Warszawa - historia i współczesność 3201-WHW-OG

Varsavianistyka to szeroko rozumiane „studiowanie Warszawy”, zarówno dawnej (historycznej), jak i współczesnej (powojennej). Istotnym składnikiem pogłębiania wiedzy o Warszawie jest (podobnie jak w przypadku każdego innego miasta) poznawanie jej dziejów, rozumianych zwykle jako historia polityczno-gospodarcza i społeczno-kulturowa, czyli zbiór wydarzeń, zjawisk i procesów związanych z życiem miasta i jego mieszkańców. Niniejszy kurs wychodzi poza wspomniane rozumienie pojęcia „historii” (choć wskazane aspekty historyczne stanowią dla niego tło i stały punkt odniesienia), skupiając się przede wszystkim na szeregu zagadnień dotyczących rozwoju przestrzennego Warszawy historycznej, tj. miasta istniejącego w sposób względnie ciągły do 1944 roku, i powojennej, tj. miasta w jego obecnym kształcie, kluczowych dla rozumienia współczesnej tożsamości polskiej stolicy i kształtowania jej przyszłości. Cykl zajęć zamykają autorskie rozważania na temat „centryczności” przestrzeni miejskiej Warszawy historycznej i współczesnej oraz próba odpowiedzi na pytanie o to, czy należy ją rozpatrywać jako przestrzeń monocentryczną czy policentryczną.

Tematy poszczególnych zajęć:
1) Varsavianistyka jako dziedzina wiedzy
2) Wisła i jej otoczenie, czyli kolebka Warszawy
3) Dawne grody, grodziska, wsie i osady na terenie dzisiejszej Warszawy
4) Stara i Nowa Warszawa
5) Warszawa królewska i warszawskie jurydyki
6) Warszawa okresu rozbiorów i „Twierdza Warszawa”
7) Plany, plany, plany… Warszawa jako stolica odrodzonego państwa
8) Warszawska cezura, czyli Warszawa czasów wojny i okupacji
9) Warszawa powojenna - jak Feniks z popiołów?
10) Współczesny rozwój Warszawy
11) Warszawa przyszłości: pytania o strategię
12) „Centryczność” Warszawy w perspektywie historycznej

Metody dydaktyczne:
- wykłady
- dyskusje
- warsztaty/ćwiczenia w grupach (praca z tekstami i/lub materiałami audio/audiowizualnymi)
- lektura zadanych tekstów

Zajęcia odbywają się częściowo w sali, a częściowo w terenie (w formie spacerów po różnych rejonach Warszawy, takich jak Stare i Nowe Miasto).

Nakład pracy studentów:
- 30 godzin kontaktowych w sali i w terenie (1 ECTS)
- 30 godzin pracy samodzielnej poza zajęciami (1 ECTS), w tym 20 godzin w ramach bieżącego przygotowania do zajęć i 10 godzin w ramach przygotowania do egzaminu końcowego
- łącznie 60 godzin (2 ECTS)

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali i w terenie

Efekty kształcenia

Poznanie podstawowych zagadnień z zakresu wiedzy o Warszawie historycznej i powojennej, szczególnie historii rozwoju przestrzennego miasta, oraz zrozumienie ich znaczenia dla współczesnej tożsamości polskiej stolicy.

Po ukończeniu kursu studenci:
- znają podstawowe zagadnienia z zakresu wiedzy o Warszawie historycznej i powojennej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów rozwoju przestrzennego miasta
- rozumieją znaczenie dziejów Warszawy historycznej i powojennej, szczególnie historii rozwoju przestrzennego miasta, dla współczesnej tożsamości polskiej stolicy
- potrafią dokonać analizy różnych aspektów rozwoju Warszawy, uwzględniając zarówno czynniki przestrzenne, jak i polityczno-gospodarcze oraz społeczno-kulturowe, a także przedstawić w zarysie jej historię, przede wszystkim dzieje jej rozwoju przestrzennego

Kryteria oceniania

Wymagania i kryteria oceny:
- uzyskanie oceny pozytywnej z końcowego egzaminu pisemnego (podstawowy sposób oceny)
- obecność na zajęciach
- aktywne uczestnictwo w zajęciach
- bieżące przygotowanie do zajęć

Skala ocen dla prac egzaminacyjnych:
- 0-60% - ocena niedostateczna
- >60-70% - ocena dostateczna
- >70-75% - ocena dostateczna z plusem
- >75-85% - ocena dobra
- >85-90% - ocena dobra z plusem
- >90-100% - ocena bardzo dobra

Zarówno egzamin, jak i egzamin poprawkowy mają formę pisemną.

Kontrola obecności:
- studenci mają prawo do trzech nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze
- trzy spóźnienia powyżej piętnastu minut traktowane są jako dodatkowa nieobecność

Literatura

Bibliografia (wybrane pozycje):

Brzostek, B. (2015), Paryże Innej Europy. Warszawa i Bukareszt, XIX i XX wiek, Warszawa, Foksal.
Domaradzki, K. (2016), Przestrzeń Warszawy. Tożsamość miasta a urbanistyka, Warszawa, Muzeum Powstania Warszawskiego.
Drozdowski, M. M., Sołtan, A. i Zahorski, A. (1972/2017), Historia Warszawy, Warszawa, ASPRA-JR i Bellona.
Herbst, S. i in. (red.) (1975), Encyklopedia Warszawy, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kochanowski, J. (red.) (2006), W połowie drogi. Warszawa między Paryżem a Kijowem, Warszawa, Trio.
Królikowski, L. i Ostrowski, M. (2009), Rozwój przestrzenny Warszawy, Warszawa, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki oraz Egros.
Kurowski, S. (1987), Warszawa na tle stolic Europy, Lublin, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Madurowicz, M. (2002), Sfera sacrum w przestrzeni miejskiej Warszawy, Warszawa, Dialog.
Madurowicz, M. (2008), Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy, Warszawa, Uniwersytet Warszawski.
Majewski, P. (2018), Czas końca, czas początku. Architektura i urbanistyka Warszawy historycznej 1939-1956, Warszawa, Bellona.
Mórawski, K. (2003/2017), Warszawa. Dzieje miasta, Warszawa, Książka i Wiedza.
Petrozolin-Skowrońska, B. i in. (red.) (1994), Encyklopedia Warszawy, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wierzbicka, B. (red.) (1998), Historyczne centrum Warszawy. Urbanistyka, architektura, problemy konserwatorskie, Warszawa, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.
Zieliński, J. (2009), Realizm socjalistyczny w Warszawie. Urbanistyka i architektura (1949-1956), Warszawa, Fundacja Hereditas.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3201-WHW-OG w USOSweb