Muzyka klawiszowa Johanna Sebastiana Bacha 3106-MKJSB
W trakcie zajęć omówiona zostanie twórczość klawiszowa Johanna Sebastiana Bacha w ujęciu chronologicznym. Na przykładzie kompozycji klawiszowych podjęte zostaną zagadnienia rozwoju języka muzycznego lipskiego kantora, typowych dla jego twórczości form, gatunków oraz rozwiązań stylistycznych.
Analizie poddane zostaną następujące utwory:
‒ inwencje dwu- oraz trzygłosowe
‒ suity francuskie i angielskie
‒ Orgelbüchlein
‒ transkrypcje koncertów w stylu włoskim
‒ organowe preludia, fugi, toccaty i fantazje
‒ Das Wohltemperierte Clavier
‒ sonaty triowe
‒ projekt Clavier-Übung
‒ Chorały Schüblerowskie
‒ chorały lipskie
‒ Musikalisches Opfer
‒ Sztuka fugi (Kunst der Fuge)
Ponadto pogłębiona zostanie problematyka przeznaczenia instrumentalnego omawianych kompozycji. Niemiecki termin Clavier, który często odnajdujemy w źródłach do utworów Bachowskich, jest bowiem niejednoznaczny i odnosi się zarówno do klawikordu i klawesynu, jak i innych instrumentów: szpinetu, wirginału, a nawet organów. Sproblematyzowana zostanie również kwestia tradycji badawczej oraz wykonawczej i jej wpływu na współczesne wyobrażenie o Bachowskich kompozycjach. Na przykład dwa utwory, które rozpoczynają i kończą wydany w roku 1739 zbiór Trzecia część Clavier Üubng ‒ czyli odpowiednio Præludium pro Organo pleno i Fuga à 5 con pedale pro Organo pleno ‒ funkcjonują współcześnie jako jedna kompozycja ‒ Preludium i fuga Es-dur BWV 552. Rozwiązanie to wynika z połączenia tych utworów w całość we wczesnych edycjach dzieł Bacha (głównie w wydawnictwach oficyny Petersa). I choć stoi ono w jawnej sprzeczności z danymi źródłowymi, to jednak na tyle mocno zakorzeniło się w tradycji wykonawczej, że z powodzeniem funkcjonuje do dzisiaj. Ten fascynujący przykład będzie punktem odniesienia do rozważań o roli i funkcji interpretatorów (wykonawców, słuchaczy) w procesie konstruowania znaczenia utworów muzycznych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Student zna najważniejsze dzieła klawiszowe Johanna Sebastiana Bacha.
2. Student rozpoznaje najważniejsze formy, gatunki i tendencje stylistyczne występujące w tej twórczości.
2. Student potrafi poprawnie zanalizować i zinterpretować utwory klawiszowe Johanna Sebastiana Bacha.
Kryteria oceniania
Aktywny udział w zajęciach (w tym czytanie artykułów naukowych) oraz praca pisemna (5 stron) poświęcona wybranemu utworowi Johanna Sebastiana Bacha.
Literatura
1. D. Schulenberg, The Keyboard Music of J. S. Bach, Routledge, New York – London 2006 [1992].
2. P. Williams, The Organ Music of J. S. Bach, Cambridge University Press, Cambridge 2008 [1980–1984].
3. Bachs Klavier- und Orgelwerke. Das Handbuch, red. S. Rampe, w serii: Das Bach-Handbuch, red. R. Emans, S. Hiemke, K. Hofmann, t. 4, Laaber Verlag, Laaber 2007.
4. Ch. Wolff, Johann Sebastian Bach. Muzyk i uczony, przeł. B. Świderska, Lokomobila, Warszawa 2011.
5. R. Stinson, Bach: The Orgelbüchlein, Oxford University Press, New York–Oxford 1999 [1996].
6. Bach. Das Wohltemperierte Klavier I. Tradition, Entstehung, Funktion, Analyse. Ulrich Siegele zum 70. Geburtstag, Musikwissenschaftliche Schriften, t. 38, red. S. Rampe, Katzbichler, München – Salzburg 2002.
7. D. Ledbetter, Bach’s Well-tempered Clavier: The 48 Preludes and Fugues, Yale University Press, New Haven ‒ London 2002.
8. Ch. Wolff, The Clavier-Übung Series, w: idem, Bach: essays on his life and music, Harvard University Press, Cambridge – London 1991, s. 189–213.
9. T. Górny, Trzecia część Clavier Übung Johanna Sebastiana Bacha. Muzyka i znaczenie, Universitas, Kraków 2019.
10. P. Williams, Bach: The Goldberg Variations, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: