Gramatyka opisowa języka C - rosyjskiego - poziom 2 3201-1GRMCR1
Program kursu obejmuje następujące tematy:
1. Czasownik jako część mowy.
2. Aspekt czasownika. Para aspektowa.
3. Aspekt czasownika. Semantyka opozycji aspektowej.
4. Strona czasownika.
5. Czasowniki zwrotne w języku rosyjskim.
6. Kategoria osoby.
7. Kategoria czasu.
8. Kategoria trybu.
9. Przysłówek jako cześć mowy.
10. Części mowy podrzędne, zasady ich klasyfikacji.
11. Pojęcie o zdaniu.
12. Zdanie proste VS zdanie złożone.
13. Formalna struktura zdania prostego.
13. Komunikacyjna struktura zdania.
Celem kursu jest przedstawienie układu gramatycznego właściwego językowi rosyjskiemu, poszerzenie ogólnej wiedzy studentów o gramatyce i o odmiennościach pomiędzy różnymi systemami gramatycznymi, wypracowanie umiejętności samodzielniej analizy gramatycznej, w tym analizy nakierowanej na zrozumienie funkcji zastosowanych zasobów gramatycznych w tekstach różnych typów.
Szczególny nacisk jest położony na zrozumieniu oraz funkcjonalnym umotywowaniu powiązań pomiędzy formą słowa lub zdania a jego treścią oraz na składniku pragmatycznym gramatyki. Dlatego np. kategoria strony jest rozpatrywana nie tylko formalnie, lecz wnikliwej analizie poddaje się również pragmatyczne warunki sprzyjające użyciu strony biernej; aspekt czasowników jest analizowany m.in. z punktu widzenia intencji mówiącego oraz szerszego kontekstu wypowiedzi.
Również nacisk kładzie się na rozwój umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy. W tym celu studenci są obligowani do przeczytania i przeanalizowania trzech artykułów naukowych bądź rozdziałów z książek naukowych. Polecana jest literatura światowej klasy, jak np. książki W. Crofta, A. Siewierskiej, prace M. Shibatani i innych wybitnych autorów.
Nakład pracy studenta
30 godzin obecność na zajęciach
20 godzin wykonanie zadań domowych
25 godzin przygotowanie do egzaminu
W sumie 75 godzin
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza
Po ukończeniu kursu student wie
- na czym polegają procesy słowotwórcze;
- jakie środki służą do tworzenia wyrazów;
- czym są części mowy, jakie definicje tego pojęcia zostały zaproponowane w literaturze dydaktycznej i naukowej;
- czym jest kategoria gramatyczna, jakie typy kategorii są wyróżniane w literaturze;
- jaka jest semantyka kategorii posiadających własny sens (np. liczby rzeczowników, aspektu czasowników);
- jakim modyfikacjom ulega pierwotny sens poszczególnych kategorii w zależności od szerszego kontekstu oraz znaczenia leksykalnego odpowiedniego wyrazu lub zdania;
- czym jest zdanie jako jednostka mowy;
- jakie są podstawowe elementy struktury formalnej zdania prostego oraz złożonego;
- jaka relacja semantyczna zachodzi pomiędzy częściami zdania złożonego, jakie podstawowe typy tego ostatniego są wyodrębniane w literaturze;
- czym jest struktura komunikacyjna (informacyjna, tematyko-rematyczna) zdania i jaka jest jej rola w „dopasowaniu” zdania do kontekstu oraz bieżących potrzeb komunikacyjno-kognitywnych mówiącego.
Umiejętności
Po ukończeniu kursu student umie
- robić analizę każdej cechy gramatycznej występującej w języku rosyjskim, tak z punktu widzenia formy, jak również semantyki i pragmatyki;
- ustalać przynależność podanego wyrazu do odpowiedniej części mowy;
- robić formalno-syntaktyczną analizę zdania: wskazać podmiot, orzeczenie itd.;
- odróżnić zdanie proste od zdania złożonego;
- dla zdania złożonego wskazać charakter relacji semantycznej pomiędzy jego częściami;
- analizować zdanie z punktu widzenia jego struktury tematyko-rematycznej.
Kompetencje społeczne
Po ukończeniu kursu student
- jest gotowy do samodzielnej pracy nad rozszerzeniem znajomości języka rosyjskiego w dalszej edukacji i pracy zawodowej;
- potrafi określić priorytety służące realizacji zadań, potrafi gospodarować czasem i realizować określone zadania w wyznaczonych terminach;
- jest świadomy różnic pomiędzy gramatyką różnych języków, przede wszystkim pomiędzy gramatyką języka polskiego i języka rosyjskiego;
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego, konieczności uczenia się przez całe życie;
- jest przygotowany (potrafi) do nawiązania współpracy (także międzynarodowej) w zakresie swoich zadań zawodowych i indywidualnych zainteresowań.
Kryteria oceniania
Końcowy egzamin ustny
Przygotowanie studenta ocenia się w skali:
ponad 91% – 5
• 90%-81% – 4+
• 80%-71% – 4
• 70%-61% – 3+
• 60%- 51% – 3
• 50% lub niżej – 2
Literatura
Do egzaminu student powinien przestudiować 3 artykuły lub rozdziały z książek naukowych (patrz niżej)
Literatura podstawowa
Русская грамматика. Москва, 2005.
Современный русский язык. Под ред. В.А. Белошапковой. Москва, 1989.
Современный русский литературный язык. Под ред. П.А. Леканта. Москва, 2013.
Literatura dodatkowa
(do wyboru 3 artykuły lub rozdziały z książki)
Апресян Ю.Д. Глаголы моментального действия и перформативы в русском языке // Русистика сегодня. Язык: система и ее функционирование. Москва, 1988. С. 219-237.
Апресян Ю.Д. 1995 – Избранные труды. Т. 1. Москва, 1995.
Бенвенист Э. Отношения времени во французском глаголе // Э. Бенвенист. Общая лингвистика. Москва, 1974. С. 270-284.
Гловинская М.Я. Семантические типы видовых противопоставлений русского глагола. Москва, 1982.
Зализняк А.А. «Русское именное словоизменение» с приложением избранных работ по современному русскому языку и общему языкознанию. Москва, 2012.
Зельдович Г.М. Прагматика грамматики. Москва, 2012.
Маслов Ю.С. Результатив, перфект и глагольный вид // Типология результативных конструкций. Ленинград, 1983. С. 41-54.
Маслов Ю.С. Избранные труды. Москва, 2004.
Мельчук И.А. Определение категории залога и исчисление возможных залогов // 40 лет Санкт-Петербургской типологической школе. Москва, 2004. С. 286-314.
Падучева Е.В. Результативные значения несовершенного вида в русском языке: общефактическое и акциональное значение // Вопросы языкознания. 1993. № 1. С. 64-74.
Падучева Е.В. Семантические исследования. Семантика времени и вида в русском языке. Семантика нарратива. Москва, 1996.
Плунгян В.А. Общая морфология. Москва, 2003.
Шатуновский И.Б. Семантика предложения и нереферентные слова. Значение. Коммуникативная перспектива. Прагматика. Москва, 1996.
Ackerman F., Moore J. Proto-Properties and Grammatical Encoding: A Correspondence Theory of Argument Selection. Stanford, 2001.
Bogusławski A. Problems of the Thematic-Rhematic Structure of Sentences. Warszawa, 1977.
Bogusławski A. Aspekt a negacja. Warszawa, 2003.
Croft W. Syntactic Categories and Grammatical Relations: The Cognitive Organization of Information. Chicago, 1991.
Croft W. Verbs. Aspect and Causal Structure. Oxford, 2012.
Dahl Ö. Aspect and Tense Systems. Oxford: Basil Blackwell, 1985.
Dowty D. Thematic proto-roles and argument selection // Language. 1991. Vol. 67, № 3. P. 547-619.
Erteschik-Shir N. Information Structure. Oxford, 2007.
Gasparov B. Notes on the "Metaphysics" of Russian aspect // Thelin N. (ed.). Verbal Aspect in Discourse. Amsterdam/Philadelphia, 1990. P. 191-212.
Haspelmath M. Passive participles across languages // Fox B., Hopper P. (eds.). Voice. Form and Function. Amsterdam, 1994. P. 151-177.
Hopper P., Thompson S. Transitivity in grammar and discourse // Language. 1980. Vol. 56. P. 251-299.
Payne D.L. Pragmatics of Word Order Flexibility. Amsterdam/Philadelphia, 1992.
Serzant I., Kulikov L. (eds.). The Diachronic Typology of Non-Canonical Subjects. Amsterdam, 2013.
Siewierska A. The Passive. London, 1984.
Shibatani M. Passive and related constructions: A prototype analysis // Language. 1985. Vol. 61. P. 821-848.
Yokoyama O. Discourse and word order. Amsterdam, 1986.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: