Staroobrzędowcy - historia, kultura, język 3202-S1WST11o
1. Reforma patriarchy Nikona. Rozłam w cerkwi prawosławnej. Powstanie ruchu staroobrzędowego.
2. Filozofia i doktryna staroobrzędowców. Czołowi przedstawiciele ruchu staroobrzędowego.
3. Najważniejsze nurty ruchu staroobrzędowego. Struktury organizacyjne staroobrzędowców.
4. Zarys dziejów staroobrzędowców od końca XVII do poł. XX w.
5. Staroobrzędowcy i państwo. Udział staroobrzędowców w powstaniach i ruchu rewolucyjnym.
6. Geografia starowierskiej migracji. Staroobrzędowcy w Rosji i poza jej granicami.
7. Najważniejsze ośrodki ruchu staroobrzędowego. Starowierskie klasztory.
8. Mentalność i etyka staroobrzędowców. Struktura społeczna i życie codzienne wspólnoty staroobrzędowej.
9. Literatura staroobrzędowców od XVII do pocz. XX w.
10. Sztuka sakralna staroobrzędowców. Ikony, śpiew liturgiczny, architektura.
11. Obrzędy religijne u staroobrzędowców i ich kultura ludowa.
12. Sytuacja językowa wspólnot staroobrzędowych poza granicami Rosji.
13. Gwary staroobrzędowców w warunkach interferencji międzyjęzykowej. Dwujęzyczność staroobrzędowców.
14. Zarys historii staroobrzędowców w Polsce. Staroobrzędowcy w północno-wschodniej Polsce jako przykład wyspy językowo-kulturowej.
15. Aktualna sytuacja rosyjskich staroobrzędowców. Staroobrzędowcy wobec problemów współczesności.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
− student ma uporządkowaną wiedzę z zakresu historii, kultury i filozofii ruchu staroobrzędowego;
− student zna genezę ruchu staroobrzędowego, najważniejsze wydarzenia z dziejów staroobrzędowców oraz specyfikę ich relacji z władzami państwowymi,
− student zna założenia doktryny starowierskiej, spuściznę kulturową staroobrzędowców, główne ośrodki i wspólnoty starowierskie w Rosji i poza jej granicami,
− student ma szczegółową wiedzę na temat mentalności i etyki staroobrzędowców, zna ich obrzędowość religijną oraz tradycyjną kulturę ludową;
− student ma szczegółową wiedzę z zakresu dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich oraz ich języka i kultury;
− student zna aktualną sytuację staroobrzędowców w Rosji i poza jej granicami oraz problemy, z jakimi się oni obecnie zmagają,
– student zna wybrane prace naukowe dotyczące historii, kultury i języka staroobrzędowców.
Umiejętności:
− student w sposób szczegółowy charakteryzuje najważniejsze wydarzenia z historii ruchu staroobrzędowego i umieszcza je w szerszym kontekście historycznym,
− student wyjaśnia, na czym polega filozofia i doktryna ruchu staroobrzędowego, wskazuje różnice między poszczególnymi nurtami starowierskimi,
− student wyjaśnia, jak układały się relacje staroobrzędowców z władzami państwowymi,
− student wskazuje czołowych przedstawicieli ruchu staroobrzędowego oraz najważniejsze ośrodki starowierskie,
– student szczegółowo wyjaśnia, na czym polega specyfika obrzędów religijnych u staroobrzędowców, ich sztuki sakralnej ich kultury ludowej,
– student wyjaśnia, na czym polega interferencja międzyjęzykowa, stosuje podstawową terminologię językoznawczą z zakresu kontaktów językowych oraz dialektologii; potrafi identyfikować konkretne zjawiska językowe;
– student potrafi wyszukiwać informacje z różnych źródeł na temat omawianych zagadnień.
Kompetencje społeczne:
− student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, oraz potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę,
− student ma świadomość potrzeby ustawicznego kształcenia,
− student ma pogłębioną świadomość potrzeby poszanowania odmiennych kultur, poglądów i postaw, jak również poszanowania religii i tradycji mniejszości wyznaniowych i etnicznych,
− student potrafi w sposób precyzyjny i zrozumiały wyrażać swoje myśli.
Kryteria oceniania
1. Nakład pracy studenta.
30 h – konwersatorium (1 ECTS), 30h – przygotowanie do zajęć (1 ECTS), 30h – przygotowanie do testu zaliczeniowego (1 ECTS).
30 h – classes, 30 h – individual preparation for each class, 30 h – preparation for the final written exam
2. Metody i kryteria oceniania.
Test zaliczeniowy.
Zasady punktacji i oceniania:
I. Liczba pytań: 100.
II. Punktacja pytań: 1.
III. Przelicznik punktów na oceny:
0-64 = 2
65-71 = 3,0
72-77 = 3,5
78-83 = 4,0
84-90 = 4,5
91-100 = 5,0
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
I. Grek-Pabisowa, Staroobrzędowcy. Szkice z historii, języka, obyczajów, Warszawa 1999.
E. Iwaniec, Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich XVII-XX w., Warszawa 1977.
E. Przybył, W cieniu antychrysta. Idee staroobrzędowców w XVII w., Kraków 1999.
A. Zielińska, Wielojęzyczność staroobrzędowców mieszkających w Polsce, Warszawa 1996.
U. Cierniak, Literacki wymiar kultury religijnej staroobrzędowców, Częstochowa 1997.
M. Głuszkowski, Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń 2011, s. 76-113.
С. В. Таранец, Старообрядчество в российской империи (конец XVII - начало XX века), t. 1, 2012.
С. В. Таранец, Старообрядчество в российской империи (конец XVII - начало XX века), t. 2, 2013.
С. В. Таранец (ред.), Судьба старообрядчества в XX-начале XXI вв.: история и современность. Сборник научных трудов и материалов, вып. 6, 2013.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: