Sztuka Prus Królewskich (XVI-XVIII w.) 3105-SZPK-K
Prusy Królewskie – nowa prowincja Rzeczypospolitej utworzona z ziem przyłączonych w wyniku postanowień II pokoju toruńskiego (1466 r.) kończącego wojnę trzynastoletnią to pod wieloma względami (społecznymi, ekonomicznymi, religijnymi) region odmienny od reszty kraju. Także jego sztuka, przy zachowaniu ogólnych tendencji wykazuje szereg indywidualnych rozwiązań. Naszkicowane tło historyczne będzie punktem wyjścia dla poszukiwania uwarunkowań decydujących o charakterze podejmowanych tu inicjatyw artystycznych. Omówione zostaną: główne ośrodki, zjawiska artystyczne, rola zleceniodawców dzieł i działalność najważniejszych artystów. Obraz nowożytnej sztuki Prus Królewskich zostanie odtworzony na podstawie najważniejszych dzieł malarskich, rzeźbiarskich, architektonicznych i rzemiosła artystycznego.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zrealizowaniu zajęć student:
• Posiada uporządkowaną wiedzę na temat historii, kultury i sztuki Prus Królewskich od XVI do XVIII w.
• Rozpoznaje, najważniejsze dzieła sztuki Prus Królewskich i potrafi przeprowadzić ich analizę i interpretację.
• Charakteryzuje najważniejsze ośrodki i zjawiska artystyczne omawianego regionu.
• Omawia uwarunkowania decydujące o charakterze podejmowanych inicjatyw artystycznych.
• Analizuje związki między kulturą Prus Królewskich a Rzeczpospolitą i Europą.
• Dyskutuje na temat możliwych postaw metodologicznych w odniesieniu do sztuki Prus Królewskich.
• Ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki.
• Potrafi pracować i współdziałać w grupie.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę na podstawie obecności, uczestnictwa w zajęciach, pisemnego zaliczenia.
Literatura
• Ars Sacra. Dawna sztuka Diecezji Toruńskiej. Wystawa zorganizowana dla uświetnienia obchodów 750-lecia ustanowienia Diecezji Chełmińskiej, Muzeum Okręgowe w Toruniu, 5 XI-31 XII 1993, Toruń 1993.
• Artyści w dawnym Toruniu, red. J. Poklewski, Warszawa – Poznań – Toruń 1985
• Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do końca XVII wieku. Katalog, Muzeum Narodowe w Gdańsku, maj-sierpień 1997, Gdańsk 1997
• Białostocki J., Obszar bałtycki jako region artystyczny w XVI w., [w:] Sztuka pobrzeża Bałtyku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, listopad 1976, Warszawa 1978
• Birecki P., Sztuka luterańska na ziemi chełmińskiej od drugiej połowy XVI do pierwszej ćwierci XVIII wieku, Warszawa 2007.
• Bogucka M., Żyć w dawnym Gdańsku, Warszawa 1997
• Cieślak K., Kościół - cmentarzem. Sztuka nagrobna w Gdańsku (XV-XVIII w.). Długie „trwanie” epitafium, Gdańsk 1992
• Cieślak K., Epitafia obrazowe w Gdańsku (XV-XVII w.), Wrocław-Warszawa-Kraków 1993
• Cieślak K., Między Rzymem, Wittenbergą a Genewą. Sztuka Gdańska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Wrocław 2000
• Dantiscum Emporium Totius Europae celeberrimum, Katalog wystawy, Ratusz Głównego Miasta Gdańska, listopad 2004 - maj 2005, Gdańsk 2005
• Dzieje sztuki Torunia, Toruń 2009.
• Friedrich J., Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII w., Gdańsk 1997.
• Gdańsk dla Rzeczypospolitej w służbie Króla i Kościoła, Katalog wystawy, Ratusz Głównego Miasta i Dwór Artusa, lipiec - wrzesień 2004, Gdańsk 2004.
• Gdańsk w epoce Bartholomaeusa Milwitza, Materiały z sesji zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańśka i Klasztor OO. Karmelitów w Gdańsku dnia 15 maja 2008 roku, Gdańsk 2010.
• Grzybkowska T., Andrzej Stech, malarz gdański, Warszawa 1979
• Grzybkowska T., Artyści i patrycjusze Gdańska, Warszawa 1996
• Grzybkowska T., Złoty wiek malarstwa gdańskiego na tle kultury artystycznej miasta 1520-1620, Warszawa 1990
• Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. II, cz. 1, Poznań 1976.
• Iwanoyko E., Gdański okres Hansa Vredemana de Vries. Studium na temat cyklu malarskiego z Ratusza w Gdańsku, Poznań 1963
• Kaleciński M., Mity Gdańska. Antyk w publicznej sztuce protestanckiej res publiki, Gdańsk 2011.
• Klejnot w koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich, Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, red. C. Betlejewska, Gdańsk 2006.
• Krzyżanowski L., Plastyka nagrobna Wilhelma van den Blocke, „Biuletyn Historii Sztuki”, 20: 1958, nr 3/4, s. 270-298
• Kurkowa A., Grafika ilustracyjna gdańskich druków okolicznościowych XVII wieku, Wrocław 1979.
• Małłek J., Dwie części Prus. Studia z dziejów Prus Książęcych i Prus Królewskich w XVI i XVII wieku, Olsztyn 1987.
• Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Toruń, grudzień 1992, red. T. Hrankowska, Warszawa 1995
• Niderlandzcy artyści w Gdańsku w czasach Hansa Vredemana de Vriesa, Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Weserrenaissance-Museum Schloss Brake Lemgo Ratusz Głównego Miasta, Gdańsk 20-21 listopada 2003, Gdańsk 2003.
• Nowak Z., Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem. Szkice z dziejów i kultury książki w Prusach Królewskich od XV do XVIII wieku, Gdańsk 2008.
• Ogier Ch., Dziennik podróży do Polski 1635-1636, Gdańsk 2010.
• Oliński P., Fundacje mieszczańskie w miastach pruskich w okresie średniowiecza i na progu czasów nowożytnych, Toruń 2008.
• Pałubicki J., Rzeźba kamienna w Gdańsku w latach 1517-1585, „Gdańskie Studia Muzealne”, 3: 1981
• Pasierb J., Malarz gdański Herman Han, Warszawa 1974Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1454–1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012.
• Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997.
• Salmonowicz S., Prusy Królewskie w XVII-XVIII wieku: studia z dziejów kultury, Toruń 2002.
• Stankiewicz J., Strakowscy fortyfikatorzy, architekci i budowniczowie gdańscy, Gdańsk 1955Tylicki J., Nowożytne malarstwo i rysunek w Elblągu do r. 1772, Elbląg 2001.
• Steinborn B., Malarz Daniel Schultz gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa 2004
• Tylicki J., Herman Han – dwa oblicza artysty, w: Herman Han. Mistrz światła i nokturnu. Narodziny baroku w sztuce dawnej Rzeczpospolitej, red. M. Osowski, Katalog wystawy, Muzeum Diecezjalne w Pelplinie, 2008, s. 55-73.
• Tylicki J., O historii sztuki i numizmatyce, czyli kto projektował niektóre donatywy gdańskie Zygmunta III, „Biuletyn Numizmatyczny”, 2009, 1(353), s. 27-38. http://www.ptn.pl/htm/rozne/TYLICKI_BN_1_2009.pdf
• Tylicki J., Obraz „Alegoria cnoty małżeńskiej”. Klucz do drugiego oblicza sztuki Hermanna Hana, „Biuletyn Historii Sztuki”, 59: 1997, nr 1-2, s. 38-59.
• Tylicki J., Rysunek gdański ostatniej ćwierci XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Toruń 2005. http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=19388&dirids=1
• Woziński A., W świetle gwiazd. Sztuka i astrologia w Gdańsku w latach 1450-1550, Gdańsk 2012.
• Woźniak M., Złotnictwo sakralne Prus Królewskich. Studium typologiczno - morfologiczne, t. 1-2, Toruń 2012.
• Wróblewska K., Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku, Olsztyn 1978.
• Zarębska T., Przebudowa Gdańska w jego złotym wieku, Warszawa 1998.
• Zientara W., Siedemnastowieczne niemieckojęzyczne opisy podróży do Gdańska, „Barok” VII/1 (13) 2000, s. 207-216
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: