W służbie widowiskowości i ekspresji- tańce w operach Mozarta 3106-WSWiE-W
Zajęcia pozwalają słuchaczom zapoznać się z arcydziełami włoskiej twórczości operowej W.A. Mozarta, przybliżając je - i ich bohaterów - pod nietypowym, a niezwykle atrakcyjnym kątem, a mianowicie wykorzystania tańca i stylizacji tanecznych.
Jedną stroną zagadnienia jest wykorzystanie scen tanecznych w celach widowiskowych, drugą - mające długą tradycję wykorzystanie stylizacji tanecznych w ariach i ansamblach operowych, nietańczonych, służących - poprzez odwołanie się do konkretnego tańca, jego charakteru ekspresywnego - pogłębieniu wyrazu, afektu zawartego w słowach danego numeru czy charakterystyce postaci, która go śpiewa, jej statusu społecznego, miejsca w społecznej hierarchii, aspiracji, a nawet indywidualnego stosunku kompozytora do bohatera jego opery.
Tytułem wstępu uczestnicy zajęć uzyskają podstawową wiedzę na temat tańców barokowych, które zajęły ważne miejsce w świecie muzyki kolejnej epoki, jak również nowych tańców, które pojawiły się wraz ze zmieniającą się sytuacją społeczną w końcu XVIII w. Główne zagadnienia podjęte w toku zajęć przedstawiają się następująco:
- najważniejsze tańce barokowej suity: m.in. sarabanda, gigue, menuet, gawot, bourree, polonez (walory metryczno-rytmiczne, tempo i charakter)
- rola rytmów tanecznych w muzyce wokalno-instrumentalnej baroku na przykładach z twórczości m.in. J.-B. Lully'ego, A. Scarlattiego, A. Vivaldiego, G.F. Haendla - tańce a stylizacje taneczne w ariach
- rola rytmów tanecznych w charakterystyce postaci w operach buffa Mozarta: "Wesele Figara" i "Don Giovanni"
- w rytmie gawota: arie rondowe i rondò od Glucka do Mozarta (budowa, zawartość muzyczna i kontekst dramaturgiczny)
- najbardziej "francuska" opera włoska Mozarta: "Idomeneo, król Krety"
- "La clemenza di Tito" – pogłębienie wyrazu dramatycznego poprzez nawiązania do różnych tańców barokowych
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Zajęcia zalecane są studentom II roku studiów licencjackich, gdyż stanowią uzupełnienie i rozszerzenie wiadomości przydatnych na egzaminie z historii muzyki klasycyzmu.
Dodatkowo każdy uczestnik poznaje/ pogłębia wiedzę na temat arcydzieł operowych W.A. Mozarta, które są jednymi z najważniejszych utworów w tym gatunku, jakie napisano w kilkusetletniej jego historii i stanowią żelazne pozycje w repertuarze wszystkich teatrów operowych całego świata. Uczestnik zajęć zna zatem treść najważniejszych oper włoskich Mozarta i ich bohaterów oraz zna i rozumie specyfikę wyzyskania tańców i stylizacji tanecznych dla pogłębienia strony wyrazowej tych dzieł, określonych sytuacji scenicznych i charakterystyki postaci.
Tym samym uczestnik zajęć zyskuje dodatkowe narzędzia poznawcze, które przygotowują go do aktywnego odbioru i oceny dzieł operowych w całej złożoności ich statusu jako utworu słownego, muzycznego i inscenizowanego na scenie.
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu odbędzie się na podstawie:
1. obecności na zajęciach
2. krótkiego sprawdzianu pisemnego
Literatura
O tańcach barokowych:
F. Wesołowski, Barokowe tańce francuskie – charakterystyka, w: Taniec w muzyce baroku, Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2005
Tańce w operach Mozarta:
W.J. Allanbrook, Metric Gesture as a Topic in Le Nozze di Figaro and Don Giovanni, "The Musical Quarterly" 1981 nr 1
J. Schwartz, Rhytmic Gesture in “La clemenza di Tito”. Dance Rhythms as Rhetorical Devices, “Mozart-Jahrbuch” 1991
Opery Mozarta:
The Cambridge Mozart Encyclopedia, red. C. Eisen, S.P. Keefe, Cambridge Univ. Press 2006
J. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska, Formy muzyczne, t. 4: Opera i dramat, PWM, Kraków
W. Mann, The Operas of Mozart, Cassel-London 1977 (BUW)
P. Matwiejczuk, [praca magisterska]“Don Giovanni” W.A. Mozarta. Problematyka badań, IMUW 2004 (także fragm.: „Przegląd Muzykologiczny” nr 5/ 2005)
J. Mianowski, Afekt w operach Mozarta i Rossiniego, Rhytmos, Poznań 2004
L. Plitta, [praca magisterska] „La clemenza di Tito” W.A. Mozarta. Próba monografii, IMUW 2001
J. Rushton, The New Grove Guide to Mozart and his Operas, Oxford 2007
Rondò:
J. Mianowski, Syndrom arii koncertowych Mozarta - między estetyką normatywną, a estetyką uczucia, w: XX Sesja Naukowa na temat “Muzyka oratoryjna i kantatowa w aspekcie praktyki wykonawczej” (8-11 września 1993), Wrocław 1994 (=Zeszyt Naukowy Akademii Muzycznej we Wrocławiu, 63)
A. Ryszka-Komarnicka, Rondò Pasquale Anfossiego dla Adrianny Ferrarese del Bene, w: Muzyka wobec tradycji. Idee – dzieło – recepcja, red. Sz. Paczkowski, Warszawa 2004
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: