Teorie i metody badań lingwistycznych I 3202-S2SPJ11o

Teorie i metody badań lingwistycznych I są zajęciami przeznaczonymi dla studentów zainteresowanych trendami rozwojowymi w obrębie współczesnej lingwistyki. Studenci powinni być przygotowani na pogłębianie wiedzy lingwistycznej. Przedmiot jest poświęcony problematyce rozwoju kierunków lingwistycznych w XX i XXI wieku. Zostaną zaprezentowane kluczowe kierunki w językoznawstwie współczesnym, a także najważniejsze teorie lingwistyczne i najsłynniejsi ich twórcy. Pierwsze zajęcia poświęcone zostaną powtórzeniu pojęć lingwistycznych, sprecyzowane zostaną podstawowe metody badawcze, stosowane w językoznawstwie, takie jak metoda dedukcyjna, indukcyjna, hipotetyczno-dedukcyjna. Omówione będą podziały i odrębne typy badań w językoznawstwie, oraz podział na językoznawstwo ogólne i szczegółowe. Zasadnicza tematyka zajęć będzie poświęcona językoznawstwu strukturalnemu. Cechą badań strukturalnych jest wykrywanie abstrakcji, wydzielanie tego, co w systemie języka może być stałe, a co wariantywne. Nade wszystko są to badania synchroniczne struktur językowych, rozumianych jako system powiązanych ze sobą kategorii. Współczesne teorie lingwistyczne w pewnych sytuacjach pozostają izolowanymi koncepcjami, a w innych dają początek szkołom lingwistycznym. Zajęcia są przeglądem i teorii i szkół. ”Teorie i metody…” obejmują teorie współczesne i cykl zajęć rozpoczyna się od prekursorskiej Szkoły Kazańskiej, której twórcami są J. N. Baudouin de Courtenay i Mikołaj Kruszewski. Zostaną omówione założenia szkoły, a także teoria fonologiczna, która legła u podstaw fonologii współczesnej. Z kolei zaprezentowana będzie teoria Ferdynanda de Saussure’a jako podstawa i stymulacja współczesnych badań strukturalnych, synchronicznych. Następnie omówione będą teorie Szkoły Praskiej , której członkami byli naukowcy z wielu krajów , owocem ich współpracy były teorie z wielu dziedzin od fonetyki i fonologii po gramatykę i stylistykę funkcjonalną. Pod uwagę będą wzięte prace Jakobsona, Trubieckiego, Mathesiusa i innych. Następnie scharakteryzowana będzie Szkoła Londyńska i działalność jej twórców Firtha i Hallidaya. Wiele uwagi poświęcimy też strukturalnym szkołom amerykańskim. Od badań początkowych, prowadzonych pod wpływem behawioryzmu, poprzez teorię Sapira i Whorfa, następnie szkołę Bloomfielda, tzw. neobloomfieldowców, aż po teorie generatywno-transformacyjne Chomskyego i teorie stratyfikacyjne. Teorie szkół amerykańskich kończą zajęcia semestru zimowego.