Muzyka oratoryjna i kantatowa (moduł V) 3106-1MOIK-W

Oratorium rodzi się w Italii w I połowie XVII wieku jako nowy gatunek dramatycznego utworu muzycznego będącego pierwotnie alternatywą dla opery i odpowiadającego duchowi kontrreformacji. Półwysep Apeniński i ośrodki pozaalpejskie zdominowane przez włoską kulturę muzyczną (dworskie, kościelne, bractwa świeckie) pozostają w XVII i XVIII wieku główną areną rozwoju tego gatunku, pełniącego najróżniejsze funkcje (dydaktyka religijna, rozrywka wysokich lotów artystycznych, propaganda polityczna). Tym niemniej nie przeszkadza to, by idea oratorium jako specyficznego gatunku nieliturgicznej muzyki religijnej rozprzestrzeniała się na gruncie innych tradycji niż krąg włoskiej kultury muzycznej, absorbując elementy rodzimych tradycji muzycznych (np. niemieckiej, francuskiej, angielskiej) i tworząc tym samym nowe jakości, odpowiadające potrzebom innych odbiorców, wychowanych w odmiennych warunkach, a często i innych wyznaniach niż katolicyzm. Co więcej, oratorium okazało się gatunkiem równie żywotnym jak opera, rozwijając się z sukcesem nie tylko w Europie wczesnonowożytnej, ale i w bliższych nam czasach. W XIX wieku, w związku z zachodzącymi przemianami społecznymi, zmienia się postrzeganie i rola muzyki. Pojawia się nowy odbiorca (publiczność mieszczańska), artysta zyskuje znaczną samodzielność, zaś sztuka dźwięków postrzegana jest jako najdoskonalszy z języków zdolny przekazać nie tylko uczucia, ale również treści pozamuzyczne. Przestała także być ona podporządkowana obrządkowi religijnemu lub życiu dworu. Coraz częściej jest niezależna, a miejscem jej prezentacji staje się sala koncertowa. W dobie romantycznych przemian, również estetycznych, ewolucji ulegają gatunki takie jak oratorium i kantata. Ujawnia się to m.in. w języku muzycznym, hybrydyczności formalnej i estetycznej (wzajemne oddziaływanie opery i gatunków niescenicznych), czy treści literackiej (baśniowość, odwołania do kultury Orientu). W XX i XXI wieku tendencje te się pogłębiają i wzbogacają o nowe elementy zarówno w materiale dźwiękowym (nowe techniki kompozytorskie, nowe media, elementy popkultury) czy eksperymentach konstrukcyjnych, jak i treści literackiej (trauma II wojny światowej).
Zajęcia "Muzyka oratoryjno-kantatowa" są fakultatywne. Obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach dotyczy osób, które wybrały Moduł V. Można również wybrać te zajęcia jako niezależny fakultet.
Konwersatoryjny charakter zajęć przewiduje pewną możliwość kształtowania ich tematyki w porozumieniu z uczestnikami zajęć, godząc ich zainteresowania ze specjalizacją historyczną i indywidualnymi badaniami naukowymi osoby prowadzącej. Dlatego w tym miejscu wskazane są tylko główne kierunki tematyczne, z których można wybrać konkretne zagadnienia lub które mogą również ulec rozszerzeniu:
- od motetów łacińskich do dialogów i oratoriów łacińskich
- między świętością, erotyką i polityką, czyli specyfika włoskiego oratorium i kantaty ze szczególnym uwzględnieniem twórczości A. Scarlattiego
- oratorium czy kantata? wokół rzymskich oratoriów bożonarodzeniowych
- niemieckie oratorium protestanckie a kantata protestancka;
- oratorium pasyjne czy pasja oratoryjna na przykładzie twórczości J.S. Bacha i G.F. Haendla;
- oratoria angielskie G.F. Haendla
- J. Haydn duchowym spadkobiercą tradycji Haendlowskiej.
- przemiany techniczne i estetyczne zachodzące w obrębie gatunku w XIX wieku - oratoria religijne i świeckie; monumentalizacja a uproszczenie struktury dzieł, elementy operowe na przykładzie utworów Mendelssohna, Berlioza, Liszta, Schumanna
.