Historia języka i leksykografii (B) - j. włoski 3200-L3-2HJLBW
Założenia
Zaliczenie lektoratu z języka łacińskiego.
Omówienie procesu wyłaniania się włoskiego volgare z łaciny, jego cech charakterystycznych oraz
zmian historycznych.
Program kursu obejmuje następujące zagadnienia:
- Pojęcie łaciny ludowej na tle zmian zachodzących w łacinie; substraty i superstraty łaciny na
Półwyspie Apenińskim. Tendencje ewolucyjne w łacinie ludowej prowadzące do wykształcenia się
języków romańskich i dialektów włoskich.
- Uproszczenie i regularyzacja systemu fonologicznego: redukcja systemu samogłoskowego,
monoftongizacja, redukcja grup spółgłoskowych.
- Uproszczenie systemu morfologicznego: redukcja systemu deklinacji i koniugacji, wykształcenie się
romańskich form analitycznych; tworzenie romańskich form zaimkowych, powstanie rodzajnika.
- Zmiany w zakresie systemu składniowego: rozwój form przyimkowych, ustalenie szyku wyrazów w
obrębie zdania.
- Zmiany w zakresie systemu leksykalnego: przesunięcia semantyczne, powstawanie nowych
wyrazów na gruncie volgare, rozwój afiksacji.
- Zabytki piśmiennictwa w volgare: Appendix Probi. , Indovinello veronese, Iscrizione della Basilica di
San Clemente, Placiti cassinesi.
- Volgare w tekstach użytkowych, w listach handlowych i tekstach religijnych.
- Początki volgare literackiego: a) szkoła sycylijska i jej wersja toskańska b) Umbria (Św. Franciszek,
Jacopone da Todi)
- Tzw „Tre Corone” i ich wkład w rozwój języka włoskiego: Dante i jego wizja volgare (De vulgari
eloquentia, Convivio), model językowy Petrarki; proza Boccaccia na tle modelu prozy łacińskiej
(fragment Decamerone)
- Miedzy łaciną a volgare: humanizm we Włoszech.
- Dysputy językowe w okresie Cinquecento (Bembo, Trissino, Macchiavelli, Castiglione) oraz
wykształcenie się modelu językowego.
- Początki kodyfikacji włoskiego volgare: pierwsze gramatyki.
- Rola Accademia della Crusca jako instytucji reprezentującej normę językową. Il Vocabolario degli
Accademici Della Crusca i początki leksykografii włoskiej: polemika wokół Vocabolario i jego modelu
języka. Analiza fragmentów słownika.
- Język włoski w dobie baroku; kształtowanie się włoskiego języka nauki (Galileo).
- Język włoski w dobie Oświecenia: propozycje reformy (Verri, Cesarotti). Rola wpływów francuskich.
- Polemika wokół normy językowej w XIX w.: Manzoni i Ascoli.
- Sytuacja językowa w okresie Zjednoczenia Włoch i problemy językowe Włoch po zjednoczeniu: język
pisany a język mówiony, rola dialektów; dążenia do unifikacji językowej. Rozwój leksykografii i
gramatykografii w XIX w.
- Sytuacja językowa i społeczna Włoch w pierwszej połowie XX-go w.: polityka językowa okresu
faszyzmu, język włoskich emigrantów.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
K1_W02 student zna podstawową terminologię z zakresu językoznawstwa (ogólnego oraz stosowanego
K1_W03 student zna w zaawansowanym stopniu etapy rozwoju językoznawstwa jako dziedziny wiedzy w ujęciu historycznym, rozumie kompleksową naturę języka oraz jego złożoność i historyczną zmienność
K1_W07 student zna i rozumie relacje między językami i ich rolę w kulturze
K1_W08 student zna podstawową terminologię oraz posiada usystematyzowaną wiedzę z zakresu fonetyki i fonologii oraz gramatyki opisowej studiowanych dwóch języków obcych, a także gramatyki kontrastywnej (dotyczy relacji polski - jeden wybrany język obcy)
K1_U02 student posiada elementarne umiejętności badawcze, potrafi formułować problemy badawcze oraz potrafi używać narzędzi badawczych językoznawstwa stosowanego (w zakresie subdziedzin językoznawstwa odpowiednio do wybranego modułu); potrafi odpowiednio dobrać metody pozwalające na rozwiązywanie problemów w obrębie wybranej dziedziny
K1_U03 student potrafi rozpoznawać charakterystyczne elementy kulturowe oraz właściwie interpretować zachodzące przemiany społeczno-historyczne w odniesieniu do realiów danego obszaru językowego (dwóch studiowanych języków obcych)
K1_U10 student potrafi odpowiednio zastosować wiedzę teoretyczną z zakresu studiowanej dziedziny (językoznawstwa stosowanego) w typowych sytuacjach profesjonalnych, w tym w projektach zespołowych, również w projektach o charakterze interdyscyplinarnym
K1_K01 student jest gotów do adekwatnego identyfikowania i rozstrzygania dylematów komunikacji międzyjęzykowej, spowodowanych asymetrią systemów językowych i różnicami kulturowymi, przestrzegając wzorców zachowań etycznych i zasięgając opinii ekspertów
K1_K02 student jest gotów do krytycznej oceny własnego stanu wiedzy w zakresie językoznawstwa stosowanego, docenia znaczenie argumentacji merytorycznej w rozwiązywaniu problemów badawczych oraz praktycznych (w sytuacjach zawodowych)
K1_K04 student jest gotów podejmować działania w komunikacji międzyjęzykowej/wielojęzycznej służące zachowaniu dziedzictwa kulturowego danego regionu lub kraju
K1_K07 student jest gotów do podejmowania działań i wyzwań zawodowych w środowisku społecznym wykazując cechy refleksyjnego praktyka
S1.2_W03 student zna i rozumie główne kierunki rozwoju i najważniejsze nowe osiągnięcia naukowe w zakresie translatoryki, leksykografii, terminologii odnośnie do języków specjalistycznych i tekstów literackich
S1.2_W07 student ma podstawową wiedzę o języku łacińskim i jego wpływie na proces kształtowania się języków nowożytnych
S1.2_W08 student zna w zaawansowanym stopniu historię rozwoju leksykografii jako dziedziny wiedzy, rozumie kompleksową naturę języka oraz jego złożoność i historyczną zmienność, szczególnie w odniesieniu do dwóch studiowanych języków obcych
S1.2_W11 student zna i rozumie specyfikę współczesnych teorii i metodologii w zakresie leksykografii, orientuje się w głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach naukowych tej dziedziny w zakresie dwóch studiowanych języków obcych
S1.2_U06 student potrafi rozpoznawać terminologię pochodzenia łacińskiego, samodzielnie poszukiwać znaczeń terminów oraz umiejętnie wyjaśniać pojęcia z zakresu różnych dziedzin wiedzy i działalności zawodowej
S1.2_U07 student potrafi wyszukiwać i krytycznie oceniać formy ekwiwalentne w różnego rodzaju dziełach leksykograficznych, w tym w korpusach tekstowych, w zakresie języka polskiego i dwóch studiowanych języków
S1.2_U08 student potrafi wykorzystać ogólnodostępne bazy i inne zasoby terminologiczne do pracy z tekstami specjalistycznymi, potrafi krytycznie ocenić zgromadzone dane terminologiczne wybranej dziedziny wiedzy i działalności zawodowej
S1.2_U09 student potrafi określić pochodzenie określonych terminów oraz zastosować w praktyce tłumaczeniowej wiedzę o uwarunkowaniach historycznych dwóch studiowanych języków
S1.2_U10 student potrafi odpowiednio interpretować dane leksykograficzne i terminologiczne, właściwie interpretuje cechy danego języka specjalistycznego, określa jego stopień terminologizacji
S1.2_K01 student jest gotów do właściwego identyfikowania i rozstrzygania dylematów komunikacji specjalistycznej, spowodowanych asymetrią różnych systemów językowych i różnicami kulturowymi, przestrzegając wzorców zachowań etycznych i zasięgając opinii ekspertów
S1.2_K02 student jest gotów do pośredniczenia między kulturami obszarów dwóch studiowanych języków obcych oraz do uczestnictwa w życiu kulturalnym danych krajów, korzystając z tradycyjnych, jak i najnowszych środków przekazu
S1.2_K04 jest gotów do przyjmowania projektów tłumaczeniowych, właściwego określania nakładu pracy oraz poszukiwania danych językowych i kulturowych potrzebnych do wykonania określonego projektu
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- test kontrolny obejmujący zagadnienia dotyczące gramatyki historycznej (przejście od łaciny do
volgare na płaszczyżnie fonologii, morfologii, składni i słownictwa) – 50%
- egzamin pisemny odejmujący zagadnienia historii języka włoskiego: rozwój języka włoskiego, jego
kodyfikacja, instytucje istotne dla rozwoju języka – 50%
Kryteria oceniania:
55%-69% = 3; 70%-74% = 3,5; 75%-84% = 4; 85%-89% = 4+;
Uwagi:
Student powinien zaliczyć 1 semestr lektoratu języka łacińskiego.
Student powinien mieć podstawową wiedzę dotyczącą gramatyki języka łacińskiego w zakresie
morfologii i składni.
Student powinien umieć odróżniać formy przypadków, deklinacje i koniugacje łacińskie.
90%-100% = 5
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Literatura obowiązkowa:
D’Achille, Paolo (2004), Breve grammatica storica dell’italiano, Carocci, Le Bussole, Roma
Morgana, Silvia (2015), Breve storia della lingua italiana, Carocci, Le Bussole, Roma
Marazzini, Claudio (2004), Breve storia della lingua italiana, Il Mulino Bologna
Lektury uzupełniające:
Cella, Roberta (2015), Storia dell’italiano, Il Mulino, Bologna.
Patota, Giuseppe (2002), Lineamenti di grammatica storica dell’italiano, Il Mulino, Bologna
Marazzini, Claudio (2006), La storia della lingua italiana attraverso i testi, Il Mulino, Bologna
Schlosser, Rainer (2001), Le lingue romanze, Il Mulino, Bologna
Tesi Riccardo (2001), Storia dell’italiano. La formazione della lingua comune dalle origini al Rinascimento, Laterza,
Bari
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: