Rosyjsko-polskie językoznawstwo kontrastywne 3202-S2WMKJ12o
Nauczanie przedmiotu „Rosyjsko-polskie językoznawstwo kontrastywne” obejmuje ogólną prezentację systemów języka polskiego i rosyjskiego, zagadnienia systemu językowego, normy i uzusu, cech kulturowych itp. oraz ich praktyczne porównanie w odniesieniu do różnych poziomów języka. Omówione zostaną podstawowe zagadnienia dotyczące teorii przekładu, zwłaszcza zagadnienie ekwiwalencji przekładowej.
Zakres tematów:
1. Miejsce gramatyki kontrastywnej wśród nauk pokrewnych. Opis kontrastywny języków a inne rodzaje porównania lingwistycznego (gramatyka historyczno-porównawcza, typologia językowa, lingwistyka arealna). Językoznawstwo kontrastywne a konfrontatywne; gramatyki translacyjne.
2. Podstawowe rodzaje badań kontrastywnych (konfrontatywnych): opis jednokierunkowy (obco-ojczystojęzyczny i ojczysto-obcojęzyczny) i dwukierunkowy (dwustronny kategorialny, typologia dwujęzyczna).
3. Rodzaje analizy kontrastywnej a językoznawstwo czyste (teoretyczne), stosowane, teoria i praktyka nauczania języków obcych, teoria i praktyka przekładu tradycyjnego.
4. Rodzaje odpowiedników międzyjęzykowych (międzyjęzykowe odpowiedniki kategorialne i semantyczne). Komponenty obligatoryjne i zasady ustalania ekwiwalencji międzyjęzykowej. Tertium comparationis a podstawa porównania – znaczenie tych pojęć dla gramatyki kontrastywnej.
5. Pojęcie struktury, normy i uzusu języka; rozróżnienie płaszczyzny języka i tekstu. Strukturalne i uzualno-stylistyczne właściwości odpowiedników międzyjęzykowych.
6. Różne rodzaje ekwiwalencji. Ekwiwalencja denotacyjna, pragmatyczna i stylistyczna.
7. Międzyjęzykowe odpowiedniki tożsamości, różnic pełnych i różnic częściowych.
8. Interferencja międzyjęzykowa (transfer ujemny i transfer dodatni).
9. Ukazanie zróżnicowania metod i rozumienia zadań językoznawstwa kontrastywnego oraz tematyki podejmowanej w badaniach kontrastywnych. Badania kontrastywne a przekład i leksykografia.
10. Opis kontrastywny systemu fonologicznego języka polskiego i rosyjskiego.
11. Opis kontrastywny kategorii imiennych i czasownikowych w języku polskim i rosyjskim.
12. Opis kontrastywny składni języka polskiego i rosyjskiego.
13. Zajęcia podsumowujące.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
- student zna podstawową terminologię z zakresu językoznawstwa kontrastywnego;
- student ma uporządkowaną wiedzę o dyscyplinach językoznawstwa porównawczego;
- student zna zasady przeprowadzania analizy kontrastywnej;
- student posiada wiedzę o możliwościach wykorzystania wyników badań w glottodydaktyce, leksykografii dwujęzycznej i in.;
- student ma wiedzę o podstawowych różnicach pomiędzy systemami fonologicznymi, morfologicznymi (ze szczególnym uwzględnieniem kategorii imiennych i czasownikowych) i syntaktycznymi języka polskiego i rosyjskiego.
Umiejętności:
- student potrafi prawidłowo obrać tertium comparationis w zależności od materiału językowego i celu konfrontacji;
- student wskazuje podstawowe różnice pomiędzy systemami fonologicznymi, morfologicznymi i syntaktycznymi języka polskiego i rosyjskiego;
- student samodzielnie przeprowadza analizę kontrastywną ustalonego materiału języka polskiego i rosyjskiego.
Kompetencje społeczne:
- student potrafi określić priorytety i zaplanować swoją pracę badawczą;
- student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (tradycji językowej) Polski i Rosji.
Kryteria oceniania
Ocena ciągła, test, referat/praca semestralna
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Bartwicka H., Ze studiów konfrontatywno-przekładowych nad językiem polskim i rosyjskim, Warszawa 2006.
2. Bogusławski A., Problem tertium comparationis w porównaniu lingwistycznym, „Kwartalnik Neofilologiczny”, 1976, nr 3.
3. Bogusławski A., Karolak S., Gramatyka rosyjska w ujęciu funkcjonalnym, Warszawa 1973.
4. Fontański H., Rodzaje podstaw funkcjonalno-semantycznych w opisie konfrontatywnym, [w:] Semantyka w badaniach konfrontatywnych języka rosyjskiego i polskiego, pod red. M. Blicharskiego, Katowice 1980, 7-15.
5. Gak V.G., Sopostavitel’naja leksikologija, Moskva, 1977.
6. Gak V.G., O kontrastivnoj lingvistike, [w:] Novoje v zarubežnoj lingvistike, vyp. 25, Kontrastivnaja lingvistika, Moskva, 1989.
7. Gasek B., Leksiko-semantičeskaja interferencija v processe perevoda, Wrocław 2012.
8. Gramatyka konfrontatywna języka polskiego i rosyjskiego. Materiały Konferencji Naukowej, Łódź 1976.
9. Grochowski L., Interferencja językowa z psychologicznego i lingwistycznego punktu widzenia a proces nauczania języka rosyjskiego, [w:] Polska myśl glottodydaktyczna 1945-1975, pod red. F. Gruczy, Warszawa 1979.
10. Jarceva V.N., Kontrastivnaja grammatika, Moskva, 1981.
11. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, pod red. E. Tabakowskiej, Kraków 2001 (rozdz. Porównywanie języków: socjologia języka, typologia języków i językoznawstwo kontrastywne).
12. Mečkovskaja N.B., Obščeje jazykoznanije. Strukturnaja i social’naja tipologija jazykov, Moskva, 2009.
13. Platkow A., Gramatyka translacyjna a gramatyka kontrastywna, [w:] Gramatyki translacyjne, pod red. J. Lukszyna, wyd. TOPOS, Warszawa 1996, 40-46.
14. Polsko-rosyjskie językoznawstwo konfrontatywne. Wybór materiałów, oprac. J. Wawrzyńczyk, Łódź 1978.
15. Problemy izučenija otnošenij ekvivalentnosti v slavjanskich jazykach, red. S. Siatkowski i T.S. Tichomirova, Moskva, 1997.
16. Semantyka w badaniach konfrontatywnych języka rosyjskiego i polskiego, pod red. M. Blicharskiego, Katowice 1980.
17. Siatkowski S., Strukturalne i uzualno-stylistyczne właściwości odpowiedników międzyjęzykowych, „Slavia Orientalis”, 1978, nr 3.
18. Siatkowski S., K probleme adekvatnosti perevoda, „Slavia Orientalis”, 1980, nr 1-2.
19. Siatkowski S., Założenia językoznawstwa konfrontatywnego, [w:] Nauczanie języka rosyjskiego a językoznawstwo i psychologia, pod red. S. Siatkowskiego, Warszawa 1976, 1986.
20. Wójcik T., Zagadnienia teoretyczne polsko-rosyjskiej gramatyki kontrastywnej, Kielce 1977.
21. Zabrocki L., Podstawowe problemy gramatyki konfrontatywnej, [w:] Polska myśl glottodydaktyczna 1945-1975, pod red. F. Gruczy, Warszawa 1979.
22. Zmarzer W., Podstawy analizy konfrontatywnej języków pokrewnych, Warszawa 1992.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: