Przedmiot fakultatywny: Wybrane zagadnienia krytyki literackiej 3200-L2-0PF12
Zakres tematów.
I. Nurty i tendencje w badaniach literackich
1. Roman Ingarden:
„Fenomenologia literatury (Ingarden 1893-1971)” w: Z. Mitosek Teorie badań literackich, op.cit., s. 149-181. Wyd. 1983: s. 129-156.
Roman Ingarden „Formy poznawania dzieła literackiego”, Pamiętnik Literacki 33/1/4, s. 163-192. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1936-t33-n1_4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1936-t33-n1_4-s163-192/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1936-t33-n1_4-s163-192.pdf
[Bibliografia uzupełniająca: „O tak zwanej prawdzie w literaturze” (streszczenie): https://docer.pl/doc/x50nevc;
„O tak zwanych quasi-sądach Romana Ingardena” (omówienie) https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Nauki_Filozoficzne_i_Humanistyczne/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Nauki_Filozoficzne_i_Humanistyczne-r1973-t28/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Nauki_Filozoficzne_i_Humanistyczne-r1973-t28-s321-328/Annales_Universitatis_Mariae_Curie_Sklodowska_Sectio_F_Nauki_Filozoficzne_i_Humanistyczne-r1973-t28-s321-328.pdf
2. Michaił Bachtin:
„Literatura jako dialog (Bachtin 1897-1975) w: Z. Mitosek Teorie badań literackich, op.cit, s. 312-342. Wyd. 1983: s. 266-292.
„Polifonia, dialogiczność i dialektyka. Bachtinowska teoria powieści”, w: H. Markiewicz Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, op.cit. s. 98-124.
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1985-t76-n2/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1985-t76-n2-s83-98/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1985-t76-n2-s83-98.pdf
Lektury uzupełniające: Michaił Bachtin “Epos a powieść” w: Henryk Markiewicz (red.) Studia z teorii literatury. Archiwum „Pamiętnika literackigo”, t. 1, Ossolineum 1977, s. 185-210.
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n3/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n3-s203-230/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1970-t61-n3-s203-230.pdf.
Milan Kundera, „Rozmowa o sztuce powieści” w: Sztuka powieści, WAB, Warszawa 2005, s. 31-55.
3, Narratologia
Michał Głowiński (wyd.), Narratologia, Gdańsk 2004.
Michał Głowiński, „Narratologia dzisiaj i nieco dawniej” (Teksty drugie, 7, 2001) http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2001-t-n5_(70)/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2001-t-n5_(70)-s20-30/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2001-t-n5_(70)-s20-30.pdf
4. Krytyka mitograficzna:
„Literatura a mity” w: H. Markiewicz Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, op.cit., s. 64-97.
Lektura uzupełniająca: Northrop Frye „Mit: fikcja i przemieszczenie” w: H. Markiewicz, M. Głowiński (red.) Studia z teorii literatury, op.cit., s. 289-307.
https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2-s283-302/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1969-t60-n2-s283-302.pdf
5. Dekonstrukcjonizm:
„Literatura i dekonstrukcja” w: Z. Mitosek Teorie badań literackich, op.cit. s.397-422.
Ryszard Nycz „Dekonstrukcjonizm w teorii literatury”, Pamiętnik Literacki 77/4, 1986, s. 101-130.
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4-s101-130/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4-s101-130.pdf.
6. Postkolonializm / Problem obcego:
Edward W. Said „Orientalizm. Wprowadzenie” (s. 625-649)
https://filspol.files.wordpress.com/2012/01/edward-w-said-orientalizm.pdf
Leszek Kołakowski „Szukanie barbarzyńcy. Złudzenia uniwersalizmu kulturowego” w: Cywilizacja na ławie oskarżonych, ResPublica,
Warszawa 1990
https://www.scribd.com/doc/254068852/Leszek-Ko%C5%82akowski-Szukanie-Barbarzy%C5%84cy-Z%C5%82udzenia-Uniwersalizmu-Kulturalnego
II. Wybrane zagadnienia w badaniach literackich
1. Problemy socjologii literatury. Literatura a społeczeństwo:
Alberto Memmi „Problemy socjologii literatury” w: H.Markiewicz (oprac.) Współczesna teoria badań literackich za granicą, op.cit. t. 3, s. 80-103.
2. Recepcja dzieła literackiego:
Hans Robert Jauss „Czytelnik jako instancja nowej historii literatury” Pamiętnik Literacki 71/1, 319-339
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1980-t71-n1/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1980-t71-n1-s319-339/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1980-t71-n1-s319-339.pdf
Henryk Markiewicz „Odbiór i odbiorca w badaniach literackich” w: H. Markiewicz Wymiary dzieła literackiego, op.cit. s.215-233
3. Interpretacja dzieła literackiego;
Henryk Markiewicz „Interpretacja semantyczna dzieł literackich” w: H. Markiewicz Wymiary dzieła literackiego, op.cit., s.167-188. https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n2/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n2-s115-131/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n2-s115-131.pdf
Jonathan Culler, „Konwencja i oswojenie’ w: Michał Głowiński (oprac.), Znak, styl, konwencja (Antologia), Czytelnik, Warszawa 1977 (s. 146-196). https://dokumen.tips/documents/jonathan-culler-konwencja-i-oswojenie.html?page=1
4. Teoria polisystemów:
Itamar Even-Zohar “Teoria polisystemów” https://www.tau.ac.il/~itamarez/works/papers/translated/Even-Zohar_2007--Teoria%20polisystem%C3%B3w.pdf
Itamar Even-Zohar “The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem”. Poetics Today, vol. 11, no. 1, Polysystem Studies (Spring 1990): https://www.tau.ac.il/~itamarez/works/papers/translation/Even-Zohar_1990--The%20Position%20of%20Translated%20Literature.pdf
Polska wersja: https://www.tau.ac.il/~itamarez/works/papers/translated/Even-Zohar_2009--Miejsce_tlumaczonej.pdf
5. Kanon literacki:
Piotr Wilczek „Kanon jako problem kultury współczesnej”,
Postscriptum nr 2-1(48-49), 2004-2005, s.72-82.
https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Postscriptum/Postscriptum-r2004_2005-t-n2_1(48_49)/Postscriptum-r2004_2005-t-n2_1(48_49)-s72-82/Postscriptum-r2004_2005-t-n2_1(48_49)-s72-82.pdf
Piotr Wilczek „Czy istnieje kanon literatury polskiej?” Postscriptum nr 2-1(48-49), 2004-2005, 13-26
https://www.sjikp.us.edu.pl/wp-content/uploads/2021/01/Lit_pol_w_II2.pdf
The Western Canon: Harold Bloom
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Western_Canon
6. Intertekstualność:
Henryk Markiewicz „Odmiany intertekstualności” w: H. Markiewicz Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, op.cit. , s. 198-228.
Michał Głowiński „O intertekstualności”, Pamiętnik Literacki 77/4 (1981), s. 75-100. https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4-s75-100/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1986-t77-n4-s75-100.pdf
7 Literatura światowa / Komparatystyka:
Pascale Casanova Światowa republika literatury, Wydawnictwo UJ, Kraków 2017: rozdz. „Światowa przestrzeń literacka” (s. 131-191); rozdz. „Przekład jako literaryzacja” i „Gry językowe” (s. 203-222).
Rozdziały wed. wersji angielskiej: „World Literary Space” (s. 82-125);
„Translation as Littérarisation” i „Language Games” (s. 133-146)
https://koncontributes.files.wordpress.com/2018/11/casanova-world-republic.pdf
Adam F. Kola “Między komparatystyką literacką a literaturą światową” Teksty Drugie 2014, 4, s. 41-63.
https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/59863?id=59863
8. Dyskurs historiograficzny:
Hayden White, „Tekst historiograficzny jako artefakt literacki” w: Poetyka pisarstwa historycznego. Kraków 2000.
https://chomikuj.pl/MiluzjaW/Teoria+literatury/Hayden+White+-+Tekst+historiograficzny+jako+artefakt+literacki,3950591684.pdf
Streszczenie: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1994-t-n2_(26)/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1994-t-n2_(26)-s159-168/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1994-t-n2_(26)-s159-168.pdf
Wersja angielska: The Historical Text as Literary Artifact; http://yunus.hacettepe.edu.tr/~jason.ward/ied485britnovel4/HaydWhitHistTextArtifact.pdf).
https://spot.colorado.edu/~klages/7119/hayden%20white.pdf
9. Krytyka genetyczna:
Zofia Mitosek „Od dzieła do rękopisu: o francuskiej krytyce genetycznej”, Pamiętnik Literacki, 81/4, 1990, s. 393-403.
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1990-t81-n4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1990-t81-n4-s393-403/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1990-t81-n4-s393-403.pdf
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Po zakończeniu zajęć student:
• Zna najważniejsze pojęcia teoretyczno-literackie.
• Zna współczesne nurty w krytyce literackiej.
• Potrafi rozpoznać podstawowe kategorie w dyskursie literackim.
• Zna teorie powieści i innych gatunków prozatorskich sformułowane przez badaczy literackich oraz pisarzy i krytyków.
Umiejętności
Po ukończeniu zajęć student:
• Czyta, rozumie i interpretuje dzieła literackie zarówno w ich warstwie formalno-językowej jak i formalno-gatunkowej i treściowej, a zwłaszcza zwraca uwagę na szczegóły, niuanse językowe, formalne i znaczeniowe, odnajduje ironię, wieloznaczności, metafory i gry językowe.
• Interpretuje tekst i dyskurs z wielu perspektyw, dokonuje jego pogłębionej analizy.
• Stosuje zdobytą wiedzę teoretyczno-literacką do analizy konkretnych dzieł.
• Rozpoznaje w czytanych tekstach literackich znane z prac teoretycznych techniki literackie.
• Prezentuje własne stanowisko i wyniki własnych analiz w sposób właściwy dla tekstu i dyskursu akademickiego.
Kompetencje społeczne
Po zakończeniu kursu:
• Potrafi formułować i prezentować własne poglądy
• Potrafi dyskutować ze stanowiskami innych osób w sposób właściwy dla debaty akademickiej
• Szanuje cudze zdanie i cudzą własność intelektualną
Kryteria oceniania
Wykład oraz prezentacje przez uczestników zajęć wybranych zagadnień teoretyczno-literackich.
Zaliczenie na ocenę. Aktywność na zajęciach
Literatura
Literatura (opracowania ogólne):
1. Zofia Mitosek Teorie badań literackich, PWN, Warszawa 2012 (1983) (Lektura obowiązkowa: s.149-205; 231-342; 379-460).
2. A.Burzyńska, M.P.Markowski Teorie literatury XX wieku (Podręcznik), Kraków 2009.
3. Henryk Markiewicz (red.) Współczesna teoria badań literackich za granicą (Antologia), 3 tomy, Wyd. Literackie, Kraków 1976.
4. Henryk Markiewicz (red.) Sztuka interpretacji, 2 tomy, Ossolineum 1973 (Lektura uzupełniająca).
5. Henryk Markiewicz Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984
6. Henryk Markiewicz Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, PWN, Warszawa 1989.
7. Janusz Sławiński (red.) Słownik terminów literackich, Warszawa 1988 (lub wyd. następne)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: