Przedmiot fakultatywny:Literatura w przekładzie, tłumacz w kulturze 3200-L2-PF-LWPA
Celem zajęć jest rozwijanie u studentów świadomości sposobów funkcjonowania przekładu literackiego w kulturze i przestrzeni społecznej. Rozważymy m.in., czy dla lektury ma znaczenie fakt obcowania z przekładem i jakie są stereotypy na temat tłumaczenia. Zwrócimy uwagę na odmienne tradycje przekładowe w różnych krajach jako czynnik wpływający na pracę i wybory tłumacza. Kolejne zagadnienia to kwestia kanoniczności, ale i starzenia się przekładów, stąd m.in. pytania, kogo i dlaczego uznajemy za wielkich tłumaczy oraz czy przekład nowy oznacza lepszy. Problematyka serii translatorskiej łączy się z czynnikami wewnątrzliterackimi i swobodą twórczą tłumacza, jak i z uwarunkowaniami zewnętrznymi wpływającymi na powstawanie nowych wariantów lub tłumaczeń w ogóle (np. polityka wydawnicza, miejsce przekładu w systemie edukacji). Z kolei poznanie podstaw krytyki przekładu umożliwi przeprowadzenie analiz porównawczych oryginału i przekładu. Omówienie zagadnień w oparciu o lektury uzupełnią też prezentacje własnych poszukiwań na temat dziejów i funkcjonowania przekładu literackiego w Polsce.
Podejmowana tematyka obejmie następujące zagadnienia:
1. Ontologia przekładu (stabilność podziału oryginał – tłumaczenie; ich status i rozpoznawalność; metafory przekładu) – dyskusja.
2. Tradycje tłumaczenia literackiego w różnych kulturach.
3. Specyfika przekładu poetyckiego.
4. Istnienie przekładu w serii – serie translatorskie diachroniczne i synchroniczne.
5. Wielcy tłumacze i klasyczne przekłady.
6. Krytyka przekładu – założenia i modele.
7. Przekład jako twórczość.
8. Polityka wydawnicza a przekład.
9. Tłumaczenia jako lektury szkolne.
10. Analizy porównawcze oryginału i przekładu.
11. Prezentacje studentów: omówienie wybranego materiału porównawczego lub sprawozdanie z poszukiwań badawczych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student
- ma świadomość funkcjonowania przekładu w przestrzeni społecznej i kulturowej;
- ma świadomość niejednorodności tradycji przekładowych w różnych kulturach;
- rozumie specyfikę przekładu poetyckiego;
- rozumie cele i założenia krytyki przekładu;
- rozumie wpływ wydawców (i patronatu) na kształt i dystrybucję przekładów;
- rozumie kulturotwórczą rolę tłumacza;
- odróżnia rzemieślniczy i twórczy aspekt pracy translatorskiej;
- potrafi wskazać podziwiane osiągnięcia translatorskie i uzasadnić ich ocenę;
- potrafi sformułować własne refleksje o zagadnieniach przekładu, poprzeć je argumentami z tekstów dziedzinowych lub zająć stanowisko przeciwne i uzasadnić je;
- dokonuje własnych poszukiwań faktów z dziejów i funkcjonowania przekładu i potrafi przedstawić swoje ustalenia.
Kryteria oceniania
Podstawa zaliczenia: regularna obecność, aktywny udział w dyskusjach, prace domowe), prezentacja; zwykle: krótka rozmowa zaliczeniowa (może nie być potrzebna, zależnie od liczby uczestników i ich aktywności bieżącej; przedstawienie prezentacji nie zwalnia automatycznie z rozmowy zaliczeniowej).
W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej
zajęcia będą się odbywać przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość,
najprawdopodobniej platformy Zoom lub innych zalecanych przez UW.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Balcerzan E., Literatura z literatury (strategie tłumaczy), „Śląsk”, Katowice 1998.
Bassnett S., Translation Studies, Routledge, London – New York, 2002, 3rd ed.
Dedecius K., Notatnik tłumacza, tłum. J. Prokop, WL, Kraków 1974.
Jędrzejko P., Paszkowski, Barańczak and the Question of Vanguard Translation of “Hamlet”, w: Klasyczność i awangardowość w przekładzie, red. P. Fast, “Śląsk”, Katowice 1995, s. 69-90.
Kaźmierczak M., Translated literature: In and Out of the School Canon”, w: La voix du traducteur à l'école / The Translator's Voice at School 1 – Canons, red. E. Skibińska, M. Heydel, N. Paprocka. «Vita Traductiva» 5.: Éditions québécoises de l’œuvre, Montréal 2015 s. 77–108.
Legeżyńska A., Tłumacz i jego kompetencje autorskie, PWN, Warszawa 1999, wyd. 2.
Mała encyklopedia przekładoznawstwa, red. U. Dąmbska-Prokop, Wyd. Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii, Częstochowa 2000.
Munday J., Introducing Translation Studies. Theories and Applications, Routledge, London – New York 2001.
Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne tendencje przekładoznawcze, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1996.
Między oryginałem a przekładem, t. XVI: Strategie wydawców, strategie tłumaczy, red. M. Filipowicz-Rudek, J. Brzozowski, Kraków 2010.
Siemek A., Dumając nad Boyem: przekład jako wizja obowiązkowa, „Literatura na Świecie” 12/1999, s. 237-244.
Czasopisma poświęcone przekładowi: „Przekładaniec”, „Literatura na Świecie”; „Babel”, „Meta”, „Target”.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: