Językoznawstwo kognitywne 3201-1KOG
Kurs stanowi wprowadzenie do współczesnej teorii językoznawczej, zwanej językoznawstwem kognitywnym. Model ten zakłada, że semantyka, składnia, morfologia i fonologia tworzą swoiste kontinuum bez wyraźnych granic. Oznacza to, że gramatyka nie może istnieć bez znaczenia (semantyki) i na odwrót.
Jest to stanowisko przeciwne do tego, które jest głoszone od kilkudziesięciu lat przez językoznawców generatywnych (np. N. Chomsky’ego). W językoznawstwie kognitywnym semantyka lingwistyczna zajmuje ważne miejsce. Zajmuje się ona analizą i opisem struktury konceptualnej. Odzwierciedla ona naszą umiejętność konceptualizowania tej samej sytuacji na wiele sposobów.
Kurs obejmuje najważniejsze aspekty analizy językoznawczej przeprowadzonej z użyciem narzędzi i metod badawczych wypracowanych przez wielu badaczy przez ostatnie 30 lat (np. R. Langackera, G. Lakoffa, J. Taylora, V. Evansa). Przykładowe analizy dotyczą kategorii rzeczownika, jak i rodzajów rzeczowników. Oparte są one o autentyczne przykłady użyć. Ponadto, przedstawione zostaną przykładowe analizy kategorii czasownika, przymiotnika, przysłówka i przyimka. Zgodnie z założeniami teorii kognitywnej, wykazane zostaną efekty prototypowości w ramach każdej kategorii. Analizowane konstrukcje gramatyczne przejdą szczegółowe badania pod względem semantycznym. Istotną część kursu będą stanowiły przykłady analiz języka przenośni, który jest uważany za nieodłączną i naturalną część komunikacji.
Nakład pracy studenta:
30 h w semestrze – obecność na zajęciach
30 h w semestrze – praca własna:
tj. bieżące przygotowanie do zajęć i pisemna praca domowa (20 h), przygotowanie prezentacji (10 h)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student potrafi:
- zidentyfikować kategorie gramatyczne kluczowych wyrażeń
- dokonać analizy wyrażeń prostych i złożonych, fraz i zdań
- wskazać przyczyny różnic znaczeniowych pomiędzy podobnymi wyrażeniami
- wskazać przyczyny niegramatyczności wyrażeń
- rozróżnić typy metafory i metonimii
- uzasadnić wybór danego wyrażenia w danym kontekście
Kryteria oceniania
- obecność na zajęciach (dozwolone 2 nieusprawiedliwione nieobecności; przy większej liczbie nieobecności nieusprawiedliwionych - obniżona ocena)
- aktywny udział w dyskusjach na zajęciach
Zaliczenie na ocenę (I termin):
- pisemna praca domowa (300-400 słów) (30% oceny końcowej)
rozwinięcie jednego zagadnienia omawianego na zajęciach, studium przypadku; przedłożona w wyznaczonym terminie
- ustna prezentacja na zajęciach (70% oceny końcowej)
szczegółowa analiza wybranego zagadnienia językowego; wykonana w wyznaczonym terminie
Zaliczenie na ocenę (II termin):
- wymagania takie same, jak w I terminie
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Evans, Vyvyan and Melanie Green. 2006. Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Lakoff, George. 1980. Metaphors We Live by. Chicago: Chicago UNiversity Press.
Rosch, E. H. 1978. “Principles of categorization.” In Eleanor Rosch and Barbara B. Lloyd, eds., Cognition and Categorization, 27-48. Hillsdale, N. J.: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Taylor, John. 2010. Linguistic Categorization. Oxford: Oxford University Press.
Ungerer, Friedrich & Hans-Jörg Schmid. 1999. An Introduction to Cognitive Linguistics. London & New York: Longman.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: