Modułowy przedmiot fakultatywny:Mózg w dwujęzyczności 3200-L1-MPF-MDJ
Celem kursu jest przedstawienie studentom najważniejszych aspektów dwu- i wielojęzyczności w kontekście procesów zachodzących w mózgu. Kurs zaczyna się od przytoczenia różnych definicji dwujęzyczności i określenia zasad, jakimi rządzi się znajomość więcej niż jednego języka. Omówione zostaną analizy przypadków z okresu od XIX w. aż do dziś oraz badania eksperymentalne i analizy teoretyczne na temat funkcji językowych w mózgu, nabywania i utraty języka, znaczenia kolejności akwizycji, poziomu znajomości języka i kontroli poznawczej dla przetwarzania językowego. Poszczególne tematy przedstawione zostaną na przykładach badań z użyciem metodologii psycho- i neurolingwistycznej (okulografia, EEG, neuroobrazowanie, fNIRs, TMS). Omówione też zostaną kwestie związane z wychowaniem dzieci dwujęzycznych a także codziennym życiem osób funkcjonujących w społecznościach wielojęzycznych, w tym na pograniczach (przełączanie i mieszanie kodów, systematyczne zapożyczenia, dominacja jednego dialektu/języka, pidginy i kreole).
PROGRAM:
1. Dwujęzyczność – prawdy i mity, definicje, wady i zalety
2. Wiek akwizycji języka, okresy krytyczne/kluczowe
3. Natura sensoryczno-motoryczna języka, przetwarzanie mowy i gramatyki
w mózgu
4. Odporność języków na zmiany, uszkodzenia mózgu, utrata i odzyskiwanie
funkcji językowych
5. Poziom znajomości języka, doświadczenie, kolejność akwizycji i ich
znaczenie w dwujęzyczności
6. Znaczenie kontroli w dwujęzyczności, „the language switch”
7. Mieszanie kodów językowych, przełączanie się z jednego języka na drugi
i mechanizmy za to odpowiedzialne
8. Zalety i wady dwujęzyczności – funkcje kognitywne, uczenie się i
rozumowanie, multitasking
9. Dwujęzyczny mózg – struktura i funkcjonowanie
10. Podsumowanie - plastyczność neuronalna, metody badawcze, najnowsze
odkrycia
Każdy z powyższych punktów obejmuje kilka zajęć w zależności od zainteresowań studentów i ich wiedzy wstępnej. Część tematów jest ze sobą wzajemnie powiązana, w związku z czym na danych zajęciach może być poruszony więcej niż jeden z nich.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
w sali
zdalnie
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Przedmiot dedykowany programowi
Efekty kształcenia
Student(ka)
- ma pogłębioną wiedzę na temat dwu- i wielojęzyczności oraz najważniejszych badań związanych z tą tematyką
- zna podstawową strukturę mózgu oraz ścieżki neuronalne odpowiedzialne za przetwarzanie języka i naukę języka rodzimego oraz języków obcych
- zna podstawowe pojęcia z zakresu wieku akwizycji i okresów krytycznych, kwestii kontroli kognitywnej oraz znaczenia poziomu znajomości języka w badaniach nad dwujęzycznością
- zna podstawową metodologię badań naukowych z zakresu psycho- i neurolingwistyki w kontekście dwujęzyczności a także jest w stanie znaleźć jej zastosowania do subdyscypliny i języka, który go/ją interesuje
- jest w stanie samodzielnie analizować badania naukowe z zakresu dwujęzyczności, interpretować i prezentować ich wyniki
- jest w stanie rzetelnie przekazać wnioski płynące z omówionych oraz podobnych badań i zagadnień
Kryteria oceniania
Ocena ciągła na podstawie lektur, aktywności, quizów/zadań cząstkowych, dyskusji prowadzonych na zajęciach oraz pracy grupowej - 60%
Końcowy test z wiedzy - 40%
WYMAGANIA:
Obecność i aktywność na zajęciach.
Czytanie lektur i przygotowywanie materiałów w domu.
Śledzenie treści kursu na platformie Moodle.
Praca grupowa (zgodnie z instrukcjami podawanymi na zajęciach).
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Blom, E. & Unsworth, S. (Eds.) (2010). Experimental methods in language acquisition research. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Fabbro, F. (Ed.) (1999). The Neurolinguistics of Bilingualism: An Introduction. Routledge.
Hernandez, A. (2013). The Bilingual Brain. Oxford: OUP.
Stemmer, B., & Whitaker, H. A. (Eds.). (2008). Handbook of the Neuroscience of Language. Academic Press.
Wei, L. & Moyer, M. (2008). Blackwell guide to research methods in bilingualism and multilingualism. Oxford: Blackwell.
Zubicaray, G., Schiller, N. (Eds.) (2019). The Oxford Handbook of Neurolinguistics. Oxford: OUP.
Powyższe pozycje stanowią literaturę podstawową, która może posłużyć za punkt odniesienia do poszerzania wiedzy studentów. Ponadto na platformie Moodle będą zamieszczane artykuły obowiązkowe i dodatkowe materiały do czytania.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: