Historia literatury rosyjskiej (I połowa XIXw.) 3202-1DZLR1E2
Wykład ma za zadanie pokazać istotę romantyzmu rosyjskiego w okresie „złotego wieku” lat 10-30, a także wczesnego realizmu lat 40, tak zwanej „szkoły naturalnej”. Ćwiczenia polegają na analizie i interpretacji wybranych dzieł literackich pierwszej połowy XIX wieku w różnych ujęciach.
Zagadnienia szczegółowe:
1. Nurty literacki na początku XIX w. Neoklasycyzm K. Batiuszkowa. Preromantyzm W. Żukowskiego. Realizm oświeceniowy A. Gribojedowa: komedia Mądremu biada.
2. Romantyzm rosyjski (1816-1842). Estetyka romantyzmu rosyjskiego wobec romantyzmu europejskiego. Trzy fazy romantyzmu w Rosji. Twórczość dekabrystów.
3. Aleksander Puszkin. Życie. Periodyzacja twórczosci. Okres licealny i petersburski, udział w „Arzamasie”. Tradycja i nowatorstwo poematu romantycznego Rusłan i Ludmiła.
4. Zesłanie: liryka i „poematy południowe” (Jeniec Kaukazu, Fontanna Bachczyseraju, Cyganie). Typ bohatera bajronicznego.
5. Tragedia romantyczna Borys Godunow. Historyzm. Małe tragedie: tematy europejskie (Mozart i Salieri). Historiozofia Puszkina w poematach: Połtawa; Jeździec miedziany.
6. Powieść poetycka Eugeniusz Oniegin jako „encyklopedia życia rosyjskiego”; ewolucja od romantyzmu ku realizmowi. Proza Puszkinowska: problem realizmu, historyzmu, folkloryzacji (Opowieści Biełkina. Dama pikowa. Córka kapitana).
7. Poeci Plejady Puszkinowskiej (P. Wiaziemski, N. Jazykow, A. Kolcow, in.): motywy, gatunki, stylistyka utworów.
8. Lata 30. w literaturze rosyjskiej (1825-1842). Ideologia „narodowości oficjalnej”. Poezja. Proza. Dramaturgia. Publicystyka.
9. Michał Lermontow jako poeta romantyczny. Dramaturgia: Maskarada.
10. Poematy romantyczne: Demon, Mcyri. Powieść Bohater naszych czasów. Psychologizm.
11. Mikołaj Gogol. Życie. Periodyzacja twórczości. Proza romantyczna: Wieczory na futorze koło Dikańki. Petersburski tekst: Opowieści petersburskie.
12. „Śmiech przez łzy”: komedia Rewizor. Martwe dusze jako satyra na rosyjskie społeczeństwo. Idea mesjanizmu.Twórczy kryzys. Publicystyka.
13. Lata 40. Realizm. „Szkoła naturalna” w literaturze rosyjskiej. Gogol jako prekursor „szkoły naturalnej”. Bielinski - główny teoretyk „szkoły naturalnej”. Metodologia szkoły. Fizjologia Petersburga. Petersburskij sbornik. Szkic fizjologiczny.
14. Proza „naturalnej szkoły”.
F.Dostojewski (Biedni ludzie), A. Hercen (Kto winien?), I. Turgieniew (Zapiski myśliwego).
15. „Epoka mrocznego siedmiolecia” (1848-1855). Słowianofile i okcydentaliści w rosyjskiej filozofii, historii myśli społecznej, literaturze i krytyce literackiej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po wysłuchaniu wykładów student:
- zna fakty z epoki, zarówno historyczne jak literackie;
- zna treść lektur;
- umie opisać mechanizmy rozwoju literatury rosyjskiej pierwszej połowy XIX wieku; jej kontekst historyczny i społeczny;
- potrafi komentować, interpretować, analizować wybrane utwory liryczne, epickie, dramatyczne na poziomie tematycznym, kompozycyjnym, gatunkowym, stylistycznym, wersyfikacyjnym;
- potrafi scharakteryzować monografię, poświęconą biografii pisarza;
- potrafi pokazać, jak biografia poety romantycznego staje się tworzywem literackim;
- samodzielnie wyszukuje materiały poszerzające wiedzę wyniesioną z wykładu i z nich korzysta
Kryteria oceniania
Zaliczenie ćwiczeń oraz testu pisemnego
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Antologie:
Antologia poezji rosyjskiej, cz. I (od Kantemira do Rylejewa), wybór G. Porębiny, Gdańsk 1972.
Poezja rosyjska,. Antologia, wybór W. Kiwilszy, Łódź 1987.
Russkaja lirika XIX wieka, Moskwa 1986.
Poezja rosyjska pierwszej połowy XIX wieku, cz. II. A. Puszkin, M. Lermontow. Opracowanie L. Suchanek., A. Dudek, Kraków 1990.
Utwory literackie:
Biblioteka Maksima Moszkowa Lib.Ru
Infolio.Uniwersytecka Biblioteka Elektroniczna http://www.infoliolib.info/
Podręczniki:
Historia literatury rosyjskiej: praca zbiorowa, red. Marian Jakóbiec. T I-II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1976.
Bogusław Mucha, Historia literatury rosyjskiej od początków do czasów najnowszych, Wrocław – Warszawa - Kraków: OSSOLINEUM 2002.
Literatura rosyjska w zarysie, red. Z. Barański, A. Semczuk, t. I, Warszawa 1986.
Istorija russkoj literatury: w 4 t. T. 2, red. E.N. Kuprijanowa, Leningrad, Nauka 1981.
Russkaja literatura XIX-XX wiekow: w 2 t. T. 1, red. B.S. Bugrow, M.M. Gołubkow. Moskwa, MGU 2002.
Kuleszow W.I., Istorija russkoj litieratury XIX wieka, Moskwa 1997. http://www.hi-edu.ru/e-books/xbook049/01/index.html
Istorija russkoj litieratury XIX wieka 1800-1830 gg., cz. 1-2, red. W.N. Anoszkina i dr. Moskwa 2001.
Istorija russkoj litieratury XIX wieka 1840-1860 gg., red. W.N. Anoszkina i dr. Moskwa 2001.
A.I. Żurawlowa, G.W. Zykowa, W.B. Katajew, M.S. Makiejew, I.W. Motejunajte, A.A.Pautkin, Istorija russkoj litieratury XIX wieka, Moskwa 2006
Russkije pisateli 1800-1917. Biograficzeckij slowar’, t. 1-5..., gl. red. P. Nikołajew, Moskwa 1989-2007.
Słownik pisarzy rosyjskich, pod red. F. Nieuważnego, Warszawa 1994.
Monografie:
Łotman J., Aleksander Puszkin, tłum. A. Węgrzyn, Warszawa 1990.
Woroszylski W., Kto zabił Puszkina, Warszawa 2004
Galster B., Mikołaj Gogol, Warszawa 1967.
Zołotusskij I., Gogol, Moskwa 1998; 2005
Semczuk A., Michał Lermontow. Dramatyczny los poety, Warszawa 1992.
Marczenko A. Lermontow. Moskwa 2009.
Jegorow B., Oblicza Rosji. Szkice z historii kultury rosyjskiej XIX wieku, tłum. D. i B. Żyłkowie, Gdańsk 2002.
Suchanek L., Preromantyzm w Rosji, Kraków 1991.
Śliwowska W., Mikołaj I i jego czasy (1825-1855), Warszawa 1965.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: