Dyskursy konfliktu i pojednania 3201-DKP-OG

Procesy wzmożonego zbliżania, mieszania się i integracji kultur, jakie możemy obserwować w najważniejszych dziedzinach życia są odpowiedzią na wzrastającą potrzebę ściślejszej współpracy międzyosobowej i międzygrupowej we współczesnym świecie. Odgrywa ona rolę najpewniejszego czynnika zabezpieczającego równowagę w relacjach międzyludzkich i w naturalny sposób przeciwdziała powstawaniu konfliktów. Pomimo wysiłków podejmowanych w kierunku pluralizacji i demokratyzacji przestrzeni społecznej, wspomniane dążenia integracyjne napotykają często na głębokie i wciąż narastające podziały. Językowo objawiają się one jako akty społecznej segregacji, marginalizacji, czy wykluczenia, które w miejsce szacunku i porozumienia wprowadzają chaos komunikacyjny. Staje się on punktem wyjścia dla różnego rodzaju postaw antagonistycznych i dyskryminujących, którym niejednokrotnie towarzyszą formy agresji fizycznej pod postacią walk, wojen czy ataków terrorystycznych. W świetle obserwowanego dysonansu kulturowego i interakcyjnego powstają pytania dotyczące roli językoznawców i lingwistów w proponowaniu odpowiedzi na językowo zapośredniczone działania siłowe. Należą do nich przypadki np. werbalnego wymuszania, manipulacji czy kłamstwa. Skutkują one powstawaniem niechęci, podejrzliwości i polaryzacji zarówno w obszarze życia publicznego jak i prywatnego.
Celem kursu jest przedstawienie możliwości pokonywania tego typu kryzysów komunikacyjnych poprzez śledzenie strategii dyskursywnych, które są w stanie neutralizować nastawienia konfrontacyjne i zapobiegać ich powstawaniu. Czy istnieją alternatywy dla stylów opresyjnych i retoryki wykluczenia w sferze publicznej i prywatnej? Na jakich warunkach i poprzez jakie środki językowe zachowania konfliktowe mogą być zastąpione rzeczowym ‘dialogiem międzykulturowym’? Ma on na celu przekraczanie partykularnych i subiektywnych interesów stron, a także konstruktywne i sprawne wypracowywanie rozwiązań, zażegnywanie konfliktów, osiąganie porozumienia oraz budowanie pojednania. Powyższe zagadnienia wiążą się z problemem odpowiedzialności mówców, jaka spoczywa na nich w procesie świadomego tworzenia dobierania, zarzucania lub modyfikowania lokalnych i globalnych praktyk dyskursywnych. Krytyczne i refleksyjne decyzje o ich wyborze są kluczem do ludzkiego samozrozumienia, samookreślenia i samostanowienia. Są one również podstawą ludzkiej stałości, wyjątkowości i godności jako źródeł postaw etycznych w dzisiejszym świecie.

nakład pracy studenta: 3 ECTS

30h – udział w zajęciach
20h – czytanie wyznaczonej literatury
25h – zadania domowe
15h - przygotowanie projektu semestralnego

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

podstawowa wiedza z zakresu komunikacji społecznej

Koordynatorzy przedmiotu

Urszula Okulska-Łukawska

Efekty kształcenia

WIEDZA
Student
- ma pogłębioną wiedzę o związkach językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej z szeroko pojętą humanistyką oraz z naukami społecznymi, w zakresie pozwalającym na integrowanie perspektyw właściwych dla tych dyscyplin naukowych;
- zna zaawansowane metody wypracowane przez językoznawstwo, lingwistyczną analizę dyskursu i semiotykę społeczną, pozwalające problematyzować, analizować i interpretować zjawiska zachodzące w dziedzinie kultury, komunikacji międzyludzkiej i dyskursów społecznych;
- ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy i uczestniku dyskursów społecznych i kulturowych;

UMIEJĘTNOŚCI
Student
- potrafi wykorzystywać dorobek współczesnego językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej w celu krytycznej analizy i interpretacji wytworów kultury, nurtów intelektualnych i ideowych. Umie rozpoznawać środki, które budują ich znaczenia i oddziaływanie społeczne;
- potrafi poddać analizie złożoną relację między medium a przekazem i wpływ, jaki wywierają wzajemnie na siebie.

KOMPETENCJE
Student
- jest krytycznym i świadomym użytkownikiem języka w przestrzeni społecznej;
- jest kompetentnym i odpowiedzialnym inicjatorem dialogu społecznego w swoim otoczeniu kulturowym.

Kryteria oceniania

zaliczenie ustne (100% oceny końcowej) oparte na prezentacji projektów semestralnych

Kryterium oceny jest stopień opanowania materiału z zajęć, umiejętność tworzenia własnych wypowiedzi ustnych na wybrany temat naukowy.

Warunkiem przystąpienia do zaliczenia jest uczestnictwo w zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności).

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Arendt, Hannah. 1998. The Human Condition. Chicago: University of Chicago Press.
Bush, Robert A. Baruch / Joseph P. Folger. 2005. The Promise of Mediation. The Transformative Approach to Conflict. San Francisco: Jossey-Bass.
Cloke, Kenneth. 2001. Mediating Dangerously. The Frontiers of Conflict Resolution. San Francisco: Jossey-Bass.
Ensink, Titus / Christoph Sauer (eds.). 2003. The Art of Commemoration. Fifty Years after the Warsaw Uprising. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Gójska, Agata et al. 2012. Konsultacje społeczne w przestrzeni wielkomiejskiej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Socjologiczne.
Grillo, Eric. (ed.). 2005. Power without Domination. Dialogism and the Empowering Property of Communication. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Grimshaw, Allen D. (ed.). 1990. Conflict Talk. Sociolinguistic Investigations of Arguments in Conversations. Cambridge: CUP.
Gutmann, Amy / Dennis Thompson. 1996. Democracy and Disagreement. The Belknap Press of Harvard University Press.
Habermas, Jürgen. 1984. The Theory of Communicative Action. Vol. 1. Reason and the Rationalization of Society. Boston: Beacon Press.
Muntigl, Peter. 2004. Narrative Counselling. Social and Linguistic Processes of Change. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Pawelczyk, Joanna. 2010. Talk as Therapy. Linguistic Investigations in Psychotherapy. Poznań: UAM.
Reykowski, Janusz (ed.) 2007. Konflikt i porozumienie. Psychologiczne podstawy demokracji deliberatywnej. Warszawa: Academica.
Ricoeur, Paul. 1992. Oneself as Another. Chicago and London: University of Chicago Press.
Rogers, Carl. 2002. O stawaniu się osobą. Poglądy terapeuty na psychoterapię. Poznań: Rebis.
Skarżyńska, Krystyna / Urszula Jakubowska / Jacek Wasilewski (eds.). 2007. Konflikty międzygrupowe. Przejawy, źródła i metody rozwiązywania. Warszawa: Academica.
Tanner, Deborah. 1998. The Argument Culture. Moving from Debate to Dialogue. New York: Random House.
Verdoolaege, Annelis. 2008. Reconciliation Discourse. The Case of the Truth and Reconciliation Commission. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Wesołowska, Elżbieta. 2010. Deliberatywne rozwiązywanie konfliktów wartości. Wielość dróg do porozumienia. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Winslade, John / Gerald Monk. 2000. Narrative Mediation. A New Approach to Conflict Resolution. San Francisco: Jossey-Bass.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3201-DKP-OG w USOSweb