Szkoły humanistyki 3105-SZHUMWE
Celem wykładu jest prezentacja rozwoju humanistyki
XIX wieku w kontekście sporów o naturę i odrębność
studiów humanistycznych oraz sporów o historyzm XIX
wieku. W trakcie wykładu omówione zostaną kwestie
genezy nauk humanistycznych, najważniejsze nurty
oświeceniowej historii kultury w kontekście filozofii
kultury, co pozwoli zarysować wstępny kontekst dla
przedstawienia XIX-wiecznych modeli historyzmu oraz
ich krytyki. W dalszym ciągu nakreślone zostaną główne
koncepcje metodologiczne humanistyki (np. neokantyzm,
hermeneutyka Diltheya, propozycje Collingwooda,
„Annales”), wypracowane jeszcze przez II wojną, by
następnie wprowadzić słuchacza w świat modeli
humanistyki 2 poł. XX wieku: od ujęć
fenomenologicznych, poprzez strukturalizm, wybrane
propozycje semiotyczne, koncepcje narratywistyczne, po
szeroko rozumiane modele neostrukturalizmu i
współczesne koncepcje pamięci historyczno-kulturowej.
Metody prowadzenia zajęć:
wykład
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
absolwent zna i rozumie:
K2_W01 – w pogłębionym stopniu specyfikę
przedmiotową i metodologiczną historii sztuki, którą jest
w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności
profesjonalnej.
K2_W02 – w stopniu pogłębionym terminologię, teorię i
metodologię z zakresu historii sztuki oraz jej powiązania
z innymi naukami historycznymi.
absolwent potrafi:
K2_U03 – integrować wiedzę z różnych dyscyplin w
zakresie historii sztuki oraz zastosować ją w
nietypowych sytuacjach profesjonalnych.
K2_U07-stosować umiejętność formułowania opinii
krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy
naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji
opracowań krytycznych w różnych formach i w różnych
mediach.
K2_K01-krytycznej oceny posiadanej wiedzy i
odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w
rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych
oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności
z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.
Zadaniem wykładu jest przedstawienie słuchaczowi
początków oraz najważniejszych punktów w rozwoju
humanistyki oraz prezentacja kluczowych sporów o status
nauk humanistycznych i ich metodę. Słuchacz poznaje historię
humanistyki, kwestie związane z humanistyką jako dyscypliną
uniwersytecką (problem XIX-wiecznej reformy uniwersytetu –
np. W. von Humboldt, John Henry Newman) rozumie jej
genezę, ma pogłębioną wiedzę o charakterystycznej naturze
języka (pojęć) humanistyki i historycznej zmienności jego
znaczeń, potrafi interpretować modele wyjaśniania, rozumienia
i oceny, modelowe dla różnych szkół humanistyki, zdobywa
kompetencje pozwalające zbudować krytyczny dystans w
stosunku do różnych propozycji metodologicznych, odsłaniając
ich teoretyczne zaplecze (przede wszystkim w kontekście
sposobów konstruowania historii, definicji „historyczności”,
„dziejowości”, „narracji”, „pamięci”). W trakcie wykładu
słuchacz zdobywa pogłębioną wiedzę o odrębności
przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki, którą potrafi
wykorzystać w swoich badaniach. Posługuje się terminologią
historii sztuki w stopniu rozszerzonym. Uczestnik zajęć posiada
szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach i szkołach
badawczych, obejmującą dyscypliny humanistyczne i ich
wpływ na praktyki historii sztuki. Potrafi integrować tę wiedzę
w badaniach, uwzględniające nowe osiągnięcia historii sztuki,
ukazując miejsce wytworów ludzkiej wyobraźni w procesie
historyczno-kulturowym..
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia: egzamin pisemny
Kryteria oceniania: Egzamin pisemny, złożony z 5
pytań, odnoszących się do problematyki omawianej na
zajęciach; za każde z pytań można maksymalnie
zdobyć 10 pkt.; warunkiem zaliczenia jest uzyskanie
minimum 26 pkt.
Literatura
F. Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie:
studia z teorii historiografii, pod red. i ze wstępem Ewy
Domańskiej, Kraków 2004.
Ch. Bambach, Heidegger, Dilthey and the Crisis of
Historicism, Ithaca – London 1995.
Rens Bod, Historia humanistyki. Zapomniane nauki.
Przeł. R. Pucek, Warszawa 2103.
Andrew Bowie, From Romanticism to Critical Theory.
The Philosophy of German Literary Theory, London and
New York 1997.
Janet Browne, Darwin. O powstawaniu gatunków.
Biografia. Przeł. P. Jastrzębiec, Warszawa 2008.
Peter Burke, Historia kulturowa: wprowadzenie, tł. J.
Hunia, Kraków 2012.
Peter Burke, Społeczna historia wiedzy. Przeł. A.
Kunicka, Warszawa 2016, zwł. t.1.
E. Domańska, Mikrohistorie. Spotkania w
międzyświatach, Poznań 2005².
M. Frank, Was ist Neostrukturalismus?, Frankfurt am
Main 1984.
Pierre Hadot, Czym jest filozofia starożytna? Przeł. A.
Domański, wstęp J. Domański, Warszawa 2018.
Historia sztuki wobec globalizacji, pod red. M.
Poprzęckiej, Warszawa 2013.
G. Iggers, Historiografia XX wieku: przegląd kierunków
badawczych, tł. Agnieszka Gadzała, Warszawa 2010.
H. R. Jauss, Historia literatury jako prowokacja, przeł. M.
Łukasiewicz, posłowie K. Bartoszyński, Warszawa 1999.
D. R. Kelley, Granice historii. Badanie przeszłości w XX
wieku. Przeł. B. Hlebowicz, Warszawa 2009.
R. Koselleck, Semantyka historyczna. Wybór i
opracowanie H. Orłowski, tł. W Kunicki, Poznań 2001;
2012.
R. Koselleck, Warstwy czasu: studia z metahistorii, przeł.
K. Krzemieniowa, J. Merecki, Warszawa 2012.
T. Nipperdey, Rozważania o niemieckiej historii. Eseje.
Przeł. A. Kopacki, Warszawa 1999, roz. 1, 13.
John H. Newman, Idea uniwersytetu. Przeł. P.
Mroczkowski, Warszawa 1990.
Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretyczno -
historycznej i literaturoznawczej od oświecenia do
współczesności, wybór, przekład i opracowanie J.
Kałążny, Poznań 2003.
E. Paczkowska-Łagowska, Logos życia, Gdańsk 2000.
E. Paczkowska-Łagowska, O historyczności człowieka.
Studia filozoficzne, Gdańsk 2012.
A. Pałubicka, Przedteoretyczne postaci historyzmu,
Warszawa – Poznań 1984, roz. 2, 3.
Pamięć, etyka i historia: angloamerykańska teoria
historiografii lat dziewięćdziesiątych, pod red. Ewy
Domańskiej, Poznań 2002.
H. Schnädelbach, Filozofia w Niemczech 1831-1933,
przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1992.
Jean-Pierre Vernant, Mit i religia w starożytnej Grecji.
Przeł. K. Środa, Warszawa 1998.
P. Veyne, Foucault rewolucjonizuje historię. Przeł. T.
Fałkowski, Toruń 2007.
H. White, Poetyka pisarstwa historycznego, pod red. E.
Domańskiej i Marka Wilczyńskiego, Kraków 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: