Gramatyka opisowa języka rosyjskiego (Fonetyka i fonologia. Leksykologia) 3202-2ZZGRFL1E2
Wykład ma za zadnie przedstawić systematyczną wiedzę niezbędną do zaliczenia przedmiotu.Tematyka wykładu obejmuje następujące zagadnienia: pojęcie współczesnego rosyjskiego języka literackiego; dyscypliny językoznawcze; fonetyka i fonologia: przedmiot fonetyki jako dyscypliny naukowej; jednostki fonetyczne; budowa i działanie aparatu mowy człowieka; akustyczny aspekt opisu głosek; artykulacyjny aspekt opisu głosek, system wokaliczny, system konsonantyczny; akcent; sylaba; żywe i historyczne wymiany głosek; zasady transkrypcji fonetycznej; fonologia jako nauka; fonem jako bazowa fonologiczna jednostka języka w ujęciu moskiewskiej, leningradzkiej (petersburskiej) i praskiej szkoły fonologicznej; fonem a głoska; szereg fonemów, silne i słabe pozycje fonemów, zasady transkrypcji fonologicznej; leksykologia i leksykografia: leksykologia i leksykografia jako dyscypliny językoznawcze; słowo jako podstawowa jednostka języka; semantyczna struktura słowa; metody opisu znaczeń leksykalnych; pojęcia: synonimu, antonimu, homonimu, hiperonimu; leksyka współczesnego języka rosyjskiego z punktu widzenia stylistyki; rozwój historyczny leksyki współczesnego języka rosyjskiego; frazeologia i jej jednostki; typy słowników lingwistycznych; słowniki języka rosyjskiego.Ćwiczenia mają za zadanie pogłębiać wiedzę wyniesioną z wykładu, dać jej zastosowanie praktyczne, mobilizować studentów do aktywności i systematycznej pracy. Studenci uczą się obserwować pracę własnego aparatu artykulacyjnego i wykorzystują tę umiejętność do artykulacyjnej charakterystyki głosek rosyjskich. Tekst jest obiektem analizy fonetycznej: studenci wyodrębniają i określają podstawowe jednostki fonetyczne: głoski, sylaby, słowa fonetyczne, syntagmy i frazy oraz akcent i intonację, transkrybują teksty, uwzględniając koartykulację dźwięków. Na ćwiczeniach z zakresu leksykologii studenci nie tylko analizują systemowość leksyki, ale też zdobywają praktyczną umiejętność wykorzystania do różnych celów słowników lingwistycznych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po zakończeniu procesu uczenia się student: zna stosunek fonetyki i fonologii oraz leksykologii i leksykografii do innych dyscyplin językoznawczych, opisuje budowę i działanie aparatu mowy człowieka, definiuje i charakteryzuje jednostki fonetyczne, wymienia cechy artykulacyjne głosek rosyjskich i rozpoznaje głoski na podstawie ich cech artykulacyjnych, klasyfikuje głoski rosyjskie na podstawie ich cech akustycznych i artykulacyjnych, zna alfabet fonetyczny i potrafi transkrybować teksty, stosuje wiedzę o koartykulacji głosek przy transkrypcji fonetycznej, opisuje założenia szkół fonologicznych i wskazuje różnice pomiędzy nimi, wskazuje różnice pomiędzy głoską, fonemem i literą, posługuje się różnymi rodzajami słowników w zależności od potrzeb, wymienia najważniejsze typy słowników języka rosyjskiego oraz ich tytuły i autorów, potrafi wyjaśnić, w jakiej sytuacji przydatny jest konkretny typ słownika, potrafi wyjaśnić znaczenie i prawidłowo użyć w kontekście wyrażenie frazeologiczne, znajduje synonim lub antonim dla zadanego leksemu i wskazuje różnice pomiędzy wyrazami bliskoznacznymi.
Kryteria oceniania
Końcowy egzamin, do którego student dopuszczony jest na podstawie zaliczenia ćwiczeń, przeprowadzony w formie pisemnej składa się z następujących części: transkrypcja fonetyczna tekstu, pytania otwarte, pytania do uzupełnienia/wyboru.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Grzybowski S., Zarys fonetyki opisowej języka rosyjskiego (wraz z ćwiczeniami), wyd. UMK, Toruń 2007.
2. Grzybowski S., Ćwiczenia z fonetyki opisowej języka rosyjskiego, Toruń 1999.
3. Gramatyka opisowa współczesnego języka rosyjskiego, Fonetyka, Fonologia, Pismo, red. A. Bartoszewicz, J. Wawrzyńczyk, cz. 1, Warszawa 1987.
4. Matusevič M.I., Sovremennyj russkij jazyk. Fonetika, Moskva 1976.
5. Musatov V.N., Russkij jazyk. Fonetika. Fonologija. Orfoepija. Grafika. Orfografija, Moskva 2006.
6. Panov M.V., Sovremennyj russkij jazyk. Fonetika, Moskva 1979.
7. Russkaja grammatika, red. N. J. Švedova, t. I, Moskva 1980.
8. Šmelev D.N., Sovremennyj russkij jazyk. Leksika, Moskva 1977.
9. Šmelev D.N., Problemy semantičeskogo analiza leksiki, Moskva 1983.
10. Šanskij N.M., Leksikologija sovremennogo russkogo jazyka, Moskva 1993.
11. Bol’šoj enciklopedičeskij slovar'. Jazykoznanije, Moskva 1998.
12. Russkij jazyk: Enciklopedija, red. J. N. Karaulov, Moskva 1997
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: