Gramatyka kontrastywna rosyjsko-polska 3201-1GRKR
Celem zajęć od strony teoretycznej jest przedstawienie miejsca gramatyki kontrastywnej w lingwistyce, porównanie różnych koncepcji (ujęcie Reformatskiego, Jarcewej, Bogusławskiego), zapoznanie z metodologią badań kontrastywnych (ze szczególnym uwzględnieniem ukierunkowania "od treści ku formie" i "od formy ku treści") oraz z implikacjami glottodydaktycznymi i translacyjnymi wybranych zagadnień kontrastywnych.
Jeśli chodzi o zagadnienia praktyczne, studenci będą analizować wybrane problemy wynikające z różnic systemowych, w których szczególnie mocno przejawia się interferencja. Ważne jest, by uświadamiali sobie korelacje gramatyczne w przypadku języków bliskich typologicznie, jak polski i rosyjski.
Rzeczownik. Kategorii gramatyczne: kategoria rodzaju (w tym różnica kategorialna rodzaju pomiędzy językami), kategoria liczby, kategoria przypadka, kategoria żywotności. Odmiana rzeczowników (w tym rzeczowników o odmianie przymiotnikowej i rzeczownikowo-przymiotnikowej), zestawienie końcówek odmiany rzeczowników wszystkich rodzajów w języku polskim i rosyjskim.
Przymiotnik. Podział przymiotników ze względu na znaczenie i właściwości gramatyczne. Postać zaimkowa (pełna) i rzeczownikowa (krótka) przymiotników jakościowych, brak zróżnicowania rodzajowego w liczbie pojedynczej i mnogiej w języku rosyjskim i in. niezgodności międzyjęzykowe. Stopniowanie przymiotników i zestawienie form w ujęciu konfrontatywnym. Odmiana przymiotników i porównanie końcówek w języku polskim i rosyjskim.
Liczebnik. Klasyfikacja liczebników (pod względem znaczenia i budowy). Kategorii gramatyczne: kategoria rodzaju, kategoria liczby, kategoria żywotności, kategoria przypadka. Różnice międzyjęzykowe.
Czasownik. Podstawowa forma czasownika. Tematy fleksyjne czasownika. Kategorii gramatyczne: kategoria aspektu i porównanie form czasownikowych, kategoria trybu, kategoria strony , kategoria czasu, kategoria osoby, kategoria liczby, kategoria rodzaju w ujęciu konfrontatywnym. Zestawienie form imiesłowów przymiotnikowych i przysłówkowych w języku rosyjskim i polskim. Niezgodności międzyjęzykowe rekcji czasownika.
Przyimek. Użycie zaimków. Zależność wyboru zaimka od rządu czasownika i znaczenia konstrukcji składniowej. Zestawienie przymiotników pierwotnych w języku rosyjskim i polskim. Odpowiedniki zaimków w porównywalnych językach. Zaimki z dopełniaczem, z celownikiem itd. Zaimki wymagające kilku przypadków.
Nakład pracy studenta: godziny kontaktowe – 15 godz.
przygotowanie pracy zaliczeniowej – 4 godz.
przygotowanie się do testu końcowego – 4 godz.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student:
zna podstawową terminologię z dziedziny językoznawstwa konfrontatywnego,
ma wiedzę o możliwościach zastosowania podejścia konfrontatywnego do celów naukowych i glottodydaktycznych,
uświadamia sobie najistotniejsze kontrasty pomiędzy językiem rosyjskim a polskim w płaszczyźnie morfologicznej (i składniowej),
potrafi dokonać analizy konkretnych sytuacji niezgodności międzyjęzykowych,
potrafi wskazać źródło potencjalnych trudności oraz błędów na różnych poziomach,
zna i poprawnie stosuje odpowiedniki strukturalne i funkcjonalne,
potrafi zidentyfikować oraz rozstrzygnąć dylematy komunikacji międzyjęzykowej związane z asymetrią systemów językowych,
jest przygotowany do samodzielnego pogłębiania i poszerzenia swojej wiedzy, rozwoju umiejętności w zakresie analizy konfrontatywnej.
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia przedmiotu:
1) obecność na zajęciach: maksymalnie 1 nieobecność. Przekroczenie dopuszczalnego limitu nieobecności skutkuje wyznaczeniem formy zaliczenia materiału z zajęć. 50% nieobecności na zajęciach stanowi podstawę do niezaliczenia przedmiotu w świetle Regulaminu Studiów;
2) samodzielna praca (zaliczenie bez oceny) – zagadnienia teoretyczne (termin oddania: przedostatnie zajęcie)
3) test końcowy (na ocenę) uwzględniający praktyczny materiał przerobiony na zajęciach (ostatnie zajęcie w ramach kursu).
Punktacji wyników testu końcowego:
• 99-100% – 5!
• 91% - 98% – 5
• 86%-90% – 4,5
• 76%-85% – 4
• 71%-75% – 3,5
• 60%-70% – 3
• 0%-59% – 2
Literatura
Bartoszewicz A., Wawrzyńczyk J., 1986. Gramatyka opisowa współczesnego języka rosyjskiego, cz. 1 – 4.
Bogusławski A., Karoliak S., 1973. Gramatyka rosyjska w ujęciu funkcjonalnym.
Czapiga A., 2013. Gramatyka konfrontatywna rosyjsko-polska. Morfologia. Składnia zdania pojedynczego.
Dalewska-Greń H., 1997. Języki słowiańskie.
Koczerhan M.P., 2009. Podstawy językoznawstwa konfrontatywnego.
Lachur Cz., 2006. Współczesny język rosyjski. System gramatyczny.
Maryniakowa I., 1993. Gramatyka konfrontatywna rosyjsko-polska. Morfologia ze słowotwórstwem.
Olechnowicz M., Spirydowicz O., 1987. Gramatyka dydaktyczna języka rosyjskiego.
Pianka W., Tokarz E., 2000. Gramatyka konfrontatywna języków słowiańskich.
Problemy językoznawstwa porównawczego, 1976, red. M. Bobran.
Siatkowski S., 1976. Założenia językoznawstwa konfrontatywnego, [w:] Nauczanie języka rosyjskiego a językoznawstwo i psychologia, red. S. Siatkowski, s. 212 – 236.
Stieber Z., 1971. Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, cz. II. Fleksja imienna.
Szadyko S., 2010. Функции предлогов в специальных текстах. Rosyjsko-polskie studium konfrontatywne.
Wawrzyńczyk J., 2006. O języku polskim i rosyjskim. Studia i szkice.
Wójcik T., 1975. Gramatyka języka rosyjskiego. Studium kontrastywne.
Wójcik T., 1977. Zagadnienia teoretyczne polsko-rosyjskiej gramatyki kontrastywnej.
Zmarzer W.,1992. Podstawy analizy konfrontatywnej języków pokrewnych (rosyjskiego i polskiego).
Методы сопоставительного изучения языков, 1988.
Стернин И.А., 2006. Контрастивная лингвистика.
Юсупов У.К., 2007. Теоретические основы сопоставительной лингвистики.
Ярцева В.Н., 1981. Контрастивная грамматика. Наука, Москва.
Źródła internetowe
Słownik Gramatyczny języka Polskiego http://sgjp.pl/leksemy/#13589/a
Słownik Języka Polskiego (W. Doroszewski) http://sjp.pwn.pl/doroszewski/register;5489331.html
Narodowy Korpus Języka Polskiego http://nkjp.pl/
Словари и энциклопедии на Академике http://dic.academic.ru
Грамота.ру http://new.gramota.ru
Национальный корпус русского языка http://www.ruscorpora.ru/search-main.html
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: