Historia literatury rosyjskiej (od 1945 r. do czasów najnowszych) 3202-S1OLR32e
1.Dziesięciolecie powojenne (1945 – 1953). Polityka władz wobec kultury i jej twórców. Teoria bezkonfliktowości i schematyzm (P. Pawlenko, S. Babajewski). Tematyka wojenna w twórczości W. Niekrasowa, A. Fadiejewa, B. Polewoja.
2. Odwilż po śmierci Stalina (1953). XX Zjazd partii i jego znaczenie dla rozwoju kultury. Hasło szczerości w literaturze. Pozytywne przejawy Odwilży i pierwsze „przymrozki” („sprawa” B. Pasternaka).
3. Literatura okresu Odwilży. 3.1. Proza o tematyce wojennej: frontowa opowieść liryczna (B. Okudżawa, J. Bondariew, G. Bakłanow; ujęcia epickie (K. Simonow „Żywi i martwi”, W. Grossman „Życie i los”). Opowiadanie M. Szołochowa „Los człowieka” (problematyka i poetyka). 3.2. Młodzieżowa proza spowiednicza: W. Aksionow, A. Kuzniecow, A. Gładilin. Typ bohatera, język, temat ojców i dzieci, nowa stylistyka. 3.3 Poezja estradowa (tzw. głośna liryka początku lat 60.: J. Jewtuszenko, A. Wozniesienski. Liryka cicha: N. Rubcow. 3.4. Poezja bardów – B. Okudżawa, A. Galicz, W. Wysocki (tzw. piosenka autorska). Poetyka i tematyka.
4. Literatura łagrowa: 4.1. A. Sołżenicyn, „Jeden dzień Iwana Denisowicza” (1962) – typ bohatera, stosunek do pracy i innych więźniów (idealny niewolnik czy mąż sprawiedliwy). „Archipelag GUŁag” - epopeja dochodzenia literackiego, encyklopedia życia łagrowego, nowatorstwo formy, funkcja przywracania pamięci o ofiarach systemu. 4.2. Wizja łagru w „Opowiadaniach kołymskich” W. Szałamowa (łagier jako doświadczenie wyłącznie negatywne). 4.3. Inne utwory prozy łagrowej – „Wierny Rusłan” G. Władimowa.. 4.4. Nurt wspomnieniowy.
5. Trzecia fala emigracji – główni reprezentanci, ośrodki. W. Maksimow i jego czasopismo „Kontynent”, satyrycy – W. Wojnowicz i S. Dowłatow.
6. Proza wiejska, jej geneza (W. Owieczkin i jego reportaże, „Zagroda Matriony” A. Sołżenicyna) i nurty (opisowo-historyczny i liryczny). Twórczość W. Tiendriakowa, W. Szukszyna, W. Astafjewa, W. Biełowa.
7. Proza urbanistyczna – moskiewski cykl J. Trifonowa. Typ bohatera – konformisty, mikrokosmos miasta. Analiza opowieści „Dom nad rzeką Moskwą”.
8. Josif Brodski i jego świat poetycki. Tradycje angielskiej poezji metafizycznej („Wielka elegia dla Johna Donne’a”). Motywy twórczości. Twórczość eseistyczna.
9. Dramaturgia lat 60. Nowatorstwo dramatów A. Wampiłowa. Nurt postwampiłowowski. Twórczość A. Kolady.
10. „Inna literatura” i jej kierunki:
10.1. Rosyjski postmodernizm, etapy jego rozwoju, nowatorstwo tematyczno-formalne. „Moskwa – Pietuszki” Wieniedicta Jerofiejewa jako pratekst rosyjskiego postmodernizmu. Konceptualizm moskiewski. Twórczość W. Sorokina i W. Pielewina.
10.2. Nowy realizm i jego przedstawiciele – L. Pietruszewska, W. Makanin, Z. Prilepin.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu wykładu student:
[wiedza]
- zna reprezentatywne dla tego okresu zjawiska, kierunki i nurty literatury powstającej w kraju i na emigracji;
- zna przedstawicieli nurtów i kierunków literatury rosyjskiej danego okresu, ma wiedzę o ich twórczości;
- zna hierarchię literackich i kulturowych wartości danego okresu oraz rozumie przyczyny zachodzących w nim przemian.
[umiejętności]
- potrafi scharakteryzować proces historycznoliteracki i zjawiska reprezentatywne dla literatury tego okresu oraz umie zdefiniować ich kontekst społeczny, kulturowy i polityczny;
- umie rozpoznać, interpretować i analizować wybrane utwory pisarzy reprezentatywnych dla danego okresu;
- potrafi określić miejsce i rolę literatury rosyjskiej w literaturze światowej.
[kompetencje społeczne]
- ma potrzebę pogłębiania wiedzy o literaturze rosyjskiej po roku 1945 przy pomocy różnych źródeł;
- ma świadomość osiągnięć literatury rosyjskiej tego okresu oraz ich znaczenia dla rozwoju literatury światowej.
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny: liczba pytań – 15; maksymalna liczba punktów – 45; 3,0 – punkty 25-21; 3,5 – punkty 26-30; 4,0 – punkty 35-31; 4,5 – punkty 40-36; 5,0 – punkty 45-41; 5! – student powinien uzyskać maksymalną liczbę punktów, a ponadto wykazać się wiedzą wykraczającą poza ramy programu, umiejętnością samodzielnej interpretacji utworów i szczegółową znajomością lektur obowiązujących w danym semestrze oraz częściową znajomością lektur uzupełniających (50%).
4 ECTS (wykład i ćwiczenia – 60 godz.; samodzielne przygotowanie do zajęć – 30 godz.; przygotowanie do testu i egzaminu – 30 godz.)
Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I
W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Classroom oraz innych zalecanych przez UW.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Podręczniki, prace zbiorowe, monografie:
1. Emigracja i tamizdat. Szkice o współczesnej prozie rosyjskiej, red. L. Suchanek, Kraków 1993.
2. Sylwetki współczesnych pisarzy rosyjskich, red. P. Fast, L. Rożek, Katowice 1994.
3. G. Porębina, S. Poręba, Historia literatury rosyjskiej 1917-1991, Katowice 1994.
4. A. Wołodźko, Pasierbowie Rosji. O prozaikach Trzeciej Emigracji, Warszawa 1995.
5. Historia literatury rosyjskiej XX wieku. Praca zbiorowa pod redakcją A. Drawicza, Warszawa 1997.
6. J. Sałajczykowa, Dziesięciolecie przemian. Proza rosyjska lat 1985-1995, Gdańsk 1998.
7. G. Nefagina, Russkaâ proza vtoroj poloviny 80-h i načala 90-h godov XX veka, Minsk 1998.
8. J. Sałajczykowa, Literatura rosyjska XX wieku. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2001.
9. A. Wołodźko-Butkiewicz, Od pieriestrojki do laboratoriów netliteratury. Przemiany we współczesnej prozie rosyjskiej. Warszawa 2004.
Słowniki, leksykony:
1. W. Kasack, Leksykon literatury rosyjskiej XX wieku, Wrocław 1996.
2. Russkie pisateli 20 veka. Biografičeskij slovar’. Glav. red. i sostav. P.A. Nikolaev, Moskva 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: