Kierunki i teorie w lingwistyce wspólczesnej 3202-2ZUSPJ1E

Kierunki i teorie w lingwistyce współczesnej są zajęciami obowiązkowymi dla studentów językoznawczego seminarium magisterskiego. Studenci tego seminarium po ukończeniu bloku zajęć językoznawczych potrafią już definiować pojęcia gramatyczne, znają terminologię językoznawczą, potrafią kojarzyć fakty językowe i wiązać teorię z praktyką językową. Są przygotowani na pogłębianie wiedzy lingwistycznej. Zajęcia trwają przez cały rok akademicki, w semestrze zimowym i letnim. Zajęcia w trybie konwersatoryjnym. Wymiar zajęć 18 godz. Przedmiot jest poświęcony problematyce rozwoju kierunków lingwistycznych w XX i XXI wieku. Zostaną zaprezentowane kluczowe kierunki w językoznawstwie współczesnym, a także najważniejsze teorie lingwistyczne i najsłynniejsi ich twórcy. Pierwsze zajęcia poświęcone zostaną powtórzeniu pojęć lingwistycznych, sprecyzowane zostaną podstawowe metody badawcze, stosowane w językoznawstwie, takie jak metoda dedukcyjna, indukcyjna, hipotetyczno-dedukcyjna. Omówione będą podziały i odrębne typy badań w językoznawstwie,oraz podział na językoznawstwo ogólne i szczegółowe. Zasadnicza tematyka zajęć będzie poświęcona językoznawstwu strukturalnemu. Cechą badań strukturalnych jest wykrywanie abstrakcji, wydzielanie tego, co w systemie języka może być stałe , a co wariantywne. Nade wszystko są to badania synchroniczne struktur językowych, rozumianych jako systen powiązanych ze sobą kategorii. Współczesne teorie lingwistyczne w pewnych sytuacjach pozostają izolowanymi koncepcjami, a w innych dają pocaztek szkołom lingwistycznym. Zajęcia są przeglądem i teorii i szkół.”Kierunki w lingwistyce” obejmuja teorie współczesne i cykl zajęć rozpoczyna się od prekursorskiej Szkoły kazańskiej, której twórcami są J.N. Baudouin de Courtenay i Mikołaj Kruszewski. Zostaną omówione założenia szkoły,a także teoria fonologiczna, która legła u podstaw fonologii współczesnej. Z kolei zaprezentowana będzie teoria Ferdynanda de Saussurea jako podstawa i stymulacja współczesnych badań strukturalnych, synchronicznych. Następnie omówione będą teorie Szkoły Praskiej, której członkami byli naukowcy z wielu krajów, owocem ich współpracy były teorie z wielu dziedzin od fonetyki i fonologii po gramatykę i stylistykę funkcjonalną. Pod uwagę będą wzięte prace Jakobsona, Trubeckiego, Mathesiusa i innych. Następnie scharakteryzowana będzie Szkoła Londyńska i działalność jej twórców Firtha i Hallidaya.Wiele uwagi poświęcimy też strukturalnym szkołom amerykańskim. Od badań początkowych prowadzonych pod wpływem behawioryzmu, poprzez teorię Sapira i Wortha, następnie szkołę Bloomfielda, tzw. neobloomfieldowców, aż po teorie generatywno-transformacyjne Chomskyego i terrie stratyfikacyjne. Omówione będą też osiągnięcia lingwistów rosyjskich, polskich i wybranych europejskich. Z prac i teorii rusycystycznych zostaną zaprezentowane sylwetki uczonych, zwykle reprezentantów szkół Peterburskiej lub Moskiewskiej Mieszczaninowa, Szczerby, Trubeckiego, Poliwanowa, a także Winogradowa, Awanesowa, Mielczuka i Apresjana. Lingwiści polscy i ich teorie będą zaprezentowani poprzez prace Doroszewskiego, Kuryłowicza, Bralczyka, Buttlerowej, Saloniego, Bogusławskiego i Wierzbickiej. Omówiona będzie także teoria semantyczna Lyonsa, semiotyka i działalność Eco oraz kognitywizm reprezentowany poprzez prace Taylora, Tabakowską .