Język staro-cerkiewno-słowiański 3202-S1OSCS22o
Na zajęciach omawiana jest następująca problematyka:
I. z zakresu fonetyki:
1.Objaśnienie terminu; powstanie języka scs.; działalność Cyryla i Metodego; pismo i piśmiennictwo; język scs. na tle innych języków słowiańskich i indoeuropejskich; stosunek języka scs. do języka prasłowiańskiego.
2.Charakterystyka systemu fonetycznego okresu wczesnej wspólnoty prasłowiańskiej (1500 p.n.e.- II w. p.n.e.): rozszczepienie sonantów na grupy *ŭr, *ĭr, *ŭl, *ĭl. Prawo przejścia *s w *ch(x). Palatalizacja I. Wpływ j na poprzedzające spółgłoski. Zmiany w systemie wokalicznym.
3.Charakterystyka procesów fonetycznych języka prasłowiańskiego okresu późnej wspólnoty prasłowiańskiej (II w. p.n.e.- VI w. n.e.): Prawo sylab otwartych i jego następstwa – zanik spółgłosek wygłosowych; przesunięcie granic sylaby i uproszczenie grup spółgłoskowych; rozwój grup *tl, *dl na Słowiańszczyźnie; monoftongizacja dyftongów; Palatalizacja II i zmiany w grupach *kvoį-, *gvoį-; powstanie samogłosek nosowych: powstanie nowych sonantów; palatalizacja III; grupy przestawkowe *or ˃ ra//ro, *ol ˃la//lo; przekształcenie grup *tort, *tolt, *tert, *telt. Utrata interwokalnego *j, upodobnienie i ściągnięcie samogłosek. Przekształcenie *tj, *dj. Zmiana w nagłosie wyrazów rozpoczynających się na samogłoskę. Utrata sonantów.
4.Rozpad wspólnoty językowej prasłowiańskiej – ukształtowanie się trzech zespołów językowych (VI-IX/X w.). Charakterystyka i los jerów w języku scs.
II. z zakresu morfologii:
1.Rzeczownik – charakterystyka ogólna, typy deklinacji;
2.Zaimek - podział i odmiana;
3.Przymiotnik – charakterystyka ogólna, typy deklinacji, stopniowanie;
4.Liczebnik – odmiana;
5.Czasownik – ogólna charakterystyka ; znaczenie poszczególnych czasów; tematy czasownika; podział na koniugacje; czasowniki atematyczne; czas teraźniejszy; tryb rozkazujący; aoryst; imperfectum; imiesłowy; futura; perfectum; plusquamperfectum; conditionalis; supinum.
III. Z zakresu składni:
dativus absolutus; dativus cum infinitivo; accusativus cum infinitivo.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
- zna genealogię języków w Europie, w szczególności języków słowiańskich
- zna i rozumie podstawowe zasady lingwistycznej analizy tekstu s-c-s na poziomie fonetycznym, morfologicznym, leksykalnym i składniowym;
UMIEJĘTNOŚCI:
- rekonstruuje stan fonetyki prasłowiańskiej i porównuje zjawiska fonetyczne scs. z odpowiednimi zjawiskami języku rosyjskim i polskim;
- potrafi czytać ze zrozumieniem teksty scs.;
- potrafi analizować teksty scs. pod względem językowym;
- potrafi tłumaczyć na język polski i współczesny rosyjski tekst staro-cerkiewno-słowiański ;
- rozpoznaje cerkiewizmy we współczesnych tekstach rosyjskich;
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- potrafi współdziałać i pracować w grupie.
Szacunkowa, całkowita liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:
- ćwiczenia = 30 godz.
- samodzielne przygotowanie do ćwiczeń oraz testów = ok. 25-30 godz.
RAZEM ok. 55-60 godz.
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie sprawdzianów śródsemestralnych.
W trakcie semestru zostaną przeprowadzone cztery sprawdziany, dotyczące następujących zagadnień:
1) fonetyka:
a) test jedno- i wielokrotnego wyboru, sprawdzający znajomość terminologii i wiedzę teoretyczną, a także zadania sprawdzające umiejętność przeprowadzenia przekształceń fonetycznych w języku prasłowiańskim i starosłowiańskim;
b) sprawdzian z zadaniami otwartymi rozszerzonej odpowiedzi dotyczącymi następstw działania prawa sylab otwartych oraz różnic dialektalnych między trzema grupami języków słowiańskich
2) morfologia:
a) test jedno- i wielokrotnego wyboru, sprawdzający znajomość terminologii i wiedzę teoretyczną dotyczącą części mowy w językach prasłowiańskim i starosłowiańskim;
b) sprawdzian polegający na analizie morfologicznej tekstu starosłowiańskiego.
Łącznie za sprawdziany można uzyskać 100 pkt. Przelicznik punktów na oceny:
3,0 (dst) – 51-60 pkt.
3,5 (dst+) – 61-70 pkt.
4,0 (db) – 71-80 pkt.
4,5 (db+) – 81-90 pkt.
5,0 (bdb) – 91-100 pkt.
5! (bdb+) – ocenę może uzyskać student, który na podstawie sprawdzianów uzyskał ocenę 5,0 oraz wykazał się ponadprzeciętną aktywnością na zajęciach (np. dodatkowy referat, prezentacja itp.).
Szacunkowa, całkowita liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:
- ćwiczenia = 30 godz., (1 ECTS)
- samodzielne przygotowanie do ćwiczeń oraz testów = ok. 25-30 godz. (1 ECTS)
RAZEM ok. 60 godz. (2 ECTS)
Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Bartula Cz. Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym. Warszawa 1981.
Chaburgajew G. Starosławianskij jazyk. M.,1986.
Diemient’jew A. Sbornik zadacz i uprażnienij po starosławianskomu jazyku. M.,1975.
Friedelówna T.,Łapicz Cz. Język staro-cerkiewno-słowiański. Toruń 1997.
Gorszkow A. Starosławianskij jazyk. M.,1963.
Gorszkowa K., Chmielewskaja T. Sbornik uprażnienij po starosławianskomu jazyku. M.,1985.
Iwanowa T. Starosławianskij jazyk. M.,1977.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa 1984.
Riemniewa M. Starosławianskij jazyk .M.,2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: