Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 20.-40.) 3221-S1-0HL31A
Na zajęciach rozpatrywane są procesy historycznoliterackie obecne na Białorusi w latach 20.-40. XX wieku. Przede wszystkim zatem pierwsze organizacje literatów – Maładniak, Połymia, Uzwyszsza – ich cele, założenia i znaczenie. Na tle działalności poszczególnych ugrupowań omawiany jest międzywojenny konflikt pokoleń: podejście poszczególnych twórców do zagadnienia białoruskiej tradycji literackiej, pierwsze eksperymenty formalne, przemiany treściowe literatury. Duży nacisk kładziony jest na znaczenie przemian politycznych dla rozwoju literatury białoruskiej: znaczenie i charakter białorutenizacji lat 20., stosunek przedstawicieli obu pokoleń literackich do komunizmu, wpływ socrealizmu na kształtowanie się procesu literackiego na Białorusi. Omawiane są także indywidualne losy poszczególnych twórców w kontekście przemian społeczno-politycznych: represje władz w latach 30. i ich konsekwencje, idea i znaczenie fikcyjnego Związku Wyzwolenia Białorusi. Twórczość poszczególnych pisarzy i poetów analizowana jest także pod kątem relacji z socrealizmem i nacjonalizmem. W takim kontekście analizowane są wybrane motywy ówczesnej literatury białoruskiej: tożsamość narodowa i jej implikacje, folklor, ziemia ojczysta, matka, wieś, rola społeczna i kształt rodziny w rzeczywistości komunistycznej, kolektywizacja i kułactwo, losy byłych decydentów, problem walki partyzanckiej, kolaboracji, itp. W ramach poszczególnych lektur podkreślane są także wartości estetyczne warunkujące rozwój ówczesnej literatury białoruskiej: imażynizm, impresjonizm, ekspresjonizm, psychologizm, behawioryzm, i inne. Konkretnie rozpatrywane będą następujące utwory twórców białoruskich: Janka Kupała: wiersze z lat 20.-40. XX wieku, poemat „Bieznazounaje”, dramat „Tutejszyja”; Jakub Kołas: bajki z lat 20.-40. XX wieku, powieść „U paleskaj hłuszy”, poemat „Symon-muzyka”; Maksim Harecki: powieść „Na imperialistycznaj wajnie”, Jazep Puszcza: wiersze; Uładzimir Dubouka: poematy: „Kruhi”, „I puprurowych wietraziej uzwiwy”, „Szturmujcie buduczyni awanposty”, „Biełaruskaja Aryjadna”, wiersze z tomiku „Paleskaja rapsodyja”; Michaś Zarecki: opowiadania: „Radaść”, „Śmierć”, „Worahi”, „Dziunaja”, „Dwoje Żwirouskich”, „Kwietka pażoukłaja”, mini powieści: „Oj, lacieli husi”, „Hoły źwier”, powieść „Wiaźmo”; Kuźma Czorny: powieści „Lawon Buszmar”, „Luba Łuk’janskaja”, „Poszuki buduczyni”; Maksim Tank: wiersze; Kandrat Krapiwa: dramaty: „Chto śmiajecca aposznim”, „Partyzany”, wybrane bajki.
Ćwiczenia mają na celu pogłębienie wiedzy zdobytej podczas wykładu, rozwijanie umiejętności pomagających w zrozumieniu tekstu literackiego.
Szacunkowa liczba godzin, które student powinien poświęcić na opanowanie treści to około 90 (60 godzin zajęć i 30 godzin studiów indywidualnych)
NAKŁAD PRACY STUDENTA – BILANS PUNKTÓW ECTS
Udział w zajęciach 30 godz. wykład + 30 godz. ćwiczenia - 2 ECTS
Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną (w tym przygotowanie do zajęć) : 30 godz. - 1 ECTS
Rodzaj przedmiotu
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
1. WIEDZA:
- zna specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz podstawową terminologię wykorzystywaną w badaniach językoznawczych i literaturoznawczych
- rozpoznaje podstawowe kierunki badań białorutenistycznych
- zna poszczególne etapy rozwoju literatury białoruskiej
- rozpoznaje twórców i poszczególne dzieła literatury białoruskiej, w tym w sposób szczegółowy do lat 80. XX wieku
- zna podstawowe metody analizy i interpretacji literatury w odniesieniu do tradycji białoruskiej
2. UMIEJĘTNOŚCI:
- potrafi analizować dzieła literackie z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów
- potrafi sporządzać samodzielne analizy literackie lub lingwistyczne z wykorzystaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych
- potrafi rozpoznać najważniejsze białoruskie dzieła literackie w tym w sposób szczegółowy powstałe do lat 80. XX wieku i dokonać ich krytycznej analizy i interpretacji
- potrafi ocenić znaczenie dorobku poszczególnych twórców literatury białoruskiej na tle procesu historyczno-literackiego
- potrafi wykorzystywać podstawowe terminy literackie w procesie analizy utworów
- potrafi przygotowywać samodzielne referaty dotyczące zagadnień literaturoznawczych i językoznawczych
- potrafi prezentować poglądy badaczy dotyczące literatury białoruskiej i języka białoruskiego i formułować wnioski dotyczące rozwoju literatury i języka
- potrafi rozpoznawać znaczenie poszczególnych wydarzeń historycznych dla rozwoju literatury białoruskiej i języka białoruskiego
- potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie filologii białoruskiej
- potrafi prawidłowo interpretować rozwój białoruskiej idei narodowowyzwoleńczej i jej odzwierciedlenie w wytworach kultury
3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- potrafi organizować samodzielną oraz grupową pracę dotyczącą analizy problemowej zjawisk kultury związanych z Białorusią
- prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Białorusi
Kryteria oceniania
Przy ocenie końcowej pod uwagę brana będzie aktywność studenta na zajęciach oraz odpowiedź ustna, udzielona na końcu semestru, dotycząca trzech wylosowanych przez studenta pytań, z zakresu całego omówionego podczas zajęć materiału. O ile w przypadku oceny aktywności uwaga będzie skupiona głównie na wnikliwości przeprowadzanej analizy wybranego utworu, o tyle podczas odpowiedzi ustnej – na rozumieniu procesów literaturotwórczych i znajomości omawianych kontekstów literatury.
Forma egzaminu: ustny
W czasie egzaminu zadawane są pytania obejmujące zagadnienia prezentowane w trakcie wykładu i ćwiczeń.
I. Liczba pytań: 3.
II. Punktacja pytań: od 3 do 0.
III. Przelicznik punktów na oceny:
4,5-5 pkt. – dst (3,0)
5,5-6 pkt. – dst+ (3,5)
6,5-7 pkt. – db (4,0)
7,5-8 pkt. – db+ (4,5)
8,5-9 pkt. – bdb (5,0)
9+ pkt. – bdb! (5!)
Pkt. 3
Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki z wykorzystaniem różnych wyznaczników (filozoficznego, światopoglądowego, poetologicznego itp.), przywołuje nazwiska przedstawicieli (również drugoplanowych) wykazuje szczegółową znajomość treści lektur, przeprowadza całościową analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), podaje różne stanowiska badawcze, umieszcza twórczość pisarza i dzieło w procesie historycznoliterackim. Wypowiedź ma charakter spontaniczny, całościowy, przemyślany, student szeroko posługuje się terminologią specjalistyczną.
Pkt. 2
Student: charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje znajomość treści lektur, przeprowadza analizę (odwołując się do gatunku, struktury i treści), umieszcza twórczość pisarza i dzieło w kontekście epoki. Wypowiedź ma charakter płynny, student posługuje się terminologią specjalistyczną.
Pkt. 1
Student: w ograniczonym zakresie, po zadaniu pytań dodatkowych charakteryzuje epokę, okres lub kierunek literacki, wykazuje podstawową znajomość treści lektur, przeprowadza analizę na poziomie podstawowym (odwołując się jedynie do treści), wymienia jedynie niektórych przedstawicieli kierunku i ich dzieła, wskazuje jedynie konstytutywne cechy epoki, okresu lub kierunku literackiego. Wypowiedź jest urywana; składa się z informacji niepowiązanych ze sobą, student wymaga naprowadzania przez egzaminatora.
Wymogi na ocenę 5!
- 3 pkt. za każde pytanie,
- spełnienie wymogów za 3 pkt. oraz dodatkowo: wiedza i umiejętności spoza programu nauczania, znajomość lektur spoza listy lektur, odwołania do literatury światowej.
Zaliczenie z przedmiotu: Historia literatury białoruskiej XX wieku (lata 20.-40.) ćwiczenia
Student ma prawo do 4 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.
Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.
Literatura
1. „Historyja biełaruskaj litaratury XX st., t. 2: 1921-1941; Mińsk 1999
2. Janka Kupała, „Tutejszyja”, Mińsk 2004
3. Janka Kupała, „Pouny zbor tworau”, t. 5, Mińsk 1998
4. Janka Kupała, „Pouny zbor tworau”, t. 8, Mińsk 2002
5. Janka Kupała, „Żywie Biełaruś”, Mińsk 1993
6. Jakub Kołas, „Pieśni żalby. Kazki życcia”, Mińsk 2007
7. Symon-Muzyka, Mińsk 1977
8. Jakub Kołas, „Na rosstaniach”, Mińsk 2000
9. Maksim Harecki, „Wybranyja twory u dwuch tamach”, t. 2, Mińsk 1973
10. Uładzimir Dubouka, „Wybranyja twory u dwuch tamach”, Mińsk 1965
11. Uładzimir Dubouka, „Paleskaja rapsodyja. Wierszy”, Mińsk 1961
12. Michaś Zarecki, „Wiaźmo”, Mińsk 2006
13. Michaś Zarecki, „Kwietka pażoukłaja, apawiadanni, apowieść”,Mińsk 2002
14. Kuźma Czorny, „Wybranyja twory”, Mińsk 2000
15. Kuźma Czorny, „Luba Łuk’janskaja”, Mińsk 1961
16. Andrej Mryj, "Zapiski Samsona Samasuja", Mińsk 1993
17. Kandrat Krapiwa, „Wierszy, bajki, epihramy, paemy”, Mińsk 1974
18. Kandrat Krapiwa, Piesy, Mińsk 1974
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: