 1997.
14. Zaniewska Teresa, Strażnicy pamięci. Poezja białoruska w Polsce po roku 1956, Białystok 1997.
15. Zbliżenia. Portrety białostockich pisarzy, Białystok 1990.
16. Zbliżenia. Portrety białostockich pisarzy, Białystok 1995.
17. Zbliżenia. Portrety białostockich pisarzy, Białystok 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: