Fonetyka i fonologia języka B - niemieckiego 3201-1FONBN
Behandelte Themen, Schwerpunkte:
1. Phonetik und ihre Bereiche
2. Sprechorgane:
2.1 infraglottal (subglottal), supraglottal
2.2 Atmung, Phonation, Artikulation
2.1 Artikulationsstelle
2.2 das artikulierende Organ
2.3 Artikulationsmodus, der Überwindungsmodus
3. Phonetik und Phonologie
3.1 Der Sprechlaut und das Phonem, die Sprachlautcharakteristik und das distinktive Merkmal
3.2 Deutscher Sprachraum, Polyzentrismus, Aussprachenorm, Orthophonie
3.3 Die Einzelsprachspezifik des Phoneminventars
4.5 Phonemrealisation, Phonotaktik, Sprechlautdistribution
4. Klassifikation der Sprechlaute: (a) Selbstlaute vs. Mitlaute; (b) Vokale, Halbvokale, Diphtonge, Konsonanten: Schließlaute vs. Halböffnungslaute; (c) Vokoide, Kontoide
5. Beschreibungskriterien des deutschen Vokalsystems:
5.1 Qualität (Lippenstellung/Rundung, Öffnungsgrad, Gespanntheit, Zungenlage: vorn, zentral, hinten; Zungenhöhe: hoch, obermittelhoch, untermittelhoch, tief; Monophtong vs. Diphtong)
5.2 Quantität (=Artikulationsdauer)
5.3 antogonistische vs. synergistische Aktivität/Lage der Artikulationsorgane
6. Beschreibungskriterien des deutschen Konsonantensystems
6.1 Artikulationsorgan
6.2 Artikulationsstelle
6.2 Artikulationsmodus
6.3 Sonorität
6.4 Aspiration
7. Die Lautumschrift
8. Koartikulation, Steuerung:
8.1 Auslautverhärtung, Assimilation, Elision
8.2 Das Sprechtempo und die Artikulation
9. Suprasegmentalien
9.1 Akzentuierung:
Wortakzent/Satzakzent, Hauptakzent vs. Nebenakzent; Akzentfunktionen
9.2 Intonation, Betonung, Tonfall:
Relation zwischen Akzent, Druckstärke und Tonhöhe
10. Phonostilistik
11. Fremder Akzent:
11.1 phonologisch bedingt, perzeptiv bedingt, produktiv bedingt, physiologisch bedingt
11.2 Typologie von Abweichungen
11.3 Artikulationsmodus, Vokaleinsatz, Artikulationsstelle, Koartikulation, Akzentuierung, Tonfall (Auflösungstiefe)
12. Ausspracheschulung
13.1 Sprecherziehung, Aussprachevermittlung im Anfängerunttericht, korrektive Phonetik
13.2 korrektive Phonetik im DaF-Bereich
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student:
-ma ogólną wiedzę na temat fonetyki i fonologii języka obcego, zna i rozumie podstawowe pojęcia stosowane w fonetyce i fonologii, oraz jest świadomy różnic między systemem fonetycznym języka obcego a języka polskiego
- rozumie i potrafi opisać, jak powstają głoski, na czym polega różnica między oszczególnymi elementami mowy;
- rozumie, jaką rolę pełni norma i jak należy ocenić odstępstwo od niej;
- umie poprawnie przeczytać wszystkie regularne choć nieznane słowa lub dłuższe wypowiedzi;
- umie także domyślać się, jakie są możliwe wymowy dla słów niemieszczących się w regule (zapożyczenie, nazwiska, nazwy miejscowość);
-umie zastosować transkrypcję oraz rozpoznać i opisać intonację wypowiedzi
Kryteria oceniania
Egzamin końcowy pisemny
Literatura
Sikorska, M. (2003) Phonetisch-phonematisch gesteuerte Wortschatzprogression für Deutsch Lernende mit Polnisch als Muttersprache: Möglichkeiten und Grenzen, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL (=Prace Wydziału Historyczno-Filologicznego, 98). Sikorski, J. (2000) "Theoria cum praxi. Fonetyka praktyczna języka niemieckiego w Polsce", Przegląd Glottodydaktyczny 17, 75-112. Sikorski, J. (2002) "Trening w fonetyce korektywnej języka obcego". In: W.Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak (Hrsg.) Dydaktyka fonetyki języka obcego na poziomie licencjackim, Płock, 41-58. Sikorski, J. (2003) "Suprasegmentalia w fonetyce praktycznej". In: W.Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak (Hrsg.) Pokłosie konferencji 'Dydaktyka fonetyki - teorie a praktyka' Wąsosze k. Konina 10-12 maja 2002 r., Konin, 100-113. Sikorski, J. (2003) "Preparat fonetyczny w podnoszeniu wydolności narządów mowy". In: W. Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak (Hrsg.) Dydaktyka fonetyki języka obcego, Płock, 139-149. Sikorski, J. (2003) "Fonetyczny wykładnik gniewu. Uwagi z pogranicza kilku dyscyplin". In: A. Duszak, N. Pawlak (Hrsg.) Anatomia gniewu. Emocje negatywne w językach i kulturach świata, Warszawa: Wydawnictwa UW, 39-55. Sikorski, J. (2004) "Motywacja i granice samodzielności w przyswajaniu wymowy języka obcego". In: M. Pawlak (Hrsg.) Autonomia w nauce języka obcego, Poznań / Kalisz: UAM, 290-301. Sikorski, J. (2004) "Wielopostaciowość naruszeń normy ortofonicznej a charakter podłoża przyczynowego". In: W.Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak (Hrsg.) Materiały z konferencji "Dydaktyka fonetyki języka obcego w Polsce" Mikorzyn k. Konina 10-12 maja 2004 r., 86-93. Sikorski, J. (2004) "O potrzebie fonetyki dla tłumaczy". In: W.Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak (Hrsg.) Materiały z konferencji "Dydaktyka fonetyki języka obcego w Polsce" Mikorzyn k. Konina 10-12 maja 2004 r., 94-101. Sikorski, J. (2005) "Glück/szczęście w dubbingu. Implikacje fonetycznego parametru inwariantu w translacji aktów audiowizualnych". In: A. Duszak, N. Pawlak (Hrsg.) Anatomia szczęścia. Emocje pozytywne w językach i kulturach świata, Warszawa: Wydawnictwa UW, 315-327. Sikorski, J. (2006) "Instruktaż fonetyczny języka niemieckiego w leksykografii". In: E. Waniek-Klimczak, W. Sobkowiak (red.) "Dydaktyka fonetyki języka obcego", Płock , 177-198. Sikorski, J. (2006) "Psycholingwistyczne aspekty fonetyki korektywnej języka obcego". In: E. Waniek-Klimczak, W. Sobkowiak (red.) Dydaktyka fonetyki języka obcego, Płock: PWSZ, 199-210. Sikorski, J. (2006) Korrektive Phonetik. Praxis, Warszawa: Elipsa. Sikorski, J. "Intonacja neutralna jako zadanie". In: W. Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak Dydaktyka fonetyki języka obcego w Polsce. Referaty z szóstej konferencji naukowej, Mikorzyn 8-10 maja 2006, Konin: PWSZ, 148-159. Sikorski, J. [2006] "Transkrypcja w fonetyce korektywnej języka niemieckiego". In: W. Sobkowiak, E. Waniek-Klimczak Dydaktyka fonetyki języka obcego w Polsce. Referaty z szóstej konferencji naukowej, Mikorzyn 8-10 maja 2006, Konin: PWSZ, 160-172. Sikorski, J. (2007) "Ocena kompetencji fonetycznej". In: Mirosław Pawlak, Jadwiga Fisiak (red.) Dokumenty Rady Europy a nauczanie języków w polskim systemie edukacji, Łódź: Wydawnictwo Wyższej szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 145- 158. Sikorski, J. (2007) "Tekst literacki a preparat tekstowy w fonetyce korektywnej języka obcego" [im Druck] . Sikorski, J. (2007)"Substancja werbalna w fonetyce korektywnej" [im Druck] . Sikorski, J. [im Druck] "Dylemat fonetycznego minimum".
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: