Tłumaczenie tekstów kultury jęz. B-niemiecki 3200-M1-1TKUBN
Celem zajęć jest rozwijanie technik i biegłości tłumaczenia pisemnego tekstów kultury z języka obcego na polski i z polskiego na obcy.
Studenci wykonują analizy przekładów, pogłębiają wiedzę z zakresu specyficznej terminologii różnych dziedzin sztuki i szeroko rozumianej kultury, doskonalą swój warsztat tłumacza poprzez samodzielne wykonywanie tłumaczeń, autokorektę i komentowanie zastosowanych rozwiązań.
Nakład pracy studenta:
- udział w zajęciach: 30 godz.
- samodzielne przygotowanie do każdych zajęć:
ok. 1 godz./tydzień = łącznie: 15 godz.
- przygotowanie do zaliczenia: 5 godz.
Razem: ok. 50 godz.
TREŚCI KSZTAŁCENIA:
- pogłębienie wiedzy o technikach (metodach) tłumaczenia pisemnego na przykładzie tekstów kultury,
- analiza tekstów zróżnicowanych gatunkowo,
- specyfika tłumaczenia pisemnego z dziedziny kultury i konkretnej subdziedziny (zob. TEMATYKA) – praca nad terminologią, kwestia terminów obcych, autorskich i rodzimych,
- problemy stylistyczne (m.in. tytuły dzieł sztuki, gry słów, metafory, neologizmy, właściwości stylu indywidualnego autora),
- problemy pragmatyczne (potrzeby odbiorcy jako kryterium określające projekt przekładowy, zakres i formę paratekstu),
- problemy etyczne (postępowanie w przypadku błędów oryginału),
- właściwy dobór słowników, źródeł oraz tekstów analogicznych;
- kształtowanie profesjonalnego podejścia do symulowanego zlecenia i zleceniodawcy, zgodnego z etyką tłumacza.
TEMATYKA TEKSTÓW:
Teksty i słownictwo wiążą się z takim tematami z zakresu kultury obszaru języka obcego i ojczystego, jak:
- muzyka i taniec
- kino
- teatr
- muzealnictwo
- sztuka wizualna
- architektura
- sztuka ludowa
- zwyczaje i obyczaje
- tradycje
- sztuka kulinarna
- wymiana kulturalna
- polityka kulturalna
TYPY TEKSTÓW:
- krótkie i dłuższe teksty prasowe, popularnonaukowe, naukowe (artykuł wraz z bibliografią, streszczenie),
- teksty o charakterze opinii, łączące język specjalistyczny z kolokwialnym (recenzje, omówienia),
- teksty użytkowe – folder wystawy, program (teatralny, koncertowy etc.), plakat, zaproszenie.
FORMY PRACY:
- analizy opublikowanych przekładów,
- przekłady tekstów przygotowane samodzielnie, omawiane na zajęciach oraz wykonywane bezpośrednio na zajęciach,
- praca zespołowa z uwzględnieniem różnych ról (kierowanie projektem, praca terminologiczna, tłumaczenie, adiustacja i redakcja),
- przygotowanie glosariuszy z konkretnej dziedziny,
- ćwiczenia z autokorekty.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student:
[w zakresie WIEDZY]
- ma zasób słownictwa specjalistycznego pozwalający na dokonanie przekładu tekstu z dziedziny kultury,
- zna odpowiednie techniki (metody) tłumaczenia dostosowane do konkretnych typów tekstów,
- zna zasady określenia projektu przekładowego z uwagi na odbiorcę.
[w zakresie UMIEJĘTNOŚCI]
- potrafi dobrać specjalistyczne źródła słownikowe, terminologiczne i tekstowe oraz potrafi z nich korzystać,
- właściwie kwalifikuje rodzaj tekstu, adekwatnie dobiera techniki tłumaczenia, potrafi uzasadnić ich wybór,
- rozpoznaje idiomatyczność w tekście i potrafi ją przełożyć,
- umiejętnie przekłada teksty specjalistyczne i niespecjalistyczne z danej dziedziny kultury,
- posiada umiejętność autokorekty,
- potrafi przygotować właściwą formę graficzną tłumaczonego tekstu.
[w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH]
- rozumie odpowiedzialność tłumacza wobec zleceniodawcy, autora, odbiorcy tekstu docelowego,
- potrafi pracować w zespole (np. w ramach projektu tłumaczeniowego),
- zna oraz stosuje stale zasady etyki profesjonalnej tłumacza.
Kryteria oceniania
Ocena ciągła na podstawie:
- obecności i przygotowania do zajęć,
- pracy samodzielnej (przygotowanie wymaganej liczby tłumaczeń wraz z autokorektą),
- zadowalającego wykonania innych wskazanych przez prowadzącego zadań (np. analiz, glosariuszy),
- pozytywnej oceny ze wszystkich prac cząstkowych,
- końcowego zaliczenia semestralnego.
Kryteria oceny przekładów:
Przekłady oceniane są pod względem tłumaczeniowym, formalno-językowym i pragmatycznym.
Skala ocen:
99–100% - 5!
98–91% - 5
90–86% - 4,5
85–76% - 4
75–71% - 3,5
70–60% - 3
poniżej - 2 (nzal)
Limit dopuszczalnych nieobecności: 2. W razie przekroczenia tego limitu student powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć (o ile nieobecności jest nie więcej niż 50%).
Literatura
Słowniki jedno-, dwu- i wielojęzyczne; papierowe i elektroniczne (w tym słowniki internetowe, np. Online-Duden, DWDS; Langenscheidt Online, Translatica; SJP PWN); korpusy językowe (pojedyncze i paralelne, np. Leipziger Korpus-Sammlung – corpora.uni-leipzig.de; Linguee, Glosbe); leksykony i encyklopedie; teksty paralelne i analogiczne.
Słowniki ogólne jedno- i dwujęzyczne:
- *Ammon U. [et al.] (Hrsg.) (2004): Variantenwörterbuch des Deutschen. Die Standardsprache in Österreich, der Schweiz und Deutschland sowie in Liechtenstein, Luxemburg, Ostbelgien und Südtirol. Berlin; New York: Walter de Gruyter.
- Chodera J., Kubica S., Bzdęga A. (2007): Podręczny słownik niemiecko-polski. Wyd. XIX. Warszawa: PW „Wiedza Powszechna”.
- Czerska U., Walewski S. (red.) (2011): Langenscheidt Słownik Premium Niemiecki: polsko-niemiecki, niemiecko-polski. Berlin [etc.]: Langenscheidt.
- Janus D. [et al.] (red.) (2007): Wielki słownik niemiecko-polski PONS. Poznań: Wyd. LektorKlett
- Kunkel-Razum K., Scholze-Stubenrecht W., Wermke M. (Hrsg.) (2010): Duden. Deutsches Universalwörterbuch. 6., überarb. und erw. Aufl. Mannheim [etc.]: Dudenverlag.
- Lipczuk R., Bilut-Homplewicz Z., Kątny A., Schatte Ch. (1995): Niemiecko-polski słownik tautonimów. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
- *Piprek J., Ippoldt J. (2001): Wielki słownik niemiecko-polski : z suplementem. T. 1-2. Wyd. XVII, suplementu XVI. Warszawa: PW „Wiedza Powszechna”.
- Wahrig G. (Hrsg.) (2000): Wahrig. Deutsches Wörterbuch. Mit einem "Lexikon der deutschen Sprachlehre". Neu hrsg. von Renate Wahrig-Burfeind. 7., vollst. neu berab. und aktualisierte Aufl. München: Bertelsmann Lexikon Verlag.
- Wiktorowicz J., Frączek A. (red.) (2010): Wielki słownik niemiecko-polski. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
- *Worbs E., Markowski A., Meger A. (2007): Polnisch-deutsches Wörterbuch der Neologismen : neuer polnischer Wortschatz nach 1989. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Słowniki i leksykony z dziedziny sztuki w języku polskim oraz w językach obcych, na przykład:
Kubalska-Sulkiewicz K., Bielska-Łach M., Manteuffel-Szarota A. (2005): Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. V. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
Olbrich H. (Hrsg.) (1996): Lexikon der Kunst. [Architektur, bildende Kunst, angewandte Kunst, Industrieformgestaltung, Kunsttheorie.] Neubearb. Bde. 1-7. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
*Polevoj V. M. (1986): Populârnaâ hudožestvennaâ énciklopediâ : arhitektura, živopis', skul'ptura, grafika, dekorativnoe iskusstvo. Moskva: Izdatel'stvo "Sovetskaâ Ènciklopediâ".
[*= słowniki/leksykony do konsultacji uzupełniającej lub studiów szczegółowych]
Pozycje translatologiczne:
- Dzierżanowska H. (1977): Tłumaczenie tekstów nieliterackich. Założenia teoretyczne i wskazówki metodyczne. Warszawa: Wyd. UW.
- Hejwowski K. (2004a): Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
- Hejwowski K. (2004b): Translation: A Cognitive-Communicative Approach. Olecko: Wyd. Wszechnicy Mazurskiej.
- Hejwowski K. (2015): Iluzja przekładu. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Katowice: Śląsk.
- Kautz U. (2002): Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens. München: Iudicium.
- Kątny A. (red.) (2001): Języki fachowe: problemy dydaktyki i translacji. Olecko: Wyd. Wszechnicy Mazurskiej.
- Kielar B. Z. (1991): „Problemy tłumaczenia tekstów specjalistycznych”. W: Grucza F. (red.): Teoretyczne podstawy terminologii. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, s. 133-140.
- Lipiński K. (2004): Mity przekładoznawstwa. Kraków: Egis.
- Maliszewski J. (red.) (2003): Wybrane aspekty przekładu literackiego i specjalistycznego. Częstochowa: Wyd. Wydz. Zarz. Politechniki Częstochowskiej.
- Stanaszek M. (2007): „Tłumacz jako kucharz teoretyk, czyli o przekładzie nazw kulinariów austriackich na język polski”. W: Szczęsny A., Hejwowski K. (red.): Językowy obraz świata w oryginale i przekładzie. Siedlce: ZUP Sprint / ILS UW, s. 449-466.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: