Kultura i historia obszaru języka B - j. rosyjski 3200-L3-0KOJBR
Wykłady trwają 2 semestry. Podstawowym celem nauczania tego przedmiotu jest zapoznanie studentów z historią i kulturą Rosji w kontekście życia politycznego i społecznego, zapoznanie się z wartościami estetycznymi i podstawowymi kodami kulturowymi tego kraju. Jednym z ważniejszych zagadnień tego kursu jest powstawanie modelu mentalności Rosjanina, jego filozofii życia i sposobu myślenia pod wpływem czynników geopolitycznych, historycznych, religijnych i kulturowych. Kurs zajęć przewiduje wykorzystanie także elementów wiedzy o folklorze, historii sztuki, filozofii i muzyki, niezbędnych do nabycia kompetencji kulturowej.
Treści kształcenia:
- pojęcie kultury i kulturologii
- kultura powszechna, słowiańska, rosyjska
- historia jako integralna część kultury
- prawosławie i jego znaczenie w kształtowaniu mentalności rosyjskiej
- Ruś Kijowska w historii i kulturze
- Nowgorod Wielki i jego znaczenie w kulturze rosyjskiej
- Moskwa jako symbol nowego ustroju politycznego
- Polsko-rosyjski dyskurs historyczne-kulturowy
- Imperializm rosyjski i jego kształcenie
- Rozwuj sztuki, literatury, teatru, architektury w Rosji
- Dynastyja Romanowów
- Filozofia wojny w historii i kulturze Rosji
- Cykliczność historii rosyjskiej
- Złoty wiek w kulturze rosyjskiej
Szczegółowy opis w języku rosyjskim:
Понимание термина «культура»: значение, смысловое наполнение, история вопроса. Понятие культуры и культурологии. Традиция. Понятие прекрасного и безобразного: бинарное восприятие мира в культуре. Понятие «бинарная оппозиция». Полифоническое звучание культуры. Сознание культурного человека и человека культуры.
Историческая реальность и субъективность. Правда и вымысел. Архиология, памятники письменности, теории.
Универсализм культур. Теория Дж. Фрэзера (работа «Золотая ветвь»). Мифология и культура.
Античность – как исток европейской культуры. «Легенды и мифы Древней Греции» Н.А. Куна.
Языческая мифология древних славян. Основная символика, образы, взгляды. Сказачная традиция. Фольклор.
Христианство и его роль в формировании культурного сознания. Исторические особенности. Значение Библии в понимании русской культуры. Понятие веры и религиозности. Крещение Руси. Появление памятников письменной культуры. Католическое и православное. Особенности древнерусской литературы, её роль, функции и значение.
Специфика русской культуры. Русская культура в контексте славянской культуры и традиции. Двойственность – как ведущая особенность русского культурного сознания. Понятие двойника в культуре. Понятие ментальности. «Русская идея» Н.А. Бердяева.
Значение Киевской Руси в развитии и становлении русской культуры. «Повесть временных лет»: темы, идеи, образы. Особенности развития языка. Историческая правда и вымысел.
Монголо-татарское нашествие в истории Руси. Падение Киева. Политическая разробленность.
Средние века в русской культуре. «Домострой» – как один из знаковых памятников. Московская государство и его роль в развитии культуры. Централизованное государство. Новгород и Псков – примеры демократии и ее падения. Царствование Ивана Грозного. Смутное время в русской истории.
Западноевропейское влияние на русскую культуру. Петровская эпоха. Политика империи. Понятие имперскости и имперского сознания. Петербург – как сердце Российской Империи. Эпоха Просвещения. «Беседы о русской культуре: быт и традиции русского дворянства (XVIII – начало XIX века)» М.Ю. Лотмана. Женский вопрос в русской традиции.
19 век в истории русскуй культуры. Романтическое и реалистическое. Отечественная война 1812 года: национальное понимание вопроса. 1825 год в русской истории. Формирование и развитие новых социально-политических взглядов. Демократические течения. Западники и славянофилы. Либералы, славянофилы, почвенники. Первый теракт в русской истории (1881 г.).
Культура модернизма. Понятие конца века. Разрушение традиционных представлений. Авангард русской культуры. Экзистенциальные ценности в русской культуре. «Так говорил Заратустра» Ф. Ницше. Русский религиозный ренессанс. Взгляды Н.А. Бердяева.
Революция 1905 года. Первая мировая война.
- filozofia religijna jako klucz w rozumieniu kultury rosyjskiej
- rola twórczości Dostojewskiego w kulturze
- modernizm
- kształcenie świadomości rewolucyjnej
- czerwony terror w historii i kulturze
- kult Stalina
- postaci ofiary i kata w kulturze rosyjskiej
- dyskurs gender w kulturze rosyjskiej
- wojny XX wieku
- świat dystopii
- nowa kultura XX wieku
- upadek Związku Radzieckiego
- era Putina
- postmodernizm
Szczegółowy opis w języku rosyjskim:
Революция 1917 года. Красный террор в русской истории. Коллективизация, гражданская война, черные страницы истории. «Тихий Дон» М. Шолохова.
Кошмары 30-х годов. Вторая мировая или Великая Отечественная война? Трагедия народа и цинизм пропаганды. Послевоенные этапы исторического развития.
Соцреализм как абсурдность культурных ценностей. Атеизация культуры. Сталинский террор. Мир жертв и палачей. «Над пропастью во лжи» В.И. Новодворской. «Дети Арбата» А. Рыбакова. «Время секонд хэнд» С. Алексиевич.
Афганская война. «Цинковые мальчики» С.А. Алексиевич. Игра человеческими жизнями в колесе истории.
Чернобыль – большая ложь в истории. «Чернобыльская молитва» С.А. Алексиевич.
Падение СССР – как начало новой жизни. «Лихие девяностые». Чеченские войны. Возвращение утраченных идеалов.
Эра Путина – как конец русской демократии. Язык современной пропаганды. Кровавые расправы с оппонентами. «Как нам обустроить Россию?» А.И. Солженицына.
Особенности эстетических идеалов ХХ века. Русский театр, кино, живопись. Массовая и элитарная культура, их пересечение и слияние. Пошлость в культуре.
Война с Грузией в 2008 году. Война с Украиной с 2014 года. Оккупация Крыма. Понятие ментальности войны и выстраивание политики поиска внешних врагов.
Постмодернистское мышление. Плюрализм восприятия мира. Разрушение идеалов. Понятие «авторитет». Абсурдизм как способ видения мира. Реальность и копия. Термин «симулякр». Современное искусство. Историческая современность и перспективы развития России через призму политики и пропаганды.
Nakład pracy studenta:
Łączna wartość punktów ECTS = 4 (2 semestry)
Wartość punktów ECTS = 2 (1 semestr):
- wykłady (godziny kontaktowe) – 30 godz. (każdy semestr) = 1 ECTS;
Samodzielna praca studenta poza salą zajęciową = 1 ECTS
- samodzielne przygotowanie do każdych zajęć - ok. 1,5 godz. (razem: 20 godz.);
- przygotowanie do zaliczenia – 5 godz.
(razem w sali i samodzielnie: ok 60 godz. = 2 ECTS).
Tematyka kursu:
- kultura i historia rosyjska
Formy pracy:
- czytanie i analiza samodzielnie w domu tekstów, omawianych na zajęciach
- dyskusja nad kwestiami kulturowymi i historycznymi
- praca zespołowa z uwzględnieniem różnych ról
- analizy tekstów
- oglądanie materiałow wideo
- wyjścia do kina i teatru, analiza
- wyjazdy poznawcze
Metody pracy: aktywizujące (dyskusja dydaktyczna, „burza mózgów); programowane (z użyciem komputera), plenerowe (kino, teatr, prezentacje, wycieczki).
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy student:
- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu kulturologii w systemie nauk (K_W01);
- zna podstawową terminologię z zakresu kulturologii (K_W02);
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu kulturologii (K_W04);
- zna i rozumie podstawowe metody interpretacji różnych wytworów kultury Rosji (K_W07);
- ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury i orientację we współczesnym życiu kulturalnym Rosji (K_W10);
- wykazuje się znajomością głównych wydarzeń politycznych i zjawisk społecznych Rosji; zna osiągnięcia artystyczne i intelektualne omawianych epok. Zna najważniejsze instytucje państwowe i społeczne funkcjonujące współcześnie w krajach języka B. i C (S_W10);
W zakresie umiejętności student:
- potrafi dokonać przekrojowych analiz wybranych zagadnień (K_U01);
- posiada elementarne umiejętności badawcze w zakresie kultury i historii Rosji stanowiących przedmiot badań lingwistyki stosowanej (K_U02);
- potrafi rozpoznawać charakterystyczne elementy kulturowe Rosji oraz właściwie zinterpretować zachodzące przemiany społeczno-historyczne w odniesieniu do obszaru języka rosyjskiego (K_U05);
- potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych zjawisk społecznych przy użyciu autentycznych tekstów źródłowych; charakteryzuje podstawowe zasady współczesnych ustrojów Rosji; rozpoznaje najważniejsze postacie współczesnego życia publicznego; wykazuje znajomość świata mediów rosyjskich; charakteryzuje podstawowe współczesne problemy społeczne i religijne Rosji (S_U02);
W zakresie postaw student:
- jest gotów do współdziałania i pracy w grupie, przyjmując w niej różne role i dbając o przestrzeganie zasad komunikacji w języku rosyjskim (K_K01);
- potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K03);
- jest gotów do adekwatnego identyfikowania i rozstrzygania dylematów komunikacji w języku rosyjskim i polskim, spowodowanych asymetrią systemów językowych i różnicami kulturowymi (K_K04);
- jest otwarty na różnice międzykulturowe i wykazuje zainteresowanie nimi (K_K05).
- jest gotów do uczestnictwa w życiu kulturalnym Polski, Rosji i w pewnej mierze krajów rosyjskojęzycznych na rzecz wzajemnego promowania kultur poprzez nowoczesne formy i środki przekazu (K_K06);
- ma świadomość odpowiedzialności za przekazywaną wiedzę nie tylko dotyczącą języka rosyjskiego, ale również aspektów kulturowych i realiów obszaru języka rosyjskiego (S_K06).
Kryteria oceniania
Ocena ciągła na podstawie:
- obecności (dopuszczalne 2 nieobecności);
- przygotowania do zajęć (przeczytanie zadanych tekstów, otwartość do dyskusji, wygłoszenie 1 referatu);
- jakości pracy na zajęciach (odpowiedzi na pytania, aktywna dyskusja);
- terminowości oddawania zleconych prac;
- testów śródsemestralnych (2 testy) sprawdzających znajomość z przekazaną wiedzą
- zaliczenia końcowego testu pisemnego lub dyskusja ustna w zakresie przedstawionych tematów.
Kryteria oceniania:
1. Kryteria oceniania testów:
- ocena dostateczna (3,0) po uzyskaniu 12 z 20 punktów tzn. prawidłowe odpowiedzi na pytania w teście (12 z 20);
- ocena dobra (4,0) po uzyskaniu 15 z 20 punktów tzn. prawidłowe odpowiedzi na pytania w teście (15 z 20);
- ocena bardzo dobra (5,0) po uzyskaniu 18 z 20 punktów tzn. prawidłowe odpowiedzi na pytania w teście (18 z 20).
2. Kryteria bieżącej oceny aktywności:
Za aktywny udział w każdych zajęciach student otrzymuje ocenę cząstkową "+". Na koniec semestru "+" są sumowane.
Ocena aktywności za cały semestr obliczana jest w proporcji do najwyższej liczby “+” uzyskanej przez najlepszego studenta w następujący sposób:
0-25% najwyższej liczby punktów – 2 (ndst)
25-50% najwyższej liczby punktów – 3 (dst)
50-75% najwyższej liczby punktów – 4 (db)
75-100% najwyższej liczby punktów – 5 (bdb)
3. Kryteria oceny semestralnych sprawdzianów pisemnych:
kryteria uzyskania oceny dostatecznej (3,0):
- student udzielił odpowiedzi na połowę spośród zaproponowanych pytań problemowych;
- odpowiedzi odnosiły się tylko ogólnie zadanych pytań, znalazły się w nich liczne elementy zbędne (nie na temat);
- stanowisko studenta wobec postawionego w pytaniu problemu zostało zaznaczone jedynie pośrednio;
- student przytoczył dyskusyjne/wątpliwe argumenty na poparcie swej odpowiedzi;
- w swej argumentacji student wykazał się znajomością podstawowej faktografii, przytoczył niewiele konkretnych faktów, nazwisk, pojęć, liczb; zdarzały się liczne błędy merytoryczne;
- wypowiedź studenta została sformułowana z licznymi błędami językowymi, choć przekaz pozostał zrozumiały.
kryteria uzyskania oceny dobrej (4,0):
- student udzielił odpowiedzi na większość zaproponowanych pytań problemowych;
- odpowiedzi odnosiły się wprost do zadanych pytań, choć znalazły się w nich również elementy zbędne (nie na temat);
- z pracy wynika, jakie jest własne stanowisko studenta wobec postawionego w pytaniu problemu;
- student poparł swoje stanowisko co najmniej dwoma argumentami, nie do końca trafnymi;
- w swej argumentacji student wykazał się dobrą znajomością faktografii, przytoczył kilka konkretnych faktów, nazwisk, pojęć, liczb; zdarzały się błędy merytoryczne;
- wypowiedź studenta została sformułowana z dbałością o zasady poprawności językowej, choć zdarzały się błędy językowe.
kryteria uzyskania oceny bardzo dobrej (5,0):
- student udzielił odpowiedzi na wszystkie zaproponowanych pytań problemowych;
- odpowiedzi były na temat, odnosiły się wprost do zadanych pytań;
- student jasno sformułował swoje stanowisko wobec postawionego w pytaniu problemu;
- student poparł swoje stanowisko kilkoma rzeczowymi argumentami;
- w swej argumentacji student wykazał się bardzo dobrą znajomością faktografii, przytoczył konkretne fakty, nazwiska, pojęcia, liczby;
- wypowiedź studenta została sformułowana z zachowaniem zasad poprawności językowej.
4. Kryteria uzyskania oceny semestralnej:
Ocena z przedmiotu obejmuje:
- 30% - ocena ciągła, czyli bieżące przygotowanie do zajęć (obecność, aktywny udział w zajęciach, wykonywanie prac domowych, kartkówki);
- 40% - 2 testy kontrolne (każdy test po 20%);
- 30% - 1 test końcowy lub dyskusja ustna.
Skala ocen:
99% -100% - 5!
98% - 91% - 5
90% - 86% - 4,5
85% - 76% - 4
75% - 71% - 3,5
70% - 60% - 3
poniżej - 2 (nie zaliczone)
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Дж. Фрэзер. Золотая ветвь.
Н.А. Кун. Легенды и мифы Древней Греции.
Н.А. Бердяев. Русская идея.
Повесть временных лет
Домострой
М.Ю. Лотман. Беседы о русской культуре: быт и традиции русского дворянства (XVIII – начало XIX века).
Ф. Ницше.Так говорил Заратустра.
М. Шолохов.Тихий Дон.
В.И. Новодворская. Над пропастью во лжи.
А. Рыбаков. Дети Арбата.
С. Алексиевич. Время секонд хэнд. Цинковые мальчики. Чернобыльская молитва.
А.И. Солженицын. Как нам обустроить Россиию?
Literatura dodatkowa:
Albumy z zakresu filmu, teatru, plastyki, architektury.
Bagnowskaja N., Kulturologia, Moskwa, 2006.
Bazylow L., Historia Rosji, Warszawa, 1985.
Borisow N., Lewandowski A., Shhetinow J., Kluch k istorii otiechestwa, Moskwa, 1995.
Heller M., Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa, 2000.
Konstytucja Federacji Rosyjskiej, Moskwa, 1995.
Korzeniewska-Bierczyńska J., Mosty kultury. Dialog poliakow i russkich, Minsk, 2006.
Wiereshhagin J., Kostomarow W., Jazyk i kultura, Moskwa, 1976/83.
W cyklu 2023:
Lektury obowiązkowe: Дж. Фрэзер. Золотая ветвь. Literatura dodatkowa: |
W cyklu 2024:
Lektury obowiązkowe: Дж. Фрэзер. Золотая ветвь. Literatura dodatkowa: |
Uwagi
W cyklu 2023:
Zajęcia łączone z językiem C. |
W cyklu 2024:
Zajęcia łączone z językiem C. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: