Prowadzony w cyklach: 2023Z, 2023L, 2024Z, 2024L

Kod Erasmus: 09.2

Kod ISCED: 0231

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Lingwistyki Stosowanej

Metodologia badań literaturoznawczych 3200-M1-0MBL

Na podstawie wybranych tekstów teoretycznych (dostępnych dla studentów na początku semestru), które miały fundamentalne znaczenie dla danego kierunku metodologicznego, będą dyskutowane podstawowe założenia, uwarunkowania historyczne i kulturowe oraz cele poszczególnych metod literaturoznawczych. W ten sposób studenci poznają metody, za pomocą których będę mogli realizować przedsięwzięcie badawcze, któremu być może zamierzają poświęcić swoją pracę magisterską. Istotne jest zrozumienie, w jaki sposób i w jakim stopniu przekazywane treści mogą zostać wykorzystane w przygotowaniu części teoretycznej pracy magisterskiej dotyczącej literatury danego języka lub przekładu literackiego. Ponadto studenci winni poszerzyć znajomość polsko- i obcojęzycznej terminologii z zakresu teorii literatury i nauczyć się nią posługiwać. Dlatego bardzo ważnym elementem kursu jest kwestia praktycznego zastosowania poszczególnych metod, także w odniesieniu do konkretnych tematów, które studenci wybrali dla własnej pracy naukowej. Na zajęciach rozwijana jest poza tym kompetencja adekwatnego czytania tekstu naukowego i teoretycznego, studenci są zachęcani do samodzielnego formułowania ocen i wniosków odnośnie omawianych tekstów.

Zajęcia mogą mieć charakter konwersatorium, w związku z czym studenci są zachęcani do aktywnego udziału w dyskusjach, samodzielnego poszukiwania opracowań poruszających interesujące ich zagadnienia oraz do przygotowania referatów lub prezentacji.

Zakres tematów:

1. Literaturoznawstwo i literatura porównawcza
2. Pozytywizm i "Translator Studies"
3. Hermeneutyka
4. Formalizm
5. Strukturalizm w badaniach literackich
6. Socjologia literatury
7. Estetyka recepcji
8. Dekonstrukcjonizm
9. Poststrukturalizm
10. Zwrot kulturowy w badaniach literackich
11. Feminizm, gender, queer w badaniach literackich
12. Postkolonialne podejście w badaniach literackich

Nakład pracy studenta:

30 godzin – obecność na zajęciach (1 pkt. ECTS)

15 godzin – czytanie i analiza lektur, bieżące przygotowanie do zajęć (0,5 pkt. ECTS)

5 godzin – przygotowanie do egzaminu (0,5 pkt. ECTS)

W cyklu 2023Z:

W trakcie tych zajęć studenci poznają nie tylko znaczenie metodologii dla naukowej pracy literaturoznawcy, lecz także najważniejsze kierunki metodologiczne, które powstały w XIX, XX i XXI wieku (zob. zakres tematów) i które miały największe znaczenie dla kształtowania się i rozwoju literaturoznawstwa i/lub komparatystyki w całym tym okresie. Zajęcia obejmują także pokrewne dziedziny, jak m. in. przekładoznawstwo (przekład literacki), naukę o książce i edytorstwo lub historię instytucji istotnych dla życia literackiego.
Na podstawie wybranych tekstów teoretycznych (dostępnych dla studentów na początku semestru), które miały fundamentalne znaczenie dla danego kierunku metodologicznego, będą dyskutowane podstawowe założenia, uwarunkowania historyczne i kulturowe oraz cele poszczególnych metod literaturoznawczych. W ten sposób studenci poznają metody, za pomocą których będę mogli realizować przedsięwzięcie badawcze, któremu być może zamierzają poświęcić swoją pracę magisterską. Istotne jest zrozumienie, w jaki sposób i w jakim stopniu przekazywane treści mogą zostać wykorzystane w przygotowaniu części teoretycznej pracy magisterskiej dotyczącej literatury danego języka lub przekładu literackiego. Ponadto studenci winni poszerzyć znajomość polsko- i obcojęzycznej terminologii z zakresu teorii literatury i nauczyć się nią posługiwać. Dlatego bardzo ważnym elementem kursu jest kwestia praktycznego zastosowania poszczególnych metod, także w odniesieniu do konkretnych tematów, które studenci wybrali dla własnej pracy naukowej. Na zajęciach rozwijana jest poza tym kompetencja adekwatnego czytania tekstu naukowego i teoretycznego, studenci są zachęcani do samodzielnego formułowania ocen i wniosków odnośnie omawianych tekstów.
Zajęcia mogą mieć charakter konwersatorium, w związku z czym studenci są zachęcani do aktywnego udziału w dyskusjach, samodzielnego poszukiwania opracowań poruszających interesujące ich zagadnienia oraz do przygotowania referatów lub prezentacji.

Zakres tematów:

Nakład pracy studenta:
30 godzin – obecność na zajęciach (1 pkt. ECTS)
15 godzin – czytanie i analiza lektur, bieżące przygotowanie do zajęć (0,5 pkt. ECTS)
5 godzin – przygotowanie do egzaminu (0,5 pkt. ECTS)

W cyklu 2024Z:

Zakres tematów:

Założenia (opisowo)

Zajęcia są przeznaczone przede wszystkim dla studentów, którzy zamierzają pisać pracę magisterską z zakresu literaturoznawstwa i obszarów pokrewnych. Powinni oni posiadać podstawową wiedzę z zakresu literatury europejskiej i światowej i interesować się czytaniem tekstów literackich.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023L:

Markus Eberharter
Adam Elbanowski
Tomasz Wiącek

W cyklu 2024Z:

Markus Eberharter
Małgorzata Gaszyńska-Magiera

W cyklu 2024L:

Markus Eberharter
Adam Elbanowski
Małgorzata Gaszyńska-Magiera

W cyklu 2023Z:

Markus Eberharter
Tomasz Wiącek

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Po zakończeniu kursu student:

Wiedza:
- ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej z zakresu literaturoznawstwa, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej (K_W01)
- ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu literaturoznawstwa (K_W03)
- ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach literaturoznawstwa z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych (K_W05)
- ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, ośrodkach i szkołach badawczych obejmującą wybrane obszary z zakresu literaturoznawstwa (K_W06)
- zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzowania różnych wytworów kultury właściwe dla wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych, w zakresie literaturoznawstwa (K_W07)

Umiejętności:
- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informację z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy w zakresie literaturoznawstwa (K_U01)
- posiada pogłębione umiejętności badawcze obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentacje wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w obrębie literaturoznawstwa (K_U02)
- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań (K_U06)
- potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie literaturoznawstwa i dyscyplin pokrewnych oraz niespecjalistami w języku rodzimym i przynajmniej jednym języku obcym, a także popularyzować wiedzę o humanistyce oraz kulturze i jej instytucjach (K_U08)

Kompetencje społeczne
- potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role ( w tym role nauczyciela i/lub tłumacza) (K_K01)
- potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K03)
- bierze aktywny udział w życiu kulturalnym regionu, kraju i Europy, mając świadomość holistycznego i dynamicznego charakteru zjawiska kultury (K_K06)

Kryteria oceniania

Metoda oceniania:
Egzamin pisemny pod koniec semestru lub w sesji (wszystkie teksty i zagadnienia omawiane podczas wykładu). W przypadku dwóch prowadzących przedmiot, możliwe jest również (w uzgodnieniu ze studentami) dodatkowe zaliczenie śródsemestralne. W takim wypadku ocena końcowa z kursu jest średnią z obu ocen.

Kryteria oceniania:
Skala punktów i uzyskanych ocen przedstawia się następująco:
0-59% = ndst, (2.0)
60-67% = dst, (3.0)
68-75% = dst+ (3.5)
76-83% = db, (4.0)
84-91% = db+, (4.5)
92-98% = bdb. (5.0)
99-100%= bdb.! (5.0!)

Student zobowiązany jest do uczęszczania na wszystkie zajęcia, dopuszcza się dwie nieusprawiedliwione nieobecności na 30h zajęć kontaktowych. W przypadku więcej niż dwóch nieobecności, student powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć na których był nieobecny. Nieusprawiedliwiona nieobecność na 50% zajęć (lub więcej) skutkuje oceną niedostateczną z całego kursu.
Zasady zaliczenia przedmiotu w sesji poprawkowej są taki same jak w sesji głównej.

Literatura

część 1

H. Markiewicz (red.), Współczesna teoria badań literackich za granicą, 3 tomy, Kraków 1976.
H. Markiewicz (red.), Sztuka interpretacji, 2 tomy, Wrocław 1971.
M. P. Markowski/ R. Nycz (red.), Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, Kraków 2006.
Z. Mitosek Teorie badań literackich, Warszawa 2004.
S. Skwarczyńska, Teoria badań literackich za granicą, 3 tomy, Kraków 1965-1986.
J. Sławiński, Miejsce interpretacji, Gdańsk 2006.
R. Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, Warszawa 1979.
część 2
Abrams, M.H. A Glossary of Literary Terms. New York: Holt, Rinehart and Winston; 1971
Burzyńska, A., Markowski M.P., „Teorie literatury XX wieku”, Kraków 2006.
Dupriez BM, Halsall AW. A Dictionary of Literary Devices : Gradus, A-Z. University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division; 1991
Fry, Paul H. Theory of Literature. Yale University Press, 2012.
Golban, Petru. Texts Analyzing Literature as Argument : From Philip Sidney to Henry James. New York: Edwin Mellen Press, 2013.
Kiene Brillenburg Wurth, Ann Rigney. The Life of Texts : An Introduction to Literary Studies. Amsterdam University Press; 2019.
Klages, Mary. Literary Theory: A Guide for the Perplexed. London: Continuum, 2006.
Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.
Mads Rosendahl Thomsen, Lasse Horne Kjældgaard, Lis Møller, Lilian Munk Rösing, Peter Simonsen, Dan Ringgaard. Literature: An Introduction to Theory and Analysis. Bloomsbury Academic; 2017.
Markiewicz, H. Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1998.
Mitosek, Z. Teorie badań literackich, wyd. 3 rozszerz., Warszawa 1995.
Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, wyd. 2, Warszawa 1988 (lub wyd. nast.).
Sławiński, J. Dzieło – Język – Tradycja, Warszawa 1974 lub Kraków 1998.
Wellek, R., Warren, A. Teoria literatury, Warszawa 1970.
Teksty teoretyczne, dobrane również pod kątem zainteresowań studentów, będą udostępnione studentom na początku semestru.

W cyklu 2023Z:

część 1
H. Markiewicz (red.), Współczesna teoria badań literackich za granicą, 3 tomy, Kraków 1976.
H. Markiewicz (red.), Sztuka interpretacji, 2 tomy, Wrocław 1971.
M. P. Markowski/ R. Nycz (red.), Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, Kraków 2006.
Z. Mitosek Teorie badań literackich, Warszawa 2004.
S. Skwarczyńska, Teoria badań literackich za granicą, 3 tomy, Kraków 1965-1986.
J. Sławiński, Miejsce interpretacji, Gdańsk 2006.
R. Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, Warszawa 1979.

część 2
Abrams, M.H. A Glossary of Literary Terms. New York: Holt, Rinehart and Winston; 1971

Burzyńska, A., Markowski M.P., „Teorie literatury XX wieku”, Kraków 2006.

Dupriez BM, Halsall AW. A Dictionary of Literary Devices : Gradus, A-Z. University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division; 1991

Fry, Paul H. Theory of Literature. Yale University Press, 2012.

Golban, Petru. Texts Analyzing Literature as Argument : From Philip Sidney to Henry James. New York: Edwin Mellen Press, 2013.

Kiene Brillenburg Wurth, Ann Rigney. The Life of Texts : An Introduction to Literary Studies. Amsterdam University Press; 2019.

Klages, Mary. Literary Theory: A Guide for the Perplexed. London: Continuum, 2006.

Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.

Mads Rosendahl Thomsen, Lasse Horne Kjældgaard, Lis Møller, Lilian Munk Rösing, Peter Simonsen, Dan Ringgaard. Literature: An Introduction to Theory and Analysis. Bloomsbury Academic; 2017.

Markiewicz, H. Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1998.

Mitosek, Z. Teorie badań literackich, wyd. 3 rozszerz., Warszawa 1995.

Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, wyd. 2, Warszawa 1988 (lub wyd. nast.).

Sławiński, J. Dzieło – Język – Tradycja, Warszawa 1974 lub Kraków 1998.

Wellek, R., Warren, A. Teoria literatury, Warszawa 1970.

Teksty teoretyczne, dobrane również pod kątem zainteresowań studentów, będą udostępnione studentom na początku semestru.

W cyklu 2023L:

Por. opis.